ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΝΑ «ΚΟΛΛΑΕΙ» ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ

Υπάρχουν κάποια τραγούδια που «σφηνώνουν» στο μυαλό μας και δεν λένε να φύγουν από εκεί, ακόμα και αν τα… σιχαινόμαστε.

«Το χοντρό μπιζέλι χορεύει τσιφτετέλι, χορεύει τσιφτετέλι στον χορό των μπιζελιών»! Στείλτε μου μήνυμα και πείτε μου πόσες φορές o παραπάνω στίχος έχει «κολλήσει» στο μυαλό σας, γιατί στο δικό μου παίζει από χθες στο repeat. Χωρίς κάποιον (συνειδητό τουλάχιστον) λόγο. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 90% των ανθρώπων βιώνουν το φαινόμενο που στα αγγλικά ονομάζεται «earworm» ή «Involuntary Musical Imagery». Στα ελληνικά, απλώς λέμε ότι ένα τραγούδι ή σωστότερα ένας στίχος μάς «κόλλησε» στο μυαλό.

Με απλά λόγια, πρόκειται για ένα μουσικό απόσπασμα συνήθως 20 δευτερολέπτων, που έρχεται στο μυαλό μας αυτόματα και παίζει σε λούπα μέχρι να μας σπάσει τα νεύρα. Όπως εξηγεί ο David Silbersweig, Πρόεδρος στο Τμήμα Ψυχιατρικής στο «Brigham and Women's Hospitals», αρκετές περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται στο κόλλημα αυτό, όπως ο ακουστικός φλοιός, δομές του κροταφικού λοβού, ο φωνολογικός βρόχος, η αμυγδαλή, ο επικλινής πυρήνας.

«Αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι συνδέσεις στον εγκέφαλό μας που αφορούν τις παραπανω περιοχές “κολλάνε”, με αποτέλεσμα την αυτόματη αναπαραγωγή των μουσικών αναμνήσεων», λέει. «Είναι, επίσης, σημαντικό να θυμόμαστε ότι η μουσική είναι μέρος της προϊστορίας και της εξέλιξής μας».

Ποια τραγούδι είναι οι πιο «συνήθεις ύποπτοι»;

Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που κάνουν μερικά τραγούδια καλύτερους υποψηφίους για «earworms». Μελέτη στο περιοδικό Psychology of Music διαπίστωσε, για παράδειγμα, ότι όσο πιο οικείο ήταν το τραγούδι, όσο περισσότερο το ακούγαμε, τόσο πιο πιθανό ήταν να μας «κολλήσει». Ας μην απορούμε γιατί τα hit της σεζόν που παίζουν ακατάπαυστη στις playlists των σταθμών «καρφώνονται» στο κεφάλι μας, ακόμα κι αν δεν είναι του γούστου μας.

iStock

Επίσης, έρευνα που παρουσιάστηκε στο 12ο Διεθνές Συνέδριο για την Μουσική Αντίληψη και τη Γνώση, αποκάλυψε ότι οι νότες που διαρκούν περισσότερο και έχουν μικρότερα διαστήματα μεταξύ τους «τρυπώνουν» ευκολότερα στον εγκέφαλό μας, ίσως επειδή είναι πιο εύκολο να τις τραγουδήσουμε.

Από την άλλη, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts δεν βρήκε την ίδια σχέση μεταξύ της διάρκειας της νότας, των μικρών διαστημάτων και των «earworms», αλλά έδειξε ότι όσο πιο εύκολο ήταν ένα τραγούδι, τόσο πιο πιθανό ήταν να κολλήσει στο μυαλό μας και ότι οι μελωδίες τους είχαν συνήθως πιο γρήγορο ρυθμό. Η ίδια έρευνα διαπίστωσε, ακόμα, ότι τα τραγούδια αυτά έτειναν, παρά τις κοινές δομές, να έχουν ασυνήθιστα μελωδικά χαρακτηριστικά, όπως μεγαλύτερα άλματα στον τόνο. Φέρτε στο μυαλό σας το «My Sharona» των The Knack.

Ο Silbersweig συμπληρώνει ότι τραγούδια που πυροδοτούν κάποιο συναίσθημα, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, αλλά και τραγούδια που συνδέονται με μια συγκεκριμένη ανάμνηση, μπορεί συχνά να μας «κολλήσουν».

Μπορούμε να ξεκολλήσουμε;

Και ναι, και όχι. Μπορούμε να δοκιμάσουμε να στρέψουμε την προσοχή μας κάπου αλλού, κάνοντας κάποια εργασία που απαιτεί συγκέντρωση. Από την άλλη, μπορούμε να επιλέξουμε τον δρόμο της ενσυνειδητότητας, να αφήσουμε αυτό το «σκουλήκι» να κάνει τον κύκλο του, να αφήσουμε το τραγούδι να παίζει στο μυαλό μας, αλλά χωρίς να του δίνουμε μεγάλη σημασία.

Ε, και για το τέλος ένα τραγούδι που δεν υπάρχει περίπτωση να μην σας έχει «κολλήσει».