ΑΝ ΕΙΣΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ, ΕΧΕΙΣ ΕΝΑΝ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΛΟΓΟ ΝΑ ΣΕ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΣΕ ΖΩΑ

Κι όμως, το ότι μέχρι πριν όχι και τόσα πολλά χρόνια τα πειράματα σε ζώα περιλάμβαναν μόνο αρσενικά ποντίκια ή αρουραίους έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των γυναικών.

Διαβάζεις τον τίτλο και αναρωτιέσαι: Γιατί; «Γιατί πριν από δέκα χρόνια, αν δάβαζες μια επιστημονική έκθεση που αφορούσε ποντίκια ή αρουραίους πιθανότατα θα περιλάμβανε μόνο αρσενικά ζώα», απαντά η Sarah Bailey, Λέκτορας Νευροφαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπαθ. Και τι σημαίνει αυτό για την υγεία των γυναικών; Ότι ακόμη και σήμερα, αν είσαι γυναίκα και λαμβάνεις κάποια αγωγή, το φάρμακο είναι πιθανό να έχει δοκιμαστεί μόνο σε πειράματα με ζώα αρσενικού γένους, που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε πώς μπορεί να σε επηρεάσει.

Για αρκετό καιρό, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι οι γυναίκες αντιδρούν όπως οι άντρες στις δοκιμές φαρμάκων. Σήμερα όμως όλο και περισσότερες μελέτες χρησιμοποιούν τόσο θηλυκά όσο και αρσενικά ζώα, με αποτέλεσμα να έρχονται στο φως σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις διαφορές μεταξύ των φύλων. «Για παράδειγμα, μελέτες σε ζώα υπογραμμίζουν περίπλοκες διαφορές ανάμεσα στους εγκεφάλους αρσενικών και θηλυκών τρωκτικών, που σχετίζονται με το μέγεθος, το σχήμα τους και τον τρόπο σύνδεσης μεταξύ των νευρώνων.

Το παράδειγμα της κατάθλιψης

Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, το γεγονός ότι αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων και όσον αφορά την υγεία. Οι γυναίκες π.χ. έχουν διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με κατάθλιψη.

Unsplash Drew Ηays

Επίσης, σύμφωνα με δημοσίευση στο περιοδικό Neuropsychopharmacology, τα δύο φύλα έχουν διαφορετική απόκριση στα αντικαταθλιπτικά. Οι γυναίκες έχουν καλύτερη απόκριση στους εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και οι άντρες στα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.

Οι δόσεις των φαρμάκων

Ο αποκλεισμός των γυναικών από την έρευνα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα είχε ανησυχητικές συνέπειες για την υγεία τους. Μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Berkeley (2020) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες λαμβάνουν μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων από αυτές που πρέπει, με αποτέλεσμα συχνά να έχουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών.

Ένας από τους λόγους είναι ότι οι γυναίκες κατά μέσο όρο έχουν χαμηλότερο βάρος από τους άντρες και παρ’ όλα λαμβάνουν φάρμακα, των οποίων η συνιστώμενη δόση βασίζεται σε μελέτες με υποκείμενα άντρες. Επιπλέον, οι γυναίκες μεταβολίζουν με διαφορετικό τρόπο πολλά φάρμακα, λόγω των επιπέδων των ορμονών του φύλου και της ενζυμικής δραστηριότητας.

Pexels

Η ανδροκεντρική προσέγγιση της υγείας των γυναικών

Όπως εξηγεί η Bailey, «στην επιστήμη μας αρέσει να μειώνουμε τη μεταβλητότητα όσο το δυνατόν περισσότερο, να έχουμε εμπιστοσύνη στο ότι οι όποιες αλλαγές οφείλονται στην πειραματική παρέμβαση που έχουμε κάνει». Αυτή η ανδροκεντρική προσέγγιση είχε σαν αποτέλεσμα τα θηλυκά ζώα και οι γυναίκες να αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό από κλινικές δοκιμές, λόγω του εμμηνορρυσιακού κύκλου.

Αν και οι άντρες έχουν τις ίδιες στεροειδείς ορμόνες φύλου, τα επίπεδα των γυναικείων ορμονών αυξάνονται και μειώνονται, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία και τη συμπεριφορά του εγκεφάλου, καθώς και την απόκριση των γυναικών στη φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, ο οιστρικός κύκλος των τρωκτικών είναι πολύ μικρότερος από ότι στις γυναίκες και η έρευνα έχει δείξει ότι η συμπεριφορά των θηλυκών αρουραίων δεν επηρεάζεται.

Ένας ακόμα λόγος που αποκλείονταν γυναίκες από κλινικές δοκιμές αφορά το ότι μπορούσαν να είναι έγκυες και να μην το γνωρίζουν. Αν και υπάρχει ένα σημαντικό κενό γνώσης όσων αφορά την υγεία των γυναικών, η έρευνα γίνεται πλέον πιο συμπεριληπτική, καταλήγει η ειδικός.