ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗΚΑΝ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ ΣΤΑ 117

Η Maria Branyas Morera κατάφερε τον Αύγουστο του 2024, και έχοντας φυσήξει μερικούς μήνες πριν 117 κεράκια στην τούρτα της, το ιδεατό: να πεθάνει υγιής.

Η Maria Branyas Morera έκλεισε τα 117 τον Μάρτιο του 2024 σε γηροκομείο της πατρίδας της, της Καταλονίας. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, μετακόμισε σε τόπον χλοερότερον του ισπανικού εδάφους. Πριν από αυτό, και για ενάμιση χρόνο, οι επιστήμονες που όσο ζούσε την έχρισαν το γηραιότερο άτομο στον κόσμο, δεν την άφησαν σε ησυχία. Έπρεπε να καταλάβουν ποιοι ήταν οι παράγοντες που μείωναν τη βιολογική της ηλικία κατά πολλά έτη – τα μυστικά της μακροζωίας της. Πλέον, ξέρουν.

Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το ισπανικό Ινστιτούτο Josep Carreras, δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2025 στην πλατφόρμα biorxiv.org. «Ένας από τους στόχους μας ήταν να βρούμε μια εξήγηση γι’ αυτόν τον διαχωρισμό ανάμεσα στην ακραία μακροζωία και στο να είναι κανείς μεν πολύ μεγάλος, αλλά ταυτόχρονα να μην έχει τις συνηθισμένες ασθένειες των ηλικιωμένων», είπε μιλώντας στο Live Science o επικεφαλής της μελέτης, επιγενετιστής με ειδίκευση στον καρκίνο, Manel Esteller.

Γεγονός είναι ότι δεν πείθονται όλοι οι ερευνητές από τα συμπεράσματα τέτοιων μελετών αναφορικά με την κατανόηση της μακροζωίας και ο λόγος είναι ότι συχνά οι ηλικίες των ατόμων άνω των 110 ετών, δεν είναι απόλυτα ακριβείς.

Παρ’ όλα αυτά, η Branyas μπήκε στο βιβλίο Γκίνες, αφού οι ερευνητές συγκέντρωσαν υλικό από τα ούρα, τα κόπρανα, το αίμα και το σάλιο της, και ανακάλυψαν πως είχε γονίδια με εντυπωσιακή ανοσολογική λειτουργία, φανταστικά επίπεδα χοληστερόλης και ένα πολύ υψηλό επίπεδο αντιφλεγμονωδών βακτηρίων στο έντερό της. Γιατί;

Η βιολογία της μακροζωίας

Η Branyas γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο το 1907 και έζησε στο Τέξας και τη Λουιζιάνα πριν μετακομίσει στην Ισπανία, την πατρίδα των γονιών της, το 1915. Πέρα από απώλεια ακοής και κάποιες κινητικές δυσκολίες κατάφερε, μέχρι τον θάνατό της, το ιδεατό: να πεθάνει πνευματικά διαυγής και εν γένει υγιής!

Συγκρίνοντας οι επιστήμονες τα γονίδιά της με αυτά 75 άλλων γυναικών από την ιβηρική χερσόνησο, ανακάλυψαν 7 σπάνιες γενετικές παραλλαγές στο γονιδίωμα της Bryanas που δεν είχαν ανιχνευθεί ποτέ σε ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Αυτές οι παραλλαγές σχετίζονταν με τη γνωστική, την ανοσοποιητική και την πνευμονική λειτουργία, τις καρδιακές παθήσεις, τον καρκίνο και τις αυτοάνοσες διαταραχές. Μπορεί, λοιπόν, όπως είπαν αργότερα οι ειδικοί, να την προστάτευσαν από ασθένειες στα όργανα αυτά, βελτιώνοντας τη λειτουργία τους.

Η BRYANAS ΕΙΧΕ 7 ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΟΥ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΑΝ ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ.

Βρήκαν, επίσης, ότι η γυναίκα είχε εξαιρετική μιτοχονδριακή λειτουργία, δηλαδή οι μονάδες παραγωγής και παροχής ενέργειας στα κύτταρά της λειτουργούσαν καλύτερα από αυτές νεότερων γυναικών. Επίσης, είχε υγιή επίπεδα χοληστερόλης και υψηλή παραγωγή πρωτεϊνών που είναι ευεργετικές για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.

Τα δείγματα των κοπράνων της έδειξαν ένα πολύ ιδιαίτερο μικροβίωμα εντέρου: Εμφάνιζε υψηλά επίπεδα ακτινοβακτηρίων, τα οποία συνήθως μειώνονται σε μεγαλύτερη ηλικία, καθώς και βακτηρίων του γένους Bifidobacterium, τα οποία είναι γνωστό ότι εκκρίνουν αντιφλεγμονώδεις ενώσεις. «Τα βακτήρια αυτά υπήρχαν στο έντερό της και την προστάτευαν για δύο λόγους: ο ένας είναι το γονιδίωμά της και ο δεύτερος η διατροφή της», λέει ο Esteller. Η Bryanas, για παράδειγμα, έτρωγε τρία γιαούρτια την ημέρα, μια τροφή πλούσια σε προβιοτικά ή ζωντανούς μικρο-οργανισμούς που ανανεώνουν και διατηρούν υγιές το μικροβίωμα συμβάλλοντας στη μακροζωία.

iStock

Tέλος, κάτι ακόμα που έκανε εντύπωση στους επιστήμονες ήταν το «σχίσμα» ανάμεσα στους μοριακούς δείκτες της γήρανσης στο σώμα της και στην χρονολογική της ηλικία. Τα τελομερή του DNA της ήταν ανύπαρκτα, όπως θα περίμενε κανείς από έναν ηλικιωμένο, όμως ένα άλλο στοιχείο του DNA της έδειχνε παράξενα «νεανικό»: Η μεθυλίωση, μια διαδικασία που συμβαίνει φυσιολογικά καθώς γερνά κανείς, η οποία, για να μην κουράσω με λεπτομέρειες, δείχνει πόσο βιολογικά γερασμένος είναι ένας άνθρωπος. Η Branyas βιολογικά ήταν τουλάχιστον δέκα χρόνια νεότερη.

iStock

Πού οδηγούν τους επιστήμονες τα βιολογικά μυστικά της Bryanas;

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης τους, ο Esteller καταλήγει στο ότι είναι ένα μείγμα από μικρά γενετικά οφέλη και επιλογές στον τρόπο ζωής που μπορεί να συμβάλλουν στην εξαιρετική μακροζωία κάποιου. «Δεδομένων αυτών των αποτελεσμάτων πάντως, ίσως μπορούμε να σκεφτούμε τρόπους νέων παρεμβάσεων, π.χ. τη δημιουργία φαρμάκων που αυξάνουν το προσδόκιμο», καταλήγει.