ΔΕΝ ΚΑΤΑΠΙΝΕΙΣ ΜΟΝΟ ΝΕΡΟ ΟΤΑΝ ΠΙΝΕΙΣ ΑΠΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΜΠΟΥΚΑΛΙ

Έχεις ακούσει για τα μικροπλαστικά, που έχουν εισχωρήσει ακόμη και στον ανθρώπινο οργανισμό; Μάθε ότι υπάρχει ένας ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος: τα νανοπλαστικά, που είναι πολύ πιο μικρά σε μέγεθος.

Περισσότερα από ένα εκατομμύριο πλαστικά μπουκάλια με νερό πωλούνται σε όλο τον κόσμο κάθε λεπτό που περνάει. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως ο αριθμός σχεδόν θα διπλασιαστεί έως το 2030. Στο μεσοδιάστημα θα χρειαστεί να τακτοποιηθεί ένα θέμα που μπορεί να έχει βαθιές επιπτώσεις στην υγεία μας. Βλέπετε, σε κάθε λίτρο νερού που πίνουμε από πλαστικό μπουκάλι καταπίνουμε και εκατοντάδες χιλιάδες μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού. Αυτό αναφέρει μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές Ιανουαρίου 2024 στο Proceedings of the National Academy of Sciences. Οι ερευνητές βρήκαν περίπου 240.000 σωματίδια στο μέσο λίτρο εμφιαλωμένου νερού. Τα περισσότερα είναι νανοπλαστικά, δηλαδή ακόμα μικρότερα από τα μικροπλαστικά – τα οποία έχουν ανιχνευτεί όχι μόνο στο αίμα μας και στο μητρικό γάλα, αλλά ακόμη και σε ανθρώπινο καρδιακό ιστό!

Τα νανοπλαστικά είναι σωματίδια οποιουδήποτε τύπου πλαστικού με μήκος μικρότερο των 100 nm (νανόμετρο). Είναι κάτι λιγότερο από το 1/70 του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας. Αποτελούν ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, καθώς λόγω του πολύ μικρού μεγέθους που έχουν μπαίνουν στην κυτταρικές μεμβράνες και επηρεάζουν τη λειτουργία των κυττάρων.

Φαίνεται ότι τα νανοπλαστικά διαπερνούν την επιθηλιακή μεμβράνη των ψαριών και συσσωρεύονται σε διάφορα όργανα, συμπεριλαμβανομένης της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος και του εγκεφάλου. Μπορούν επίσης να προσροφήσουν τοξικούς χημικούς ρύπους, όπως τα αντιβιοτικά, που επιτρέπουν την επιλεκτική σύνδεση με βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

iStock

Μέχρι τώρα, δεν γνωρίζαμε πολλά ως προς τις δυσμενείς επιπτώσεις των νανοπλαστικών στην υγεία των οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Υπήρχαν, βέβαια, στοιχεία για όσα προκαλούν τα μικροπλαστικά, με τους ειδικούς να εκτιμούν πως οι ζημιές που προκαλούν τα νανοπλαστικά θα ήταν χειρότερες.

Πού υπάρχουν μικροπλαστικά και νανοπλαστικά

Προηγούμενη εργασία είχε αποκαλύψει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικό στρες στους αεραγωγούς και τους πνεύμονες όταν εισπνέονται, οδηγώντας σε αναπνευστικά συμπτώματα όπως βήχας, φτέρνισμα και δύσπνοια, λόγω φλεγμονής και βλάβης, καθώς και κόπωση και ζάλη, λόγω χαμηλής συγκέντρωσης οξυγόνου στο αίμα

Μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως φορείς άλλων περιβαλλοντικών τοξινών. Η έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις είναι επιζήμια για τα ανθρώπινα πνευμονικά κύτταρα και αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας.

Προκαλούν ρύπανση μπαίνοντας στα φυσικά οικοσυστήματα από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των καλλυντικών, των ρούχων, των συσκευασιών τροφίμων και των βιομηχανικών διεργασιών. Εν ολίγοις, τα μικροπλαστικά υπάρχουν στα μεγαλύτερα βάθη του ωκεανού, στα τρόφιμα που τρώμε και το νερό που πίνουμε από τη βρύση – σε μικρές ποσότητες μεν, αλλά υπάρχουν.

Τώρα ξέρουμε πως νανοπλαστικά υπάρχουν και στο νερό που πίνουμε από τα πλαστικά μπουκάλια.

iStock

Η Sherri Mason, καθηγήτρια και διευθύντρια βιωσιμότητας στο αμερικανικό κολέγιο Penn State Behrend, δήλωσε στη Washington Post πως τα πλαστικά υλικά μοιάζουν λίγο με το δέρμα: «Γνωρίζουμε ότι από το δέρμα μας πέφτουν συνεχώς κύτταρα. Αυτό κάνουν και τα συγκεκριμένα πλαστικά αντικείμενα: αποβάλλουν διαρκώς σωματίδια». Που σημαίνει ότι, όταν τα πλαστικά έρχονται σε επαφή με νερό, φαγητό ή οποιαδήποτε ουσία, αποβάλλονται νανοπλαστικά.

Τα νέα ευρήματα

Η νέα μελέτη βρήκε στα δείγματα που εξέτασε κομμάτια PET (βλ. τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο), από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα περισσότερα πλαστικά μπουκάλια νερού. Βρήκαν και πολυαμίδιο, ένα είδος πλαστικού που υπάρχει στα φίλτρα νερού.

Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτό σημαίνει ότι το πλαστικό εισέρχεται στο νερό τόσο από το μπουκάλι, όσο και από τη διαδικασία φιλτραρίσματος (όπως συμβαίνει και από φακελάκια τσαγιού φτιαγμένα από πλαστικές ίνες). Διευκρίνισαν πως δεν γνωρίζουν ακόμη πόσο επικίνδυνα είναι τα μικροσκοπικά πλαστικά για την ανθρώπινη υγεία.

Επιστήμονες έχουν τονίσει από το 2019 την ανάγκη να μελετηθεί το συγκεκριμένο ζήτημα. Ένα εμπόδιο στο να ανακαλυφθεί αυτή η σύνδεση είναι οι χιλιάδες τύποι πλαστικού που υπάρχουν, οι οποίοι κατασκευάζονται από περισσότερα από 10.000 χημικά.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως προκύπτει η ανάγκη για όσους χαράσσουν πολιτικές να ασχοληθούν με το θέμα. Δηλαδή, με τα μικροπλαστικά που τρώμε, πίνουμε και αναπνέουμε, και με όσα μπορούν να μας προκαλέσουν.