ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΤΕΙΣ; ΟΧΙ, ΔΕΝ ΠΑΘΑΙΝΕΙΣ ΑΝΟΙΑ

Δε βρίσκεις τις κατάλληλες λέξεις για να πεις αυτό που θέλεις και φοβάσαι πως είναι «καμπανάκι» για πιθανή άνοια; Ησύχασε, από αλλού φαίνεται αυτό!

Όσο μεγαλώνουμε, μας συμβαίνουν διάφορα που λειτουργούν ως «καμπανάκια» για αλλαγές που μας οδηγούν σε διάφορες ασθένειες. Για παράδειγμα, έως τώρα οι επιστήμονες θεωρούσαν πως η συχνή δυσκολία στην εύρεση των σωστών λέξεων για ό,τι θέλουμε να πούμε σηματοδοτεί αλλαγές στον εγκέφαλο που συνάδουν με «προκλινικά» στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ, που είναι μια μορφή άνοιας.

Μια πρωτοποριακή μελέτη που διενήργησε το νοσοκομείο Baycrest και το University of Toronto προσφέρει μια νέα προοπτική σχετικά με το ποιες πτυχές της ομιλίας μπορεί να υποδηλώνουν πραγματικά αλλαγές στην υγεία του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με σχετική επιστημονική δημοσίευση, η συνολική ταχύτητα της ομιλίας –και όχι η δυσκολία στην εύρεση λέξεων– είναι ο πιο ακριβής δείκτης για την υγεία του εγκεφάλου στους ηλικιωμένους.

Pexels Mikhail Nilov

Όπως γράφει το PsyPost, η συγκεκριμένη ανακάλυψη «ρίχνει νέο φως στη διαδικασία γήρανσης, υποδηλώνοντας ότι η επιβράδυνση στην ομιλία θα μπορούσε να σηματοδοτεί αλλαγές στον εγκέφαλο. Την ίδια ώρα, οι δυσκολίες στην ανάκτηση λέξεων μπορεί να είναι μια φυσιολογική πτυχή της γήρανσης».

Η ανάγκη να γίνει διάκριση μεταξύ της φυσικής γνωστικής γήρανσης και των πρώιμων σημείων νευροεκφυλιστικών ασθενειών (π.χ. της άνοια;) ήταν ο λόγος που οι ερευνητές ασχολήθηκαν με πτυχές τις ομιλίας οι οποίες μπορούν να προσφέρουν πιο ακριβείς γνώσεις για τη γνωστική μας ευημερία, όσο μεγαλώνουμε και δεν είναι η δυσκολία εύρεσης λέξεων.

Ζήτησαν από 125 υγιείς ενήλικες, ηλικίας από 18 έως 90 ετών, να συμμετάσχουν σε μια σειρά καινοτόμων αξιολογήσεων, σχεδιασμένων να αναλύουν τα χαρακτηριστικά της ομιλίας και τις γνωστικές τους ικανότητες. Μεταξύ άλλων, οι συμμετέχοντες έπαιξαν ένα παιχνίδι ονομασίας εικόνων. Έπρεπε να αναγνωρίσουν και να ονομάσουν αντικείμενα, ενώ αγνοούσαν ότι άσχετες πληροφορίες τους αποσπούσαν την προσοχή. Για παράδειγμα, έβλεπαν την εικόνα ενός αντικειμένου καθημερινής χρήσης, π.χ. μιας σκούπας, ενώ παράλληλα άκουγαν τον ήχο από τη χρήση παραπλήσιου αντικειμένου, π.χ. μιας σφουγγαρίστρας, ή κάτι που να ακούγεται παρόμοιο.

Εν συνεχεία, ασχολήθηκαν με εργασία που απαιτούσε να περιγράψουν περίπλοκες εικόνες. Τα όσα έλεγαν καταγράφηκαν και αναλύθηκαν από προηγμένο λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης (AI) για ταχύτητα ομιλίας, διάρκεια παύσεων μεταξύ των λέξεων και ποικιλία λέξεων.

Η εργασία ολοκληρώθηκε με τυπικά τεστ, μέσω των οποίων μετρήθηκαν η συγκέντρωση, η ταχύτητα σκέψης και η ικανότητα να σχεδιάζουν και να εκτελούν εργασίες.

Pexels Οlly

Κατόπιν όλων αυτών, η σχετιζόμενη με την ηλικία μείωση αυτών των «εκτελεστικών» ικανοτήτων συνδέθηκε στενά με τον ρυθμό της καθημερινής ομιλίας ενός ατόμου, υποδηλώνοντας μια ευρύτερη γνωστική παρακμή σε σχέση με τη δυσκολία στην εύρεση της σωστής λέξης.

Όλως περιέργως, αποκαλύφθηκε ότι η συχνότητα και η διάρκεια των διαλειμμάτων που έκαναν οι συμμετέχοντες για να βρουν τις σωστές λέξεις δεν συσχετίζονταν με τη γνωστική έκπτωση. Αυτό υποδηλώνει ότι ο περιστασιακός αγώνας για εύρεση λέξεων (κοινή ανησυχία μεταξύ των ηλικιωμένων) μπορεί να μην υποδεικνύει απαραίτητα σοβαρά γνωστικά προβλήματα, όπως η άνοια.