ΑΠΟ ΤΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Η ΑΚΟΗ ΜΑΣ;

Παγκόσμια Ημέρα Ακοής η 3η Μαρτίου και θυμόμαστε να κλείσουμε επειγόντως ραντεβού με τον ωτορινολαρυγγολόγο, εάν ρωτάμε διαρκώς: «Τι είπες;»

Τα τρυπάμε, τους φοράμε σκουλαρίκια, τα σκεπάζουμε με σκουφιά επειδή κρυώνουν ή τα κρύβουμε με τα μαλλιά μας επειδή δεν μας αρέσει η εικόνα τους στον καθρέφτη και ντρεπόμαστε γι’ αυτά. Τα αυτιά μας είναι πολύπαθα γιατί ένα μεγάλο μέρος τους είναι εκτεθειμένο στους κινδύνους του περιβάλλοντος. Είναι και  πολύτιμα: Όργανα αντίληψης της ακοής, μας κρατάνε σε επαφή με το περιβάλλον.

Ακούστε, λοιπόν: Η ακοή μας κινδυνεύει να χαθεί εντελώς ή να μειωθεί από πολλές αιτίες, ανάμεσα στις οποίες είναι και οι θόρυβοι του περιβάλλοντος.

Ο θόρυβος απειλεί την ακοή μας

Οι έφηβοι κινδυνεύουν με απώλεια ακοής καθώς ακούνε δυνατά μουσική για πολλές ώρες καθημερινά. Το θέμα είναι τόσο σοβαρό που ο Π.Ο.Υ. καλεί τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να απαντήσουν σε αυτή την πρακτική θελημένης ηχορύπανσης με πολιτικές «ασφαλούς ακρόασης».

Τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης του τμήματος Ωτορινολαρυγγολογίας και Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, που δημοσιεύτηκαν στη βρετανική ιατρική επιθεώρηση «BMJ Global Health», είναι εξίσου ανησυχητικά με τις εξαγγελίες του Π.Ο.Υ.: Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο έφηβοι και νέοι ενήλικες αντιμετωπίζουν πιθανό κίνδυνο ολικής ή μερικής απώλειας ακοής, εξαιτίας της συνήθειας να ακούν πολύ δυνατή μουσική μέσω των σύγχρονων ακουστικών, που αντίθετα με τα παλαιότερα εισχωρούν στον ακουστικό πόρο.

Στη συγκεκριμένη μελέτη ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης, οι επιστήμονες ανέλυσαν και αξιολόγησαν όλες τις σχετικές διαθέσιμες έρευνες, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 19.046 άτομα, ηλικίας 12-34 ετών. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι πρακτικές μη ασφαλούς ακρόασης αφορούν το 24% των εφήβων και το 48% των νέων, είτε λόγω της συχνής χρήσης ακουστικών, είτε εξαιτίας της συχνής έκθεσής τους σε πολύ δυνατή μουσική.

iStock

«Η παρατεταμένη και συχνή έκθεση σε δυνατούς ήχους αλλά και η έκθεση σε έντονο και αιφνίδιο θόρυβο είναι αιτίες σταδιακής μείωσης ή και απώλειας της ακοής», λέει η Καλλή Κοντογεώργη, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος. Η ειδικός αναφέρεται σε επαγγελματικές συνθήκες που απαιτούν ειδική προστασία για την ακοή, όπως η εργασία σε βιομηχανικές μονάδες, κλαμπ διασκέδασης και συναυλιακούς χώρους ή ακόμη και η ενασχόληση με τη σκοποβολή ή το κυνήγι, όπου ο ήχος της εκπυρσοκρότησης του όπλου μπορεί να οδηγήσει και σε απώλεια ακοής.

«Ορίστε;»

Σύνηθες σημάδι ότι κάποιος δεν ακούει καλά είναι οι συχνές ερωτήσεις προς τον συνομιλητή του: Tι είπες; Oρίστε; Eπαναλαμβάνεις, σε παρακαλώ; Τα ηλικιωμένα άτομα βάζουν την τηλεόραση στη διαπασών, ενώ στα βρέφη και νήπια η καθυστέρηση ομιλίας αποτελεί ένδειξη προβλημάτων στην ακοή. Το να μην ακούει κάποιος καλά κάποια στιγμή στη ζωή του δεν σημαίνει φυσικά ότι βρίσκεται ένα βήμα πριν την απώλεια ακοής. Βέβαια, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Π.Ο.Υ. πάνω από το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού χρειάζονται κάποιου βαθμού αποκατάσταση για να αντιμετωπίσουν την απώλεια ακοής, ενώ  μέχρι το 2050 πάνω από 700 εκατομμύρια άνθρωποι –ήτοι 1 στους 10– θα χάσουν την ακοή τους.

Οι κύριες αιτίες μείωσης ή και απώλειας της ακοής

• Κακώσεις τραυματικής αιτιολογίας: Δεν αφορούν τραύματα αποκλειστικά στην περιοχή του αυτιού, αλλά και τραυματικές κακώσεις στο κρανίο, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την ακοή. Για παράδειγμα, τα κατάγματα κρανίου που μπορεί να πλήξουν το ακουστικό νεύρο.
• Μηχανική απόφραξη του έξω ακουστικού πόρου: Η υπερπαραγωγή βύσματος κυψελίδας («κερί») μπορεί να μειώσει την ακοή μας, η οποία επανέρχεται με αφαίρεση του βύσματος στο ιατρείο του Ωτορινολαρυγγολόγου.

iStock

• Χρόνιες ωτίτιδες: Επανειλημμένες ωτίτιδες που δεν έχουν αντιμετωπιστεί σωστά κατά την παιδική ηλικία μπορεί να αφήσουν τα «ίχνη» τους στο τύμπανο. Η διάτρηση του τυμπανικού υμένα είναι συχνή σε αυτές τις περιπτώσεις και επηρεάζει την ακοή. Στα παιδιά μικρής ηλικίας, η Μέση Εκκριτική Ωτίτιδα (ΩΜΕ), δηλαδή η συγκέντρωση υγρού στο μέρος του αυτιού που βρίσκεται πίσω από το τύμπανο, είναι συχνές και εμφανίζονται στο πλαίσιο κοινών ιώσεων. Συνήθως έχουν μικρή διάρκεια. Αν όμως τα συμπτώματα επιμένουν, η κλινική εξέταση από τον παιδίατρο είναι επιβεβλημένη. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο παιδίατρος μπορεί να παραπέμψει το παιδί στον ωτορινολαρυγγολόγο για ακουόγραμμα και τυμπανόγραμμα.
• Κληρονομικότητα: Αν γελάγατε ως παιδάκι με τον παππού σας που φορούσε ακουστικά, πάρτε στα σοβαρά την υπόθεση κληρονομικότητα και εξεταστείτε από τον ειδικό γιατρό. Πιο σοβαρές αλλά και πιο σπάνιες περιπτώσεις κληρονομικής βαρηκοΐας είναι εκείνες που αφορούν στη συγγενή νευροαισθητήρια βαρηκοΐα, η οποία παρουσιάζεται σε ένα στα χίλια παιδιά που γεννιούνται. Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρχει ιστορικό βαρηκοΐας στην οικογένειά σας, θα πρέπει να το αναφέρετε στον γιατρό σας, ειδικά εάν προγραμματίζετε να φέρετε στον κόσμο παιδί.
• Γεροντική ηλικία: Η πρεσβυακουσία, δηλαδή η γεροντική βαρηκοΐα, είναι κάτι που μας βρίσκει καθώς μεγαλώνουμε και αποτελεί την πιο συχνή αιτία απώλειας ακοής. Ένας στους τρεις θα παρουσιάσει βαρηκοΐα συμπληρώνοντας τα 65 έτη και ένας στους δύο στην ηλικία των 75 ετών. Συνήθως η πρεσβυακουσία είναι αποτέλεσμα της φθοράς που έρχεται με τον χρόνο ή αποτελεί παράπλευρη απώλεια άλλων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, που επηρεάζουν την αιματική ροή των αυτιών. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την εξέλιξη της πρεσβυακουσίας, ούτε να παρέμβουμε θεραπευτικά στην κατάσταση αυτή, αλλά μπορούμε να ελέγξουμε τη μείωση της ακοής με τη χρήση βοηθημάτων. Όπως δηλαδή στην περίπτωση της πρεσβυωπίας χρησιμοποιούμε γυαλιά οράσεως, έτσι και στην πρεσβυακουσία χρησιμοποιούμε τα ειδικά ακουστικά βαρηκοΐας ανάλογα με το πόσο προχωρημένη είναι .

iStock

Άλλα σπανιότερα αίτια απώλειας ή μείωσης της ακοής είναι οι επιπλοκές ορισμένων ιογενών νοσημάτων όπως η ερυθρά και η ιλαρά, τα οποία όμως σπάνια εμφανίζονται στον προηγμένο κόσμο λόγω των προγραμμάτων εμβολιασμού. Ακόμη, μία ομάδα αντιβιοτικών, οι αμινογλυκοσίδες, στις οποίες περιλαμβάνονται οι ουσίες γενταμικίνη και στρεπτομυκίνη έχουν ως σοβαρή παρενέργεια την απώλεια ακοής. Προβλήματα στην ακοή μπορεί να αντιμετωπίσουν και ογκολογικοί ασθενείς λόγω ωτοτοξικότητας της χημειοθεραπείας, που δεν αφορά όλα τα σκευάσματα, αλλά κυρίως εκείνα με βάση την πλατίνα.

Προσοχή στις μπατονέτες!

Η χρήση της μπατονέτας για τον καθαρισμό των αυτιών είναι εξαιρετικά δημοφιλής σε όλους μας, αλλά δεν θεωρείται σωστή πρακτική από τους ειδικούς γιατρούς. Ο λόγος; Καθώς η μπατονέτα εισχωρεί στο αυτί μας, δεν αφαιρεί, όπως νομίζουμε, αλλά αντίθετα σπρώχνει βαθύτερα το «κερί» και δημιουργεί ή επιταγχύνει τη διαδικασία απόφραξης. Ο σωστός τρόπος να καθαρίζουμε τα αυτιά μας είναι με τη γωνία μίας καθαρής πετσέτας ή, εξωτερικά, με ένα κομμάτι βαμβάκι. Αν, πάντως, επιμένετε στη μπατονέτα, χρησιμοποιήστε τη προσεκτικά και μόνο στην εξωτερική επιφάνεια του αυτιού. Και μην ξεχνάτε: Ο σωστός καθαρισμός των αυτιών πρέπει να γίνεται από τον γιατρό.

Ευχαριστούμε την Καλλή Κοντογεώργη, Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο.