ΘΕΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΝΑ ΚΥΛΑΕΙ ΠΙΟ ΑΡΓΑ; ΔΕΣ ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΣΟΥ

Μάθε τι πρέπει να κάνεις τις στιγμές που εύχεσαι να μπορούσε ο χρόνος να κυλήσει πιο αργά, για να το καταφέρεις.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, οι περισσότεροι από εμάς ανυπομονούμε ο χρόνος να περάσει πιο γρήγορα, για να έρθουν εκείνες οι –πολύ λιγότερες– στιγμές που πραγματικά απολαμβάνουμε. Καταλαβαίνεις τι εννοώ: Είσαι στο γραφείο και ονειρεύεσαι τη στιγμή που θα επιστρέψεις στο σπίτι, θα κάνεις ένα χαλαρωτικό μπάνιο και θα βάλεις την αγαπημένη σου σειρά. Έχεις κολλήσει στην κίνηση και αδημονείς για τη στιγμή που θα αποχαιρετάς τον Πειραιά από την πρύμνη του πλοίου. Όταν όμως φτάνουν αυτές οι πολυπόθητες στιγμές, θέλουμε ο χρόνος να κυλήσει πιο αργά.

Έτσι ακριβώς ένιωσα πριν από μερικές ημέρες στη Σέριφο: έπειτα από ένα φανταστικό πρωινό στην παραλία, καθόμασταν με την παρέα στην πλατεία Δημαρχείου, πίνοντας ρακόμελα και γελώντας. Τη στιγμή εκείνη ευχήθηκα ο χρόνος να παγώσει. «Υπάρχει τρόπος να μην τελειώσει αυτή η μέρα ποτέ;» αναρωτήθηκα. «Ή έστω να κάνω τον χρόνο να κυλάει πιο αργά;»

Και σα να εισακούστηκα, λίγες ημέρες μετά πέφτω πάνω σε αυτό το άρθρο του Economist, το οποίο αναφέρεται σε έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό Nature Human Behaviour δίνοντας σαφή απάντηση στο ερώτημά μου: Ο χρόνος κυλά πιο αργά όταν κοιτάζουμε κάτι που αξίζει να θυμόμαστε.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο George Mason, αφού έλεγξε πώς τα οπτικά ερεθίσματα αλλάζουν την εμπειρία του χρόνου. Οι επιστήμονες έδειξαν σε δεκάδες συμμετέχοντες εικόνες διαφορετικών στιγμών της καθημερινότητας –από άδειες αίθουσες κουτιών μέχρι γεμάτα στάδια– για 300 έως 900 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Έπειτα από κάθε εικόνα, οι συμμετέχοντες έπρεπε να πουν εάν ο χρόνος που αφιέρωσαν για να τη μελετήσουν ήταν πολύς ή λίγος. Οι απαντήσεις τους αποκάλυψαν ότι, όταν οι εικόνες παρουσίαζαν σκηνές όπως μια άδεια αποθήκη, φαινόταν να έχει περάσει περισσότερος χρόνος. Το αντίθετο συνέβαινε όταν οι εικόνες αφορούσαν χώρους γεμάτους αντικείμενα, όπως ένα γεμάτο γκαράζ.

Για να διασταυρώσουν το αποτέλεσμα οι ερευνητές προχώρησαν και σε ένα ακόμα πείραμα χρησιμοποιώντας περισσότερο ή λιγότερο αξιομνημόνευτες εικόνες. Τα αποτελέσματα σε αυτό έδειξαν ότι οι άνθρωποι θυμούνται περισσότερο εικόνες που επικεντρώνονται σε άλλους ανθρώπους, σε πράξεις και σε αντικείμενα τοποθετημένα σε κεντρικό σημείο. Έτσι, η εικόνα π.χ. ενός άνδρα με λουλούδια στα γένια του φάνηκε πιο αξιομνημόνευτη από μία... κληματαριά.

Όσο πιο αξιομνημόνευτη η εικόνα, λοιπόν, τόσο ο χρόνος μοιάζει να διευρύνεται. Ενώ ισχύει και το αντίθετο: Όσο παραπάνω χρόνο αφιερώνουμε σε κάτι που κοιτάζουμε και μας φαίνεται θαυμαστό ή ενδιαφέρον, τόσο πιο έντονα το θυμόμαστε αργότερα.

Γιατί ο χρόνος μοιάζει να κυλά πιο αργά στις «αξιομνημόνευτες» στιγμές;

Το πώς ακριβώς η ταχύτητα επεξεργασίας μιας εικόνας οδηγεί σε διαφορετική αντίληψη του χρόνου είναι ακόμα ασαφές, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι η σύνδεση έγκειται στο πώς ο εγκέφαλος δίνει προτεραιότητα στις εισερχόμενες πληροφορίες. Πιστεύουν, λοιπόν, ότι ο εγκέφαλος προσπαθεί να «δουλέψει» περισσότερο όταν συναντά κάτι σημαντικό. Και το πετυχαίνει κάνοντας τα δευτερόλεπτα να φαίνονται πως περνούν πιο αργά, πιθανώς ως μέθοδο καλύτερης προετοιμασίας πριν αντιδράσει το σώμα. Έτσι, όπως λέει ο Δρ Wiener, ένας εκ των ερευνητών, αν ένας άνθρωπος π.χ. έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με έναν εγκληματία, μια μεγαλύτερης διάρκειας σκέψη θα του φανεί πιο χρήσιμη.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δίνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα εξήγηση στο πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος και στο πώς θα μπορούσαμε να τον βοηθήσουμε να πάρει τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεται για να ζει την κάθε στιγμή καλύτερα.