ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΤΑΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΝΑ ΜΑΣ ΗΡΕΜΕΙ

Το μυστικό της φύσης, αυτό που σε χαλαρώνει και σε γεμίζει ενέργεια όταν είσαι εκεί, είναι τα fractals. Πώς αλλιώς μπορείς να τα βάλεις στη ζωή σου;

Επιστρέφοντας πρόσφατα με το αυτοκίνητο από Θεσσαλονίκη, απόλαυσα τη βασικότερη πολυτέλεια του συνοδηγού: έγειρα το κάθισμα λίγο πίσω, τράβηξα το σκίαστρο και αφέθηκα να κοιτάζω ατελείωτες καταπράσινες εκτάσεις με ομοιόμορφα χωρισμένες καλλιέργειες, σχεδόν πανομοιότυπα τοπία με λόφους που επαναλαμβάνονταν καθώς το αμάξι κινούνταν με ταχύτητα, πανύψηλα έλατα να στέκονται προσοχή το ένα δίπλα στο άλλο σα να μας χαιρετούν με επισημότητα, ολόλευκες βουνοκορφές… Kαι συνειδητοποίησα πως η σκέψη ότι είχαμε ακόμα 5 ώρες δρόμου μπροστά μας καθόλου δεν με τρόμαζε. Σχεδόν δεν ήθελα να περάσουν. Ένιωθα τόσο καλά εκείνη τη στιγμή. Και αυτό, όπως διάβασα αργότερα, το χρωστούσα στα fractals της φύσης.

Τα fractals είναι αυτά τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που συναντάμε παντού στη φύση: Τα δέντρα στα δάση, τα χωράφια με τις καλλιέργειες το ένα δίπλα στο άλλο, οι λόφοι, ακόμα και οι σταγόνες της βροχής στο τζάμι του αυτοκινήτου. Τα σχήματα αυτά, σύμφωνα με τον Richard Taylor, καθηγητή Φυσικής, Ψυχολογίας και Τέχνης του Oregon University, έχουν την ιδιότητα να επιφέρουν θετικές φυσιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο των ανθρώπων όταν τα κοιτάζουν.

Οι άνθρωποι είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη φύση

Στα αμέτρητα πειράματα που έκανε ο Taylor με την ομάδα του διαπίστωσε ότι τα άτομα που κοιτάζουν εικόνες με fractals της φύσης τόσο πολύ επηρεάζονται εγκεφαλικά από αυτά, ώστε τα επίπεδα άγχους τους παρουσιάζουν μείωση έως και 60%. «Αυτό συμβαίνει λόγω ενός φυσιολογικού συντονισμού που προκύπτει όταν η fractal δομή του οπτικού συστήματος ταιριάζει με την fractal δομή μιας εικόνας που κοιτάζουμε. Η ανακάλυψή μας, ότι η έκθεση σε fractals χαλαρώνει αυτόματα τους ανθρώπους, μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην κοινωνία: οι ΗΠΑ ξοδεύουν πάνω από 300 δισεκατομμύρια ετησίως σε ασθένειες που προκαλούνται από το στρες και το στρες ενοχοποιείται ολοένα και περισσότερο για την επιτάχυνση εξουθενωτικών διαταραχών, όπως η σχιζοφρένεια», εξηγεί ο ίδιος.

iStock

Ο Dr. Rangan Chatterjee που ειδικεύεται στη διαχείριση στρες, εξηγεί σε podcast του ότι «τα fractals είναι συγκεκριμένο είδος γεωμετρικού σχήματος που παρατηρείται μόνο στη φύση. Τα βλέπεις στα ποτάμια, στις ακτογραμμές, στα φύλλα των δέντρων. Και οι έρευνες υποστηρίζουν πως όταν ένας άνθρωπος κοιτάζει ένα fractal, η –ορμόνη του στρες– κορτιζόλη αρχίζει να πέφτει. Αυτό συμβαίνει απλά και μόνο επειδή βρίσκεσαι και κοιτάζεις τη φύση. Με εντυπωσίασε όταν το διάβασα και καθώς το έψαχνα περισσότερο, βρήκα περισσότερες έρευνες σύμφωνα με τις οποίες ακόμα κι αν δεν μπορείς να βρεθείς στη φύση, απλά και μόνο κοιτάζοντας εικόνες της μπορείς επίσης να αρχίσεις να μειώνεις τα επίπεδα στρες σου. Πάρε, λοιπόν, μια καρέκλα, βγες έξω, κάθισε και απλά κοίτα ένα δέντρο για 5 λεπτά. Θα μειώσεις τα επίπεδα στρες σου! Δεν θα έπρεπε να μας ξαφνιάζει αυτό, μα να μας θυμίζει πόσο άρρηκτα συνδεδεμένοι είμαστε οι άνθρωποι με τη φύση. Και πλέον υπάρχουν μελέτες που το αποδεικνύουν ».

Κι αν δεν μπορούμε να βρεθούμε στη φύση;

Τα οφέλη της φύσης στην ψυχική μας υγεία είναι γνωστά και αδιαμφισβήτητα: Ο καθαρός αέρας, η εισπνοή οξυγόνου, η σωματική άσκηση εκεί, η ξεκούραση στη βλέμμα καθώς κοιτάζεις τον ανοιχτό ορίζοντα και, όπως τώρα έμαθες, οι αντι-στρες ιδιότητες των fractals. Τι γίνεται, όμως, όταν δεν μπορείς να βρεθείς στη φύση;

«Καθώς η κοινωνία μας περιβάλλεται από αστικά τοπία, οι άνθρωποι κινδυνεύουν όλο και περισσότερο από την αποσύνδεση από το φυσικό περιβάλλον και τις αντι-στρες ιδιότητές του», λέει ο καθ. Taylor. «Δοκιμάσαμε, λοιπόν, με την ομάδα μου να μελετήσουμε τις αντιδράσεις των ανθρώπων σε πίνακες διάσημων ζωγράφων που επιχείρησαν να αποτυπώσουν την ουσία της φύσης στους καμβάδες τους. Για παράδειγμα, οι θετικές φυσιολογικές αποκρίσεις από τη θέαση των αφηρημένων πινάκων του Τζάκσον Πόλοκ ή από τα ψηφιδωτά του Μάουκ Έσερ ίσως είναι και ο λόγος που τα έργα αυτά παραμένουν τόσο δημοφιλή».

Mural, Jackson Pollock, 1943 AP Photo Nick Ut

«Ο μακρόπνοος στόχος τώρα είναι η συνεργασία με καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες προκειμένου να ενσωματωθούν τα αντι-στρες fractals σε εσωτερικά και εξωτερικά περιβάλλοντα. Αυτά τα “βιο-φιλικά” fractals θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πολλές εφαρμογές, θα μπορούσαν να ηρεμούν τους αστροναύτες στα πολύ μακρινά ταξίδια τους και να ανακουφίζουν τους ασθενείς των οδοντιάτρων στους χώρους αναμονής», συμπληρώνει ο ίδιος.

Μέχρι τότε, αν οι συχνές εκδρομές δεν είναι κάτι που έχουμε τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε όποτε το έχουμε ανάγκη, ένας πίνακας του Πόλοκ στο σαλόνι ή το γραφείο μας δεν είναι καθόλου κακή ιδέα…