ΤΟ ΤΣΑΪ ΚΙΣΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΟ ΟΣΟ ΔΕΝ ΦΑΝΤΑΖΕΣΤΕ

Ένα κρητικό βοτάνι, γνωστό ως κίστος ή λαδανιά, φαίνεται ότι έχει από ευεργετικά οφέλη μέχρι και θεραπευτικές ιδιότητες για αρκετά προβλήματα, από την αϋπνία μέχρι την ακμή. Πώς πρέπει να το καταναλώσετε;

Ενώ η Covid-19 έχει μονοπωλήσει την προσοχή μας, περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν ετησίως από μικροβιακές λοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται στο τρέχον οπλοστάσιό μας των αντιβιοτικών. Η αυξανόμενη πρόκληση της αντοχής στα αντιβιοτικά έχει στρέψει το επιστημονικό ενδιαφέρον προς τα ενεργά φυτοχημικά (χημικές ενώσεις που παράγονται από φυτά) με θεραπευτικές ιδιότητες.

Η βοτανολόγος Cassandra Leah Quave στο βιβλίο της The Plant Hunter: A Scientist's Quest for Nature's Next Medicines αναφέρει ότι από τα περίπου 374.000 είδη φυτών στη Γη, έχουμε πληροφορίες για τη φαρμακευτική χρήση μόλις 33.443. Όχι μόνο έχουν χαθεί ή αγνοηθεί τόσες παραδοσιακές γνώσεις σχετικά με τις φαρμακευτικές αρετές των φυτών, αλλά δεν γνωρίζουμε επίσης την πιθανή φαρμακευτική αξία του 90% των φυτών.

Κίστος ή λαδανιά

Η λεκάνη της Μεσογείου, ένα από τα σημαντικότερα σημεία βιοποικιλότητας στον κόσμο, είναι πλούσια σε βλάστηση, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών φυτών. Ένα παράδειγμα είναι ο Cistus L. sp. που αναπτύσσεται στα ελληνικά εδάφη, ο οποίος μελετήθηκε εντατικά ως προς τις φαρμακευτικές του ιδιότητες, μαζί και η χημική του σύνθεση.

Ο κίστος ο Κρητικός, γνωστός διεθνώς ως Cistus creticus, ένας ανθεκτικός θάμνος που αναπτύσσεται στα κρητικά εδάφη με χαρακτηριστικά μοβ άνθη, φαίνεται ότι έχει τόσα θεραπευτικά οφέλη, που θα μπορούσε να ενταχθεί σε ένα πιθανό, φαρμακευτικό οπλοστάσιο.

iStock

Είναι γνωστός επίσης ως λαδανιά, κίσθαρος και λάβδανο, παρόλο που το λάβδανο είναι μόνο η ρητινώδης ουσία που εκκρίνει το φυτό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η ρητίνη που εκκρίνεται από αδενικά τριχίδια στην επιφάνεια των φύλλων του φυτού περιέχει περισσότερες από 300 χημικές ενώσεις, με μοναδικές αρωματικές και φαρμακευτικές ιδιότητες.

Θεραπευτικές ιδιότητες με ιστορία

Όχι τυχαία, λοιπόν, η λαδανιά ήταν γνωστή για τις θεραπευτικές της ιδιότητες από τα αρχαία χρόνια. Πίστευαν μάλιστα ότι οι θεοί την είχαν επιλέξει ως φάρμακο των πολεμιστών στη μάχη.

Ο Έλληνας συγγραφέας Διοσκουρίδης, στο βιβλίο του Περί ύλης ιατρικής περιέγραψε τη φαρμακευτική χρήση του «labdanum» ως διουρητικού φαρμάκου, κατάλληλου επίσης για τον πόνο στο αυτί, την αποβολή και τη θεραπεία όγκων στη μήτρα. Ανέφερε ακόμη ότι χρησιμοποείται ως παυσίπονο, αντιβηχικό και ζεστή κομπρέσα.

Κατά τη μεσαιωνική περίοδο, συναντάμε το labdanum στην Ιταλία και τη βορειοδυτική Ευρώπη «ως συστατικό ιατρικών παρασκευασμάτων και αρωμάτων».

Πού και πώς βοηθάει ο κίστος;

Τα φύλλα της λαδανιάς είναι πλούσια σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά. Μάλιστα, έχει βρεθεί ότι υπερέχει έναντι άλλων συγγενών βοτάνων, με αποτέλεσμα να έχει ισχυρή δράση κατά των ελεύθερων ριζών.

Χάρη στην αντιοξειδωτική της δράση, η λαδανιά φαίνεται, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, ότι μπορεί να προστατεύσει ακόμη και από καρδιαγγειακά νοσήματα τους υγιείς ενήλικες.

Μια ανασκόπηση του 2021 των ειδών του κίστου που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή μεσογειακή ιατρική συνοψίζει τα χαρακτηριστικά των αντιβακτηριακών, αντιμυκητιακών, αντιιικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους.

Χάρη στις παραπάνω ιδιότητες, ο κίστος παραδοσιακά χρησιμοποιήθηκε για διάφορα δερματικά προβλήματα, όπως η ακμή, αλλά και γαστρεντερικά όπως το έλκος στομάχου, αφού συμβάλλει στην ισορροπία της βακτηριακής χλωρίδας του εντέρου. 

iStock

Μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για τις δερματικές πληγές σε μορφή καταπλάσματος ή κρέμας, λόγω των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων που βοηθούν στην επούλωση του δέρματος και στην ανακούφιση του πόνου, ενώ υπάρχουν αναφορές για τη χρήση της ως στοματικό διάλυμα κατά του πονόδοντου.

Η λαδανιά έχει επίσης ηρεμιστικές ιδιότητες και μπορεί να διευκολύνει την αϋπνία, να συμβάλλει στην καταπολέμηση του άγχους και να απαλύνει ημικρανίες, brain fog κ.ά.

Σύμφωνα με έρευνα , μάλιστα, εκτιμάται ότι το τσάι της λαδανιάς είναι 3 φορές πιο ευεργετικό για τα προβλήματα του ανώτερου αναπνευστικού (κρυολόγημα, ρινίτιδα κ.λπ.) από ό,τι το πράσινο τσάι και συστήνεται να χρησιμοποιείται προληπτικά για την αποφυγή κρυολογημάτων και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού. 

Πού θα το βρείτε, πώς θα το χρησιμοποιήσετε

Η λαδανιά διατίθεται ως έλαιο και αποτελεί συστατικό αλοιφών και καλλυντικών που πωλούνται κυρίως σε καταστήματα βιολογικών ειδών και φαρμακεία. Ωστόσο, η πιο γνωστή της μορφή είναι το βοτανικό τσάι φτιαγμένο από αποξηραμένα φύλλα και άνθη. 

Αφήνετε περίπου 5 λεπτά σε πολύ ζεστό, αλλά όχι βραστό νερό και σουρώνετε. Μπορείτε να απολαύσετε το ρόφημα τόσο ζεστό όσο και κρύο.

Για τη συστηματική της χρήση και τη συνιστώμενη δοσολογία, όμως, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Καθώς χρειάζεται περισσότερη μελέτη σχετικά με τυχόν παρενέργειες του φυτού ή την αλληλεπίδρασή του με φάρμακα, είναι ο μόνος που μπορεί να σας πει αν ενδείκνυται για εσάς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα βότανα δεν είναι πάντα ακίνδυνα, μόνο και μόνο επειδή είναι φυτικά.

Η Σοφία Τριάντου είναι βοτανολόγος και σομελιέ τσαγιού.