ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΥΠΝΗΛΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΜΕΡΑ

Η υπερβολικη υπνηλία που νιώθεις κατά τη διάρκεια της μέρας μπορεί να μην οφείλεται απλά στην κούραση και να μην είναι τόσο αθώα όσο νομίζεις.

Δεν είναι περίεργο με τις απαιτήσεις και την κούραση της σύγχρονης ζωής να υπάρχουν φορές που νυστάζεις στην διάρκεια της μέρας, ειδικά μετά το μεσημεριανό φαγητό, που ο οργανισμός σου όχι μόνο έχει συσσωρεύσει κούραση αλλά προσπαθεί και να χωνέψει. Ωστόσο, αν υπνηλία επιμένει ακόμη και τις ημέρες που δεν είναι τόσο απαιτητικές ή που έχεις κοιμηθεί πάνω από επτά ώρες τη νύχτα, ίσως θα ήταν καλό να δώσεις λίγη περισσότερη προσοχήσε αυτό το σύμπτωμα, δεδομένου ότι υπάρχει διαταραχή που είναι γνωστή σαν υπερβολική ημερήσια υπνηλία.

Τα άτομα με υπερβολική ημερήσια υπνηλία νιώθουν νύστα κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία τα εμποδίζει να εκτελέσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες είτε έχουν κοιμηθεί επαρκώς τη νύχτα είτε όχι. Συνήθως αναφέρουν έλλειψη ενέργειας και συγκέντρωσης, διαταραχές στη μνήμη, καταθλιπτική διάθεση ή υπερβολική εξάντληση.

Τα άτομα που υποφέρουν από υπερβολική ημερήσια υπνηλία κάνουν μεγάλη προσπάθεια να παραμείνουν ξύπνια και να μην πέσουν σε κατάσταση ύπνου στην διάρκεια π.χ. μιας σύσκεψης ή ενώ οδηγούν. Επειδή η υπερβολική ημερήσια υπνηλία επηρεάζει τη διάθεση, τη μνήμη, την εστίαση, την προσοχή και την παραγωγικότητα, μπορεί να έχει μεγάλη επίδραση στην ποιότητα ζωής και φυσικά αυξάνει τον κίνδυνο για ατυχήματα.

iStock

Τα δύο είδη υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας

Το να μην κοιμάσαι επαρκώς (δηλαδή πάνω από επτά ώρες) αυξάνει τις πιθανότητες να αναπτύξεις υπερβολική ημερήσια υπνηλία, αναφέρει η Nancy Foldvary-Schaefer, διευθύντρια του Sleep Disorders Center στο Cleveland Clinic Neurological Institute. «Η έλλειψη ύπνου είναι η Νο 1 αιτία της υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας», λέει, και προσθέτει ότι το 40% των ενήλικων Αμερικανών έχει χρόνια έλλειψη ύπνου. Οι Έλληνες κοιμούνται 6,9 ώρες κατά μέσο όρο, αλλά 1 στους 3 αναφέρει ότι αντιμετωπίζει προβλήματα στον ύπνο, σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης και της Oura Health, µιας φινλανδικής startup τεχνολογίας ύπνου.

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας: η πρωτογενής και η δευτερογενής.

Στην περίπτωση της πρωτογενούς υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας (που είναι γνωστή και σαν πρωτογενής υπερυπνία), η ανάγκη για ύπνο δεν είναι σύμπτωμα κάποιου ιατρικού προβλήματος, αλλά συμβαίνει επειδή οι περιοχές του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος που ελέγχουν τον ύπνο δεν λειτουργούν σωστά, σύμφωνα με την Cleveland Clinic. Κάποια παραδείγματα τέτοιων πρωτογενών διαταραχών είναι η ναρκοληψία και το σύνδρομο Kleine-Levin (που είναι γνωστό και σαν «σύνδρομο της ωραίας κοιμωμένης»).

Η δευτερογενής υπερυπνία προκαλείται από κάποια άλλη αιτία και είναι πολύ πιο συχνή από την πρωτογενή, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών (AAFP). Κάποιες από τις αιτίες που μπορεί να την προκαλούν είναι:

• διαταραχές ύπνου, όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου ή το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών,
• ιατρικές παθήσεις όπως ο καρκίνος ή η νόσος του Πάρκινσον,
• η κατάθλιψη,
• ορισμένα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων των υπνωτικών χαπιών, των οπιοειδών και των αντιισταμινικών),
• η εκ περιτροπής εργασία, το ξενύχτι ή το τζετ λαγκ.

Πώς η υπερβολική ημερήσια υπνηλία επηρεάζει την ποιότητα ζωής σου

H υπερβολική ημερήσια υπνηλία επηρεάζει την ποιότητα ζωής σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από την κούραση. Τα άτομα που υποφέρουν από αυτή δεν μπορούν να έχουν φυσιολογική κοινωνική ζωή και συχνά έχουν προβλήματα στη δουλειά τους, έντονη και συνεχή ψυχολογική δυσφορία, ενώ είναι πιο επιρρεπή σε εργατικά και τροχαία ατυχήματα.

iStock

«Η υπερβολική ημερήσια υπνηλία εισβάλλει σε όλες τις πτυχές της ζωής», εξηγεί η παιδονευρολόγος Δρ Anne Marie Morse. «Τα άτομα που υποφέρουν από αυτήν μπορεί να είναι πιο ευερέθιστα, καταθλιπτικά ή ανήσυχα, επιρρεπή σε λάθη, ενώ βιώνουν πιο έντονα και την απογοήτευση όταν κάνουν αυτά τα λάθη. Επιπλέον, επειδή τα άτομα με υπερβολική ημερήσια υπνηλία είναι κυκλοθυμικά και ευερέθιστα, αυτό έχει αρνητικές συνέπειες και στις διαπροσωπικές του σχέσεις».

Τι να κάνεις αν ταλαιπωρείσαι από υπερβολική ημερήσια υπνηλία

Εάν πιστεύεις ότι αντιμετωπίζεις αυτό το πρόβλημα, οι ειδικοί συστήνουν να κρατάς ένα ημερολόγιο των συμπτωμάτων σου για να καταγράφεις όχι μόνο πότε και πόσο κοιμάσαι, αλλά και τυχόν άλλα σχετικά συμπτώματα. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να βοηθήσουν τον γιατρό σου και τους ειδικούς ύπνου να προσδιορίσουν τη βασική αιτία που προκαλεί την υπερβολική ημερήσια υπνηλία.

«Μαζί με το ιστορικό ύπνου και την καταγραφή των συμπτωμάτων, οι γιατροί θα χρησιμοποιήσουν επίσης το ιατρικό και φαρμακευτικό ιστορικό για να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της αιτίας της υπερβολικής ημερήσιας υπνηλίας», αναφέρει η Δρ Foldvary-Schaefer. Ο τρόπος με τον οποίο ο γιατρός θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποφασίζεται κατά περίπτωση και εξαρτάται από το τι το προκαλεί.