ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΗΚΕ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΟΥ ΜΑΧΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΝΟΥΜΕ ΖΩΝΤΑΝΟΙ

Το να μάθουμε πόσα κύτταρα απαρτίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν είναι απλώς ζήτημα περιέργειας. Είναι κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες θεραπείες.

Έχεις ακούσει αναρίθμητες φορές για το ανοσοποιητικό σύστημα και τις επιθέσεις που διαχειρίζεται καθημερινά για να μπορούμε να είμαστε υγιείς. Και ζωντανοί.

Μπορεί να έχεις διαβάσει για λόγους που αποδυναμώνεται ή για τροφές που το ενισχύουν. Να ξέρεις πώς κινητοποιείται όταν έχουμε αλλεργίες και πώς ο κορονοϊός κρύβεται από αυτό. Είναι, ωστόσο, λίγες οι πιθανότητες να έχεις ασχοληθεί πραγματικά με αυτό το αξιόλογο και περίπλοκο σύστημα, που είναι απαραίτητο για την επιβίωση και την ευημερία μας. Σήμερα έχεις αυτήν την ευκαιρία.

Είναι βλέπεις η ημέρα που θα μάθεις πόσα από τα κύτταρα που έχεις πάνω σου είναι αφοσιωμένα στην υπεράσπιση του σώματός σου.

Ο αριθμός αυτός ήταν άγνωστος μέχρι τη δημοσίευση μελέτης που αποκάλυψε τη συνολική μάζα, τον αριθμό και το πώς μοιράζονται τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στο σώμα μας.

Θα αναρωτιέσαι γιατί μπορεί να σε ενδιαφέρουν αυτά τα μαθηματικά. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, η κατανομή των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της οργάνωσης αυτού του συστήματος και άρα στο πώς μπορεί να ρυθμιστεί, ώστε να σχεδιαστούν καινοτόμες θεραπείες.

Τι είναι το ανοσοποιητικό σύστημα

Πρόκειται για πολύπλοκο δίκτυο οργάνων, κυττάρων και πρωτεϊνών που προστατεύει τον οργανισμό από λοιμώξεις. Δηλαδή, από παθογόνους παράγοντες (βακτήρια, ιοί ή όποιοι άλλοι εισβολείς) που κάνουν καθημερινά επιθέσεις.

Ο πρωταρχικός σκοπός του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να υπερασπιστεί το σώμα από επιβλαβείς μικροοργανισμούς, τοξίνες και άλλες ξένες ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια ή μόλυνση. Αποτρέπει τους εισβολείς από το να προκαλέσουν βλάβη στα κύτταρα και τους ιστούς του σώματός μας.

Ενώ επιτηρεί συνεχώς το σώμα για τυχόν ξένους εισβολείς, αναγνωρίζει και διακρίνει τα κύτταρα και τους ιστούς του ίδιου του σώματος, ώστε να εντοπίζει ό,τι δεν ανήκει σε αυτά (ξένες ουσίες) και να το εξαλείψει.

iStock

Όταν ανιχνεύει μια απειλή, δημιουργεί μια απόκριση που μπορεί να ποικίλλει σε ένταση και ειδικότητα. Αυτή η απόκριση μπορεί να περιλαμβάνει την παραγωγή ανοσοκυττάρων (π.χ. λευκά αιμοσφαίρια), αντισωμάτων και διαφόρων μορίων σηματοδότησης για την εξουδετέρωση ή την καταστροφή του εισβολέα.

Μπορεί επίσης να «θυμάται» προηγούμενες λοιμώξεις, επιτρέποντας ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απόκριση σε μελλοντική έκθεση στο ίδιο παθογόνο.

Πέραν αυτών, παίζει ρόλο στη διατήρηση της εσωτερικής ισορροπίας και της ομοιόστασης του σώματος. Βοηθά στην απομάκρυνση των κατεστραμμένων ή μη φυσιολογικών κυττάρων, καθώς και στη ρύθμιση της φλεγμονής και των ανοσολογικών αποκρίσεων, ώστε να μη γίνουν υπερβολικά επιβλαβείς για τους ιστούς του ίδιου του σώματος.

Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει την αξιοσημείωτη ικανότητα να προσαρμόζεται και να αναπτύσσει ανοσία σε συγκεκριμένα παθογόνα με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η προσαρμοστική ανοσία είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που παρέχει μακροχρόνια προστασία έναντι πολλών μολυσματικών παραγόντων.

Μήπως τώρα, εκτίμησες αυτό το σύστημα λίγο παραπάνω;

iStock

Πόσα κύτταρα στο ανοσοποιητικό «παίζουν άμυνα»

Ήταν γνωστό ότι τα συγκεκριμένα κύτταρα πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή κίνηση, ώστε να πραγματοποιούν επιτήρηση ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του σώματος. Όπως και ότι βρίσκονται διασκορπισμένα μέσα μας.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διάσπαρτη φύση του ανοσοποιητικού συστήματος εγείρει τρία ενδιαφέροντα ερωτήματα που είναι πολύ δύσκολο να απαντηθούν:

1. πόσα κύτταρα του ανοσοποιητικού υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα,
2. πόσα έχουμε σε κάθε όργανο και
3. ποιο είναι το συνολικό τους βάρος.

PNAS

Στην πρώτη μελέτη που μέτρησε το μέγεθος του ανοσοποιητικού συστήματος, διαπιστώθηκαν τα εξής:

• Αν ήταν συμπαγές όργανο, θα ζύγιζε παραπάνω από ένα κιλό, για την ακρίβεια 1,2 κιλά, δηλαδή δυο φορές το συκώτι μας, που θεωρείται το μεγαλύτερο και βαρύτερο όργανο.
• Το ανοσοποιητικό σύστημα ενός «τυπικού ατόμου», που στις έρευνες προσδιορίζεται –ακόμα– ως άνδρας ηλικίας 20-30 ετών, που ζυγίζει 73 κιλά και έχει ύψος 176 εκατοστά, έχει 1,8 τρισεκατομμύρια κύτταρα (1,8 x 10¹²).
• Τα περισσότερα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος βρίσκονται σε δύο σημεία: στον μυελό των οστών και στον λεμφικό ιστό.
• Ο μυελός των οστών περιέχει το 40% αυτού του αστρονομικού αριθμού κυττάρων.
• Στον λεμφικό ιστό βρίσκεται το 39% των κυττάρων του ανοσοποιητικού.
• Το δέρμα, οι πνεύμονες και η γαστρεντερική οδός περιέχουν το καθένα ένα μέτριο 3% του συνόλου.
• Ο αριθμός των κυττάρων που είναι συγκεντρωμένα στο ήπαρ δείχνει πως πρόκειται για όργανο που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού, ειδικά όσον αφορά την εξάλειψη των αντιγόνων που έχουν εισέλθει μέσω του πεπτικού συστήματος.

Όπως έγραψαν οι συγγραφείς της δημοσίευσης «η μεγαλύτερη έκπληξη αφορά τον γαστρεντερικό σωλήνα. Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύαμε, μόνο το 3% των συνολικών κυττάρων του ανοσοποιητικού βρίσκεται εκεί, ποσοστό πολύ μικρότερο από το αναμενόμενο. Είναι επίσης εκπληκτικό ότι περίπου το 70% των συνολικών πλασματοκυττάρων, που παράγουν αντισώματα, βρίσκονται στην πεπτική οδό».