ΜΠΟΡΕΙ ΜΙΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΟΥ;

Είναι πραγματικότητα ή επιστημονική φαντασία; Μπορεί μια μεταμόσχευση να προκαλέσει αλλαγή στην προσωπικότητα του παραλήπτη ενός οργάνου; Ένας ειδικός απαντά.

Το έχουμε δει σε κινηματογραφικές ταινίες, κυρίως σε ψυχολογικά θρίλερ: ο ήρωας υποβάλλεται σε μεταμόσχευση καρδιάς και ξαφνικά παρουσιάζει αλλαγές στην προσωπικότητά του. Βέβαια, στις ταινίες αυτές συνήθως η αλλαγή συνοδεύεται από οράματα και επικοινωνία με τον άλλο κόσμο.

Τελικά, οι ιστορίες αυτές ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας ή μπορεί να κρύβουν μείγματα αλήθειας; Σε άρθρο του στο The Conversation, ο Άνταμ Τέιλορ, καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Εκμάθησης Κλινικής Ανατομίας του Πανεπιστημίου Λάνκαστερ, αναφέρει δύο παραδείγματα. Στο πρώτο, παραλήπτης που μισούσε την κλασική μουσική ανέπτυξε πάθος για το συγκεκριμένο είδος, αφότου έλαβε την καρδιά μουσικού. Στο δεύτερο, ένας 45χρονος άντρας παρατήρησε πώς, από τότε που έλαβε την καρδιά ενός 17χρονου αγοριού, του αρέσει να βάζει ακουστικά και να ακούει δυνατή μουσική.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Transplantology 2024, δείχνει ότι οι λήπτες μεταμόσχευσης καρδιάς δεν είναι οι μόνοι που βιώνουν αλλαγές στην προσωπικότητά τους, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί έπειτα από τη μεταμόσχευση οποιουδήποτε οργάνου.

Είναι όλα στο μυαλό μας ή μήπως όχι;

Πού μπορεί να οφείλονται οι αλλαγές αυτές; Όπως εξηγεί ο Τέιλορ, μπορεί να έχουμε μια επίδραση όμοια με αυτή ενός εικονικού φαρμάκου, όπου η χαρά από την απόκτηση μιας δεύτερης ευκαιρίας στη ζωή βελτιώνει σημαντικά τη διάθεση του λήπτη. Μπορεί, επίσης, ο λήπτης να υποφέρει από ενοχές και κρίσεις κατάθλιψης, τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ως αλλαγές προσωπικότητας.

iStock

Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι αλλαγές προσωπικότητας μπορεί να έχουν και βιολογική βάση. Τα κύτταρα του μεταμοσχευμένου οργάνου θα εκτελέσουν την αναμενόμενη λειτουργία τους, όμως παίζουν ρόλο και σε άλλα μέρη και λειτουργίες του σώματος, καθώς εκκρίνουν ορμόνες, η δράση των οποίων δεν περιορίζεται μόνο τοπικά. Τα κύτταρα της καρδιάς, για παράδειγμα, θα κάνουν τη δουλειά τους, όμως οι θάλαμοί της απελευθερώνουν πεπτιδικές ορμόνες, οι οποίες επηρεάζουν τα νεφρά και έτσι βοηθούν στη ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Επηρεάζουν, επίσης, την ισορροπία των ηλεκτρολυτών και αναστέλλουν τη δραστηριότητα του τμήματος του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για την απόκριση μάχης ή φυγής.

Έτσι, το όργανο του δότη μπορεί να έχει διαφορετικό επίπεδο παραγωγής ορμονών και πεπτιδίων από το αρχικό όργανο του παραλήπτη, με αποτέλεσμα να επηρεάσει τη διάθεση και την προσωπικότητα του τελευταίου μέσω των ουσιών που απελευθερώνει.

iStock

Τι σχέση έχει μια μεταμόσχευση με τις αναμνήσεις

Όταν μιλάμε για τις αναμνήσεις, αναφερόμαστε στην ουσία σε νευροχημικές διεργασίες. Τα νεύρα μεταφέρουν ώσεις το ένα στο άλλο και ανταλλάσσουν νευροδιαβιβαστές. «Ενώ κατά τη μεταμόσχευση πολλά από τα νεύρα του οργάνου κόβονται και δεν μπορούν να επανασυνδεθούν, αυτό δεν σημαίνει ότι τα νεύρα μέσα στο όργανο δεν εξακολουθούν να λειτουργούν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να αποκατασταθούν μερικώς ένα χρόνο μετά την επέμβαση», τονίζει ο καθηγητής. «Αυτές οι νευροχημικές δράσεις και αλληλεπιδράσεις θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν το νευρικό σύστημα του παραλήπτη, δημιουργώντας μια φυσιολογική απόκριση που στη συνέχεια επηρεάζει την προσωπικότητά του με βάση τις αναμνήσεις του δότη».

Οι ειδικοί γνωρίζουν, ακόμα, ότι κύτταρα και DNA του δότη βρίσκονται στο σώμα του παραλήπτη δύο χρόνια μετά τη μεταμόσχευση. «Αποτέλεσμα αυτού είναι η διέγερση ανοσολογικών αποκρίσεων, που μπορεί να πυροδοτήσουν αλλαγές στην προσωπικότητα. Η χρόνια φλεγμονή χαμηλού επιπέδου μπορεί να αλλάξει χαρακτηριστικά της προσωπικότητας», καταλήγει ο Τέιλορ.

Αυτό που ξέρω εγώ είναι ότι από εδώ και πέρα θα παρακολουθώ τα σχετικά θρίλερ με άλλο μάτι.