ΑΥΤΗ Η ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΟΥΣ ΟΡΧΕΙΣ

Ο καρκίνος στους όρχεις δεν είναι συχνός, μα είναι ο συχνότερος στους νέους άνδρες. Η σωστή ψηλάφηση, λοιπόν, είναι απαραίτητη για την έγκαιρη διάγνωση.

Οι γυναίκες έχουμε την τύχη να επισκεπτόμαστε τον/τη γυναικολόγο μας από νεαρή ηλικία και να ελέγχουμε τον κόλπο και τους μαστούς μας, προλαμβάνοντας έτσι τους συνηθέστερους για το γυναικείο φύλο καρκίνους. Για τους άνδρες, όμως, δεν έχει καθιερωθεί κάτι αντίστοιχο. Ο χειρουργός ουρολόγος, κ. Κωνσταντίνος Μακαρούνης, μου λέει ότι θα έπρεπε. «Ο ουρολόγος θα πρέπει να αποκτήσει τον ρόλο του γυναικολόγου, να ξέρει δηλαδή ένας άνδρας ήδη από τα 18 ότι έχει τον γιατρό του». Για να ενημερώνεται, να ελέγχει και να προλαμβάνει διάφορες καταστάσεις, όπως ο καρκίνος των όρχεων.

Αναφέρομαι στον εν λόγω καρκίνο γιατί, ενώ ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνός, είναι ο πιο συχνός στους νέους άνδρες. Συγκεκριμένα, αποτελεί το 2-3% των ουρολογικών καρκίνων και εμφανίζεται στις ηλικίες 20-40 ετών, συχνότερα στις ηλικίες 18-30.

Τα συμπτώματα του καρκίνου των όρχεων

Καθώς πρόκειται για έναν καρκίνο που κατά κανόνα ψηλαφάται, τα συμπτώματα γίνονται εύκολα αντιληπτά. Όπως λέει ο κ. Μακαρούνης, «Μπορεί κάνεις να πιάσει κάποια διόγκωση στον όρχι ή σε γειτονικό με τον όρχι όργανο, πάντως μέσα στο σακουλάκι».

iStock

Στο σημείο αυτό ξεκαθαρίζει: «Υπάρχει μία σύγχυση σχετικά με το ποιος είναι ο όρχις και ποιο το σακουλάκι. Το σακουλάκι (δηλαδή το όσχεο), πέρα από τον όρχι, έχει και κάποια άλλα χρήσιμα όργανα μέσα, όπως η επιδιδυμίδα, που είναι σαν ένα κορδονάκι, αλλά μερικές φορές το πιάνεις. Συνήθως, λοιπόν, πιάνει κανείς κάτι είτε πολύ φουσκωμένο είτε σαν σπυράκι πάνω στον όρχι (και όχι επιδερμικά)».

Επίσης, το συνηθέστερο είναι αυτό που θα πιάσει κανείς να βρίσκεται στον έναν από τους δύο όρχεις, ενώ κατά κανόνα δεν είναι κάτι επίπονο. «Ο καρκίνος αυτός σπάνια δίνει αίσθηση πόνου, ενώ σπάνια εμφανίζει κάποιο άλλο σύμπτωμα. Μπορεί κανείς να δει αίμα στο σπέρμα, αλλά δεν είναι συχνό. Κατά κανόνα στον ουρολόγο θα βρεθεί κάποιος που δεν πονάει, με έναν πρησμένο όρχι και ο γιατρός θα πιάσει κάτι σκληρό», όπως εξηγεί ο κ. Μακαρούνης.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Αίσθηση βάρους στο όσχεο.
• Αίσθημα πίεσης ή ήπιος πόνος στη βουβωνική, ή στην κοιλιακή χώρα.
• Σπανιότερα ο καρκίνος του όρχεως μπορεί να προκαλέσει διόγκωση ή πόνο στους μαστούς.
• Πόνος στη μέση ή στην κοιλιά, ή δύσπνοια εμφανίζονται, όταν ο καρκίνος βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια.

Στην εξίσωση της διάγνωσης ρόλο θα παίξει τυχόν κληρονομικότητα: «Αν υπάρχει κάποιος στην οικογένεια που έχει περάσει τέτοιο καρκίνο καλό είναι η εξέταση να γίνεται από νωρίς στα υπόλοιπα μέλη», εξηγεί ο γιατρός. Καθώς και κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες που κανείς γνωρίζει ότι έχει, όπως η κρυψορχία και η μικρολιθίαση που ούτως ή άλλως είναι ορατά στον υπέρηχο.

Πώς να ελέγχεις τους όρχεις σου μέσω της ψηλάφησης

Ο χειρουργός συνιστά οι άνδρες να αυτοελέγχονται σε μηνιαία ή και εβδομαδιαία βάση κατά τον εξής τρόπο:

«Ξαπλώστε και συγκρατήστε το όσχεο με το ένα χέρι και με το άλλο ψηλαφήστε τον κάθε όρχι ξεχωριστά ως εξής: τοποθετήστε δύο δάχτυλα (τον δείκτη και τον μέσο) κάτω από τον όρχι και τον αντίχειρα από πάνω. Κάνετε την ψηλάφηση ήπια και απαλά, χωρίς να τρίβετε. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και στον έτερο όρχι.

Καλό είναι η ψηλάφηση αυτή να γίνεται μετά το ντους, οπότε οι ιστοί του όσχεου να έχουν ζεσταθεί και χαλαρώσει, οπότε να μπορούν να ψηλαφηθούν καλύτερα. Όταν το όσχεο είναι «σφιγμένο» μπορεί η ψηλάφηση να μην είναι εύκολη. Επίσης, ιδανικά να γίνεται σε ύπτια θέση».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Αν ο άνδρας διακρίνει κάποιο εξόγκωμα στην ψηλάφηση, θα πρέπει στη συνέχεια να επισκεφθεί τον ουρολόγο που θα τον ελέγξει πρώτα με τον ίδιο τρόπο, με ψηλάφηση, και μετά με ένα υπερηχογράφημα. Αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί επιπλέον με μια μαγνητική, ενώ ταυτόχρονα γίνονται και ορισμένες εξετάσεις αίματος, για κάποιους καρκινικούς δείκτες (π.χ. β-χοριακή γοναδοτροπίνη, α-φετοπρωτεΐνη και LDH).

Φυσικά, δεν σημαίνει πως ό,τι ασυνήθιστο πιάσει κανείς θα είναι απαραίτητα καρκίνος. Αν είναι, όμως, είναι σημαντικό να γνωρίζει πως «το 97% όλων των καρκίνων των όρχεων γιατρεύεται, γιατί έχουμε την ευκαιρία να τους βρούμε σχετικά πρόωρα».

Τι σχέση έχει ο καρκίνος στους όρχεις με την υπογονιμότητα;

Αν πράγματι διαπιστωθεί καρκίνος στο όρχεις, ο κ. Μακαρούνης λέει ότι θα πρέπει να γίνει αφαίρεση όλου του όρχι. Εν συνεχεία έρχεται η τελική ιστολογική απάντηση που περιγράφει τι τύπος καρκίνου είναι και έτσι καθορίζεται το πώς θα συνεχίσουμε. Από εκεί και μετά αναλαμβάνει ο ογκολόγος», λέει ο γιατρός.

Επισημαίνει πάντως πως ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου των όρχεων λέγεται σεμίνωμα και είναι κατά 97-98% ιάσιμος, εφόσον η διάγνωση είναι έγκαιρη.

Και προειδοποιεί για κάτι που είναι λιγότερο γνωστό: «Ένα καμπανάκι για κίνδυνο καρκίνου του όρχι είναι η υπογονιμότητα και κυρίως η ανδροσπερμία, το να μην έχει ο άνδρας καθόλου σπερματοζωάρια. Έχουμε έρθει πολλές φορές αντιμέτωποι με το να είναι ένας άνδρας υπογόνιμος και ο γυναικολόγος που είναι ο πρώτος που αντιμετωπίζει τα ζευγάρια να μην τον έχει στείλει στον ουρολόγο».

Ρωτάω, λοιπόν, τον κ. Μακαρούνη αν ένας άνδρας που έχει αφαιρέσει έναν όρχι θα μπορέσει να γίνει πατέρας. «Πριν κάνει οτιδήποτε, καλό είναι να καταψύξει το σπέρμα του ώστε να διατηρήσει την καλύτερή του δυνατότητα ακέραιη. Ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών που θα το κάνουν αυτό, θα μπορέσουν και να τεκνοποιήσουν».

Ένας λόγος παραπάνω που πρέπει κανείς να έχει μεριμνήσει έγκαιρα είναι το ότι κάποιοι άνδρες μπορεί να κάνουν υποτροπή και στον άλλον όρχι, όπως λέει ο γιατρός και συμπληρώνει: «Συνιστάται έντονα, λοιπόν, να καταψύξει κανείς πριν αναπτύξει τις θεραπευτικές του επιλογές».