ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ: ΤΑ ΥΠΟΠΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΕ ΑΝΤΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Τα αυξημένα οιστρογόνα μπορεί να οδηγήσουν σε μια σειρά φαινομενικά αθώων ή ανεκτών συμπτωμάτων. Καλό είναι όμως να εντοπίζονται και να ελέγχονται εγκαίρως.

Οι ορμόνες μας είναι μεγάλη... μάστιγα. Ειδικά για τις γυναίκες, αλλά όχι απαραίτητα μόνο για αυτές. Πρόκειται για ένα λεπτό σύστημα ισορροπιών, που με ευαισθησία ανταποκρίνεται σε κάθε ερέθισμα. Θα μπορούσαν να είναι οι κεραίες μας.

Αγχώνεσαι; Αμέσως ενεργοποιείται μια σειρά ορμονικών αντιδράσεων. Αν μάλιστα έχεις χρόνιο στρες, μπορεί και να διαταραχθούν σημαντικά οι ορμόνες σου. Κάνεις το εμβόλιο της Covid-19; Παρατηρούνται αλλαγές στην περίοδο (που οφείλονται στις ορμόνες). Κάνεις δίαιτα; Μία από τα ίδια. Ακόμη και θυρεοειδή αν έχεις –σου λέει– μπορεί να σε ωφελήσουν εναλλακτικές θεραπείες, επειδή φαίνεται ότι έχουν επίδραση στο ορμονικό σου σύστημα.

Τα οιστρογόνα δεν είναι μόνο γυναικεία υπόθεση

Μία ακόμη ορμονική ανισορροπία που παρατηρείται συχνά είναι τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων που μπορεί να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα, αλλά μπορεί και να παραμείνουν αδιάγνωστα, μιας και δημιουργούν «συνηθισμένα» συμπτώματα. Προτού δούμε αυτά τα συμπτώματα, να ξεκαθαρίσουμε κάτι: παρόλο που τα οιστρογόνα είναι η βασική γυναικεία ορμόνη –ενώ στους άντρες είναι η τεστοστερόνη–, βρίσκονται και στον οργανισμό των αντρών και μπορεί και σε αυτούς να βρεθούν σε υψηλά επίπεδα. Βέβαια, εμφανίζονται με διαφορετικά συμπτώματα σε εκείνους.

Στις γυναίκες, τα οιστρογόνα είναι η αιτία πίσω από την έναρξη της σεξουαλικής ανάπτυξης. Μαζί με μια άλλη γυναικεία αναπαραγωγική ορμόνη, γνωστή ως προγεστερόνη, ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο μιας γυναίκας και επηρεάζουν ολόκληρο το αναπαραγωγικό της σύστημα. Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης ποικίλλουν από το ένα στάδιο του εμμηνορροϊκού κύκλου στο άλλο.

Στους άντρες, τα οιστρογόνα παίζουν σημαντικό ρόλο στη σεξουαλική λειτουργία.

iStock

Συμπτώματα στις γυναίκες

Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων και τεστοστερόνης δεν βρίσκονται σε ισορροπία, μπορεί να εμφανιστούν ορισμένα συμπτώματα. Στις γυναίκες, τα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• φούσκωμα στην κοιλιά,
• πρήξιμο και ευαισθησία στο στήθος,
• ινοκυστικά εξογκώματα στο στήθος,
• μειωμένη σεξουαλική διάθεση,
• ακανόνιστες περίοδοι,
• έντονο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο (PMS),
• απότομες εναλλαγές διάθεσης,
• πονοκέφαλοι,
• άγχος και κρίσεις πανικού,
• αύξηση σωματικού βάρους,
• τριχόπτωση,
• κρύα χέρια ή πόδια,
• δυσκολίες στον ύπνο,
• υπνηλία ή κόπωση,
• προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης.

Συμπτώματα στους άντρες

Τα συμπτώματα υψηλών οιστρογόνων στους άνδρες επηρεάζουν τη σεξουαλική ανάπτυξη και λειτουργία και μπορεί να είναι:

• Υπογονιμότητα. Τα οιστρογόνα είναι εν μέρει υπεύθυνα για τη δημιουργία υγιούς σπέρματος. Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων είναι υψηλά, η ποιότητα του σπέρματος μπορεί να πέσει και να εμφανιστούν προβλήματα γονιμότητας.
• Γυναικομαστία. Τα οιστρογόνα μπορεί να διεγείρουν την ανάπτυξη του ιστού του μαστού. Οι άνtρες με υψηλά οιστρογόνα μπορεί να αναπτύξουν γυναικομαστία.
• Στυτική δυσλειτουργία. Οι άνδρες με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορεί να έχουν δυσκολία να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν τη στύση τους.

Πού μπορεί να οφείλονται τα υψηλά οιστρογόνα

Αν το σώμα αναπτύξει χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης ή προγεστερόνης, η ορμονική ισορροπία διαταράσσεται και συνήθως αυξάνονται υπερβολικά τα οιστρογόνα. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να αναπτυχθούν φυσικά, λοιπόν, αλλά μπορεί επίσης να προκύψουν από τη λήψη ορισμένων φαρμάκων.

Για παράδειγμα, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, μια δημοφιλής θεραπεία για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, μπορεί να αυξήσει σε προβληματικό βαθμό τα οιστρογόνα. Αντίστοιχη επίδραση μπορεί να έχουν ορισμένα αντιβιοτικά ή ορμονικά αντισυλληπτικά.

Τα αυξημένα οιστρογόνα μπορεί να οφείλονται σε γενετική (κληρονομική) προδιάθεση ή στην παχυσαρκία, σε γυναικολογικούς καρκίνους (καρκίνος ωοθηκών) ή σε παθήσεις του ήπατος.

Το στρες αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης. Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης παραμένουν σταθερά αυξημένα, η συγκεκριμένη ορμόνη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα προγεστερόνης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στα οιστρογόνα.

Η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει υπερβολικά τα επίπεδα οιστραδιόλης, έναν από τους 3 κύριους τύπους οιστρογόνων (οι άλλοι δύο είναι η οιστρόνη και η οιστριόλη), και καθιστά πιο δύσκολο για το σώμα να μεταβολίσει αυτές τις ορμόνες.

Ορισμένες παθήσεις σχετίζονται ή οδηγούν σε προβληματική αύξηση των οιστρογόνων που είναι γνωστή ως κυριαρχία των οιστρογόνων. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, τα ινομυώματα της μήτρας, η ενδομητρίωση και ορισμένοι τύποι καρκίνου, καθώς επίσης η αντίσταση στην ινσουλίνη  αυξάνουν επίσης τα επίπεδα των οιστρογόνων.

Πιθανές επιπτώσεις

Εάν έχει κανείς σταθερά αυξημένες τιμές, για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυξάνεται ο κίνδυνος για υψηλή αρτηριακή πίεση, χαμηλά επίπεδα ασβεστίου, σχηματισμό θρόμβων και γυναικολογικούς καρκίνους.

Τα υψηλά οιστρογόνα ενδέχεται να επιδεινώσουν το άσθμα και την επιληψία σε ασθενείς με αυτά τα προβλήματα.

Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις που γράφει ο ενδοκρινολόγος ή ο γυναικολόγος.

iStock

Μερικές συμβουλές

Για να μειωθούν τα επίπεδα των οιστρογόνων, ανάλογα με τον βαθμό του προβλήματος και την πιθανή χορήγηση φαρμάκων, οι ειδικοί συνήθως συστήνουν και μερικές αλλαγές στον τρόπο ζωής.

• προτιμήστε αντιφλεγμονώδη ή χορτοφαγική διατροφή,
• αυξήστε την κατανάλωση σόγιας, λιναρόσπορου και λαχανικών, όπως το μπρόκολο και το λάχανο,
• αυξήστε την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων,
• διατηρήστε ένα υγιές βάρος,
• περιορίστε ή διακόψτε το αλκοόλ,
• προσπαθήστε να ασκείστε και να διατηρείτε σε ελεγχόμενα επίπεδα το στρες,
• συζητάτε πάντοτε με τον γιατρό σας τη λήψη φυτικών συμπληρωμάτων, καθώς μερικά μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τα επίπεδα των οιστρογόνων σας.

Το άρθρο είναι πληροφοριακό και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά την ιατρική εξέταση. Για θέματα υγείας, να απευθύνεστε πάντα στον αρμόδιο γιατρό.