ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΛΥΝΕΙ Ο ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ

Ο χρόνιος πόνος δεν είναι στο μυαλό σας. Ωστόσο, επειδή η γέννησή του γίνεται κυριολεκτικά στον εγκέφαλο, υπάρχουν ορισμένες «εγκεφαλικές» ασκήσεις που μπορούν να σας βοηθήσουν να μην πονάτε τόσο. Και αυτό είναι ένα καλό βήμα για τη θεραπεία του.

Αν υποφέρετε από χρόνιο πόνο, έχετε σίγουρα αντιμετωπίσει τη δυσπιστία των άλλων. Θα έχετε ακούσει φράσεις όπως: Μήπως υπερβάλλεις; Μήπως είναι στο μυαλό σου; Αφού δεν βρίσκουν τι έχεις, είναι ψυχολογικό μάλλον. Πράγμα που με τη σειρά του, πρώτον, σας έχει θυμώσει –και δικαίως–, δεύτερον, σας έχει κάνει να αναρωτηθείτε μήπως όλος αυτός ο πόνος δεν είναι πραγματικός και φταίτε εσείς.

Σταματήστε τώρα! Ο πόνος σας είναι πραγματικός. Τα συμπτώματά σας είναι πραγματικά. Η εμπειρία που ζείτε είναι πραγματική. Όλα τα υπόλοιπα, εκτός από βαθιά προσβλητικά είναι και επιστημονικά αναληθή. Ο πόνος που νιώθετε απεικονίζεται στον εγκέφαλό σας, αν υποβληθείτε σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI). Και σίγουρα μπορούν να τον «δουν» με αυτόν τον τρόπο και οι άλλοι. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ο πόνος γεννιέται στον εγκέφαλο

Κάθε πόνος, είτε προκαλείται από το σπάσιμο κάποιου οστού, είτε από τον σχηματισμό νέων νευρωνικών συνδέσεων, δημιουργείται στον εγκέφαλο. Για να αισθανθούμε δηλαδή τον πόνο, πρέπει ο εγκέφαλος να τον γεννήσει και να μας πληροφορήσει. Ο πόνος είναι μια εμπειρία πολυπαραγοντική.

Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζεται από όλες τις υπόλοιπες πληροφορίες που επεξεργάζεται ο εγκέφαλος: αντιληπτές απειλές, συναισθήματα, κοινωνικό πλαίσιο, προηγούμενες εμπειρίες και αναμνήσεις, πεποιθήσεις για τον πόνο και πολλά άλλα. Με άλλα λόγια, ο πόνος περνάει από τα ίδια εγκεφαλικά μονοπάτια που περνάνε και όλα τα παραπάνω και το ένα επηρεάζει το άλλο.

iStock

Τα σήματα του πόνου που παράγονται από το κάψιμο του χεριού μας υποβάλλονται στην ίδια εγκεφαλική επεξεργασία με τα σήματα πόνου που σχετίζονται με την ινομυαλγία, την ισχιαλγία ή οποιοδήποτε άλλο παρατεταμένο χρονικά σύμπτωμα.

Μια εναλλακτική προσέγγιση για τον χρόνιο πόνο

Έχοντας η ίδια ταλαιπωρηθεί από χρόνιο πόνο, έχω αναζητήσει διάφορες λύσεις. Η προσέγγιση αυτή, που αποδομεί τον πόνο ως μέρος της εγκεφαλικής μας λειτουργίας και προσπαθεί να τον απαλύνει μέσω των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, που ούτως ή άλλως αλληλεπιδρούν μαζί του, μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα.

Αυτή η προσέγγιση δεν σημαίνει ότι ο πόνος κάποιου δεν είναι πραγματικός. Επίσης, δεν σημαίνει ότι όλα είναι στο κεφάλι κάποιου ή είναι δικό του λάθος. Σημαίνει απλά ότι ο πόνος του λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί κάθε πόνος: γεννιέται και αναπαράγεται στον εγκέφαλο. Συνεπώς, αν μπορέσετε να επανεκπαιδεύσετε το νευρικό σας σύστημα με μια πιο «θετική» κατεύθυνση, δεν αποκλείεται να δείτε διαφορά.

Η προσέγγιση έχει να κάνει με τις Νευροεπιστήμες που τελευταία βρίσκονται σε μεγάλη άνθηση και ανακαλύπτουν τον σημαντικό ρόλο της εγκεφαλικής λειτουργίας σε κάθε πτυχή της υγείας μας, σωματικής και ψυχικής. Σύμφωνα με αυτές, οι συνάψεις που δημιουργούνται στον εγκέφαλο από κάποιο ερέθισμα, μπορούν να «αναποδογυρίσουν», να ακολουθήσουν την αντίθετη φορά και να αναδιαμορφώσουν την αντίληψή μας για το ερέθισμα.

Δεν χρειάζεται να διορθώσετε κάτι

Το κλειδί σε αυτή την εναλλακτική προσέγγιση του χρόνιου πόνου είναι να μην εστιάσετε στο ότι κάτι έχει χαλάσει στο σώμα σας και πρέπει να διορθωθεί. Και ξέρετε γιατί; Γιατί στέλνετε το μήνυμα στον εγκέφαλό σας ότι υπάρχει πρόβλημα. Ο στόχος δεν είναι να διορθώσετε, αλλά μάλλον να βοηθήσετε τον εγκέφαλό σας να αισθάνεται ασφαλής. Διότι όταν πλανάται το αίσθημα της απειλής, κινητοποιείται μια σειρά ενστικτωδών αντιδράσεων προστασίας (το γνωστό fight, flight or freeze) που υποβάλει το σώμα σε στρες και μπορεί να προκαλέσει μυϊκές συσπάσεις και προοδευτικά πόνο.

Unsplash Sarah Noltner

Η ασφάλεια είναι το κλειδί για την επούλωση του χρόνιου πόνου. Υπάρχουν πολλές τεχνικές για να δοκιμάσετε, να εξασκηθείτε με συνέπεια και να υιοθετήσετε για να στείλετε μηνύματα ασφάλειας στο νευρικό σας σύστημα. Οι ασκήσεις γραφής, ο διαλογισμός, οι οραματισμοί της αίσιας έκβασης, οι απαλές κινήσεις, η ενσυνείδητη αναπνοή, ο χορός και το γέλιο είναι όλοι εξαιρετικοί τρόποι για να ηρεμήσετε έναν εγκέφαλο «κολλημένο» στον πόνο. ⁣

Εστιάστε στην ασφάλεια

Μια άλλη πολύ χρήσιμη άσκηση είναι να ρωτήσετε κυριολεκτικά το νευρικό σας σύστημα γιατί δεν αισθάνεται ασφαλές. Μην ανησυχείτε, δεν χρειάζεται να βρείτε τη χρυσή απάντηση που θα ξεκλειδώσει ξαφνικά τη θεραπεία σας. Κανείς δεν χρειάζεται μια τέτοιου είδους πίεση! Ωστόσο, μπορεί να είναι χρήσιμο να σκεφτείτε και να καταγράψετε οποιοδήποτε συναίσθημα ή εμπειρία που σας κάνει να αισθάνεστε ανασφάλεια.

Πάρτε λοιπόν μολύβι και χαρτί και σημειώστε χωρίς κρίσεις, χωρίς φίλτρα. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να ακουστεί πραγματικά. Μπορεί να εκπλαγείτε με αυτό που θα μάθετε για εσάς και μπορεί να ανακαλύψετε ένα νέο νόημα γύρω από τομείς της ζωής που σας προκαλούν άγχος. Θα μπορούσε να είναι ορισμένα συναισθήματα, καταστάσεις, σχέσεις, εμπειρίες, κινήσεις, εργασίες ή γεγονότα.

Όταν τελειώσετε το γράψιμο, φροντίστε να κρατήσετε χώρο για τον εαυτό σας με αγάπη και συμπόνια και να τιμήσετε τα συναισθήματά σας. Στη συνέχεια, κάντε ένα σχέδιο για το πώς μπορείτε να εργαστείτε για να αισθανθείτε ασφαλείς (επαναπροσδιορισμός, επιβεβαιώσεις, αυτοσυμπόνια, καθορισμός ορίων κ.λπ.).

Επιλέξτε προσεκτικά τις λέξεις σας

Τέλος, το πώς μιλάμε για τον πόνο έχει σημασία. Η γλώσσα έχει άμεσο αντίκτυπο στο νευρικό μας σύστημα, επηρεάζοντας το αν αισθανόμαστε απειλούμενοι ή ασφαλείς. Η συνειδητή επιλογή να μιλήσουμε για τον πόνο ή τα συμπτώματά του χρησιμοποιώντας λιγότερο απειλητικά επίθετα έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει την ένταση του πόνου.

Για παράδειγμα, ακόμη και η λέξη «πόνος» μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στο νευρικό σύστημα. Δοκιμάστε να την αντικαταστήσετε με κάποια άλλη, αν πρέπει να μιλήσετε γι’ αυτό.