ΠΩΣ ΤΟ TAI CHI ΩΦΕΛΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ;

Πολεμική τέχνη, γυμναστική, διαλογισμός ή και τα τρία μαζί; Το Tai Chi υπόσχεται να βελτιώσει σωματική και πνευματική υγεία, είναι ευεργετικό για συγκεκριμένες παθήσεις και κατάλληλο για όλους. Δοκιμάσαμε και μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας. 

«Διαλογισμός εν κινήσει. Αυτό είναι το Tai Chi σε γενικές γραμμές», με πληροφόρησαν προτού επιχειρήσω μια πρώτη γνωριμία με το «άθλημα». Μου φάνηκε δύσκολο να φανταστώ έναν συνδυασμό αυτών των δύο σε μορφή άσκησης. Πλην όμως τα οφέλη, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, είναι σπουδαία για την υγεία –σωματική και ψυχική– και ήθελα να έχω προσωπική άποψη. 

Το Tai Chi είναι η απλουστευμένη ονομασία του Tai Chi Chuan. Πρόκειται για μια παραδοσιακή κινεζική πολεμική τέχνη, που βασίζεται στις ήπιες, σχεδόν χορευτικές κινήσεις και έχει τις ρίζες της στην κινεζική ιατρική. Το ιδεόγραμμα Tai Chi προέρχεται από την Ταοϊστική φιλοσοφία και μεταφράζεται ως το «Μεγάλο Υπέρτατο/Απόλυτο». Άρα, το Tai Chi Chuan μεταφράζεται ως η γροθιά (πολεμική τέχνη) του Μεγάλου Υπέρτατου ή, πιο ελεύθερα μεταφρασμένο, η υπέρτατη πολεμική τέχνη.  

Τι είναι το Tai Chi στην κινεζική παράδοση;

Μια από τις βασικές έννοιες στις πολεμικές τέχνες με ρίζες στην κινεζική παραδοσιακή ιατρική είναι αυτή της καλλιέργειας του Chi. Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινεζική ιατρική, το Chi –ή αλλιώς ενέργεια– κινείται σε όλο το σώμα μέσω του συστήματος των μεσημβρινών. Η ένταση και η ροή του μπορούν να χειραγωγηθούν μέσω του βελονισμού, του μασάζ, των βοτάνων καθώς και κάποιων συγκεκριμένων κινήσεων. Όταν το Chi έχει αρμονική, ανεμπόδιστη ροή, ο άνθρωπος είναι υγιής. 

Στις πολεμικές τέχνες, η ερμηνεία που δίνεται έχει να κάνει με: 

1. Την αναπνοή και πώς τη χρησιμοποιεί κανείς στην εξάσκηση.
2. Την κυκλοφορία του αίματος, που διευκολύνεται μέσω της εξάσκησης και μπορεί κανείς να την αισθανθεί (ζέστη και κοκκίνισμα των  άκρων).
3. Τη σωστή συγκέντρωση, ώστε ο εγκέφαλος να στείλει τις σωστές εντολές στο σώμα να κινηθεί.

Τα παραδοσιακά κείμενα του Tai Chi λένε: «Ο νους κινεί το Chi. To Chi κινεί το σώμα». Το Tai Chi είναι η κατάσταση από την οποία εκπορεύεται το Γιν και το Γιανγκ, που βρίσκονται σε αρμονία. 

iStock

Το Tai Chi ως άσκηση

Στις μέρες μας το Tai Chi είναι περισσότερο μια μορφή άσκησης που συνδυάζει τις αρετές των πολεμικών τεχνών και του διαλογισμού. Όταν παρατηρείς κάποιον να ασκείται στο Tai Chi είναι σαν να τον βλέπεις να κινείται σε slow motion, με τις κινήσεις των χεριών να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Το Tai Chi προϋποθέτει χαλάρωση των μυών (και όχι μυϊκή ένταση), νοητική συγκέντρωση, εγρήγορση, χαλαρή αναπνοή και σωστή σωματική στάση. 

Η ιδέα πίσω από την άσκηση είναι το σώμα και το πνεύμα να κατεβάσουν ρυθμούς, με την επανάληψη μιας αργής, συνεχιζόμενης κινησιολογίας για 30-60 λεπτά της ώρας. Σταδιακά και ενώ η φυσική κατάσταση βελτιώνεται, ο ασκούμενος θα φτάσει ιδανικά σε μια κατάσταση εσωτερικής γαλήνης και ηρεμίας. 

Μια προσωπική εμπειρία

Ίσως ακουστεί υπερβολικό, αλλά πήρα μια μικρή δόση αυτής της ηρεμίας από το πρώτο κιόλας μάθημα. Το αρχικό ζέσταμα, που διήρκεσε αρκετά λεπτά, αν και βαρετό, φάνηκε ότι ήταν απαραίτητο για ό,τι θα ακολουθούσε. Παράλληλα, με έμαθε να κρατώ το σώμα μου σε σωστή στάση, πράγμα απαραίτητο στο Tai Chi. 

Οι ασκήσεις περιλάμβαναν κινήσεις των χεριών, με τα πόδια κολλημένα στο έδαφος να πραγματοποιούν ήπια ανοίγματα και καθίσματα. Δυσκολεύτηκα να ακολουθήσω κατά γράμμα τις πιο σύνθετες ασκήσεις. Περιλάμβαναν πολλαπλές χορογραφικές κινήσεις χεριών σε συνδυασμό με στατικές κινήσεις των ποδιών. 

Όταν όμως τα κατάφερνα, ή όταν ξεχνούσα εντελώς τι έπρεπε να κάνω, ένιωθα να μπαίνω σε μια ροή. Μια ροή που –πολύ απλοϊκά– θα έλεγα ότι συνδύαζε την προσωπική μου διάθεση με το περιβάλλον γύρω μου. Ένιωθα σαν αρμονικό κομμάτι του. Η διάθεση ευεξίας που πήρα μαζί μου φεύγοντας με ακολούθησε όλη εκείνη την ημέρα. Δεδομένου ότι ήταν το πρώτο πράγμα που έκανα μόλις ξύπνησα, κέρδισα ένα καταπληκτικό ξεκίνημα ημέρας! 

iStock

Τα οφέλη του Tai Chi

1. Ανακουφίζει από το στρες

Καθώς οι ασκήσεις γίνονται πάντα σε συνδυασμό με σωστή αναπνοή, βοηθάνε αρκετούς ασκούμενους να χαλαρώσουν και να βελτιώσουν την ικανότητα συγκέντρωσής τους, ενώ παράλληλα αποκτούν καλύτερη διάθεση χάρη στην απελευθέρωση ενδορφινών. 

2. Ενδυναμώνει τις γνωστικές ικανότητες 

Η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση έχει βρεθεί ότι διευρύνουν την πλαστικότητα του εγκεφάλου (internal link Νευτροπλαστικότητα) και βελτιώνουν τις γνωστικές ικανότητες. Ειδικότερα όσον αφορά το Tai Chi, έρευνα έδειξε ότι έχει τα ίδια αποτελέσματα ακόμη και σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, γι’ αυτό και συστήνεται από τους ειδικούς. 

3. Βελτιώνει την ευλυγισία

Με παρόμοιο τρόπο με τη γιόγκα, το Tai Chi επιμηκύνει τους μύες, βελτιώνοντας την κινητικότητα και την αντοχή τους. Τα αποτελέσματα είναι ευδιάκριτα τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και κατά την εξάσκηση κάποιου άλλου είδους σπορ. 

4. Βελτιώνει την ισορροπία και τον συντονισμό

Ο συνδυασμός πολλαπλών και συνεχόμενων κινήσεων βελτιώνει την ισορροπία και τον συντονισμό. Γι’ αυτό το Tai Chi συστήνεται σε ασθενείς με οστεοπόρωση, καθώς προλαμβάνει από πτώσεις.  

5. Ενδυναμώνει τη φυσική κατάσταση και την άμυνα

Όπως συμβαίνει με όλες τις μορφές άσκησης, το Tai Chi ενισχύει τη φυσική κατάσταση και το ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς εξασκείστε, ίσως διαπιστώσετε ότι οι μυς σας είναι πιο ανθεκτικοί, το ίδιο και εσείς. 

iStock

Για ποιους ενδείκνυται το Tai Chi

Δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το ποιος μπορεί να κάνει Tai Chi. «Ο καθένας μπορεί να εξασκηθεί στο Tai Chi, ανεξάρτητα από τη φυσική του κατάσταση. Δεν είναι μια έντονη ή ανταγωνιστική άσκηση. Ο καθένας θέτει τους δικούς του στόχους και δουλεύει μέχρι εκεί που του επιτρέπει το σώμα του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επιδιώκει να αυξήσει τις αντοχές του. Το να μάθουμε να ακούμε το σώμα μας είναι άλλωστε μια από τις αρετές που μας διδάσκει το Tai Chi», αναφέρει ο εκπαιδευτής Πάτρικ Καραντινός. 

Η σωματική κατάσταση δεν είναι εμπόδιο, ούτε η ηλικία. «Το Tai Chi προσαρμόζεται στο σώμα και τις ανάγκες του καθενός. Στην Κίνα, για παράδειγμα, που το Tai Chi αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη άσκηση, οι έφηβοι εξασκούνται με πιο δυναμικό τρόπο, ώστε να εξωτερικεύσουν την περίσσεια ενέργειας που διαθέτουν και μετά να χαλαρώσουν», αναφέρει ο κ. Καραντινός. 

Ιδανικό για οστεοπόρωση και αρθρίτιδα

Σύμφωνα με έρευνα στην οποία πήραν μέρος άνθρωποι ηλικίας 60 ετών με σοβαρή οστεοαρθρίτιδα, το Tai Chi συνέβαλε στη μείωση των πόνων και των δυσκολιών στην κίνηση. Όσοι ασκήθηκαν για 1 ώρα, 2 φορές την εβδομάδα, εμφάνισαν επίσης βελτίωση στη γενική υγεία και τη διάθεσή τους. Αν και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά ότι το Tai Chi μπορεί να ωφελήσει ασθενείς με αρθρίτιδα. 

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το Tai Chi συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως εναλλακτικός τρόπος αντιμετώπισης της οστεοπενίας και της οστεοπόρωσης. Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες, το Tai Chi διεγείρει την οστεοσύνθεση, την αναπλήρωση δηλαδή της οστικής μάζας που χάνεται με το πέρασμα των χρόνων, κάνοντας τα οστά πιο ανθεκτικά. Αυξάνει τη μυϊκή δύναμη και βελτιώνει την κινητικότητα και την ισορροπία, αποτρέποντας από τις πιθανές πτώσεις και κάνοντας το σκελετικό σύστημα πιο ανθεκτικό σε αυτές. 

Ο Πάτρικ Καραντινός είναι εκπαιδευτής πολεμικών τεχνών και Tai Chi.