ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗΣ

Τι είναι η υπερκόπωση; Πώς θα την αναγνωρίσεις; Και κυρίως πώς θα την αντιμετωπίσεις σε έναν κόσμο που τρέχει 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, 7 μέρες την εβδομάδα;

Νιώθεις συνεχώς σωματική και ψυχολογική κούραση; Δυσκολεύεσαι να κάνεις πράγματα που μέχρι τώρα έκανες με ευκολία; Υποφέρεις συνεχώς από ένα είδος σωματικής και ψυχικής εξάντλησης που σε εμποδίζει να δουλέψεις, να μοιράζεσαι στιγμές και δραστηριότητες με τους φίλους και την οικογένεια σου; Μήπως πάσχεις και εσύ από την σύγχρονη «επιδημία» της υπερκόπωσης;

Οι δύσκολες συνθήκες και οι υπερωρίες στη δουλειά, ο ερχομός ενός νέου μωρού, δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις, όπως ένα διαζύγιο ή μια αρρώστια στην οικογένεια, απαιτητικές προκλήσεις κάθε είδους που επιμένουν, μπορεί να είναι η αιτία της έντονης κόπωσης που βιώνεις. Αυτές οι συνθήκες, όταν συνδυαστούν με λίγες ώρες ύπνου και κακές διατροφικές συνήθειες, μπορούν να οδηγήσουν στην υπερκόπωση.

Σε τι διαφέρει η απλή κόπωση από την υπερκόπωση;

Συχνά εξουθενωμένοι από τις υποχρεώσεις και από μια συνεχή αίσθηση κατεπείγοντος, μπορεί να χρησιμοποιούμε τη λέξη υπερκόπωση επιπόλαια και εύκολα. Φράσεις όπως «νιώθω πως έχω πάθει υπερκόπωση» ή «αν συνεχίσω έτσι σίγουρα θα πάθω υπερκόπωση», στην πραγματικότητα αυτό που θέλουν να εκφράσουν είναι το πόσο εξαντλημένοι νιώθουμε το και το πόσο έχουμε ξεπεράσει τα όρια μας. Γιατί στην ουσία, η έντονη κούραση δεν ταυτίζεται με την υπερκόπωση.

Όπως εξηγεί ο παθολόγος-κλινικός φαρμακολόγος, Αναστάσιος Σπαντιδέας, «τo αίσθημα της κόπωσης όλοι μας μπορούμε να το βιώσουμε μετά από μια κουραστική σωματική και πνευματική εργασία, αλλά γρήγορα το ξεπερνάμε με λίγη ξεκούραση και είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε την εργασία μας όπως πριν. Το αίσθημα της υπερκόπωσης επέρχεται μετά από παρατεταμένη, έντονη και εξαντλητική εργασία. Όταν φθάσει κανείς στο σημείο αυτό δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει ούτε λεπτό παραπάνω την εργασία του μιας και το "ποτήρι έχει ξεχειλίσει". Είναι το περίφημο burnout syndrome που σημαίνει ότι το άτομο "κάηκε" από την πολλή δουλειά. Η κατάσταση αυτή χρειάζεται επίπονη και μακροχρόνια αποκατάσταση».

Μια άλλη σημαντική διαφορά της υπερκόπωσης από την απλή κόπωση είναι πως ενώ στην περίπτωση της κόπωσης ο οργανισμός μπορεί να επανέλθει με ξεκούραση και καλή διατροφή, στην περίπτωση της υπερκόπωσης, αυτό δεν είναι δυνατόν αλλά απαιτείται συγκεκριμένο διατροφικό πρόγραμμα και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, ακόμη και φαρμακευτική αγωγή την οποία θα συστήσει ο γιατρός που θα κάνει τη διάγνωση.

Η διάγνωση γίνεται αφού ο γιατρός σου σου πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό για τις συνθήκες εργασίας σου και της ζωής σου. Στη συνέχεια, βάσει του ιστορικού σου, θα σου συστήσει τις κατάλληλες εξετάσεις που απαιτούνται για την επαλήθευση της αιτίας της κόπωσης.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Οι δύο πρώτοι λόγοι που το 10-20% των ασθενών επισκέπτονται χώρους πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι για να αναζητήσουν λύση για την κόπωση που αισθάνονται.

Όπως αναφέρει ο κ. Αναστάσιος Σπαντιδέας «οποιαδήποτε στιγμή και αν ρωτήσουμε, θα βρούμε 1 στα 5 άτομα να αισθάνεται ασυνήθιστα κουρασμένο και 1 στα 10 να αναφέρει ότι το αίσθημα αυτό το έχει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι γυναίκες είναι αυτές που συνήθως αναφέρουν συχνότερα το αίσθημα της κόπωσης, το οποίο μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά είναι σπανιότερο στα νεαρά άτομα (επειδή έχουν μεγαλύτερες αντοχές) και στους υπερήλικες (επειδή δεν εργάζονται)».

Και συνεχίζει: «Αν θέλουμε να βρούμε την αιτία της κόπωσής μας θα πρέπει να σκεφτούμε στιγμές της ζωής μας που είναι ιδιαίτερα κουραστικές, γεγονότα της ζωής μας τα οποία προκαλούν κόπωση, οτιδήποτε στη ζωή μας που μπορεί να μας κρατάει κουρασμένους».

Αν αυτές οι συνθήκες στη ζωή σου επιμένουν, μπορεί η κόπωση να μετατραπεί σε υπερκόπωση. Μια κατάσταση που μπορεί να φτάσει μέχρι το σημείο να μην μπορείς να σηκωθείς από το κρεβάτι ή να μην μπορείς να εκτελέσεις απλά και καθημερινά καθήκοντα.

Αυτό συμβαίνει γιατί η έντονη και παρατεταμένη κούραση κάνει τον οργανισμό να εκκρίνει τις ορμόνες του στρες, ενώ ταυτόχρονα οι ορμόνες της ευτυχίας όπως η σεροτονίνη και οι ενδορφίνες διαταράσσονται, αυξάνοντας περαιτέρω τη βιολογική κούραση.

Βέβαια, δεν είναι μόνο οι υποχρεώσεις στη δουλειά και την οικογένεια που μπορούν να προκαλέσουν υπερκόπωση, αλλά και ασθένειες και παθολογικές καταστάσεις όπως λοιμώξεις, καρδιοπάθειες, αναιμία, σακχαρώδης διαβήτης, κατάθλιψη αλλά και καταστάσεις όπως η κύηση και η λοχεία, η εμμηνόπαυση, η αϋπνία, οι ακατάλληλες δίαιτες και το στρες.

Γιατί μερικά άτομα κουράζονται ευκολότερα από άλλα;

«Η σωματική, η πνευματική ή και η ψυχική κόπωση είναι συνάρτηση των σωματικών, πνευματικών και ψυχικών αποθεμάτων που κάθε άτομο διαθέτει ή έχει εξασκηθεί να έχει», αναφέρει ο κ. Σπαντιδέας. Και συνεχίζει: «Ένα γυμνασμένο άτομο κουράζεται δυσκολότερα σε σχέση με ένα που δεν γυμνάζεται. Ένα άτομο που ασχολείται διαρκώς με πνευματική εργασία μπορεί να μην κουράζεται ποτέ ή να κουράζεται δυσκολότερα από ένα άτομο που σποραδικά απασχολεί το μυαλό του με πνευματική εργασία.

»Όσον αφορά τη ψυχική κόπωση υπάρχουν άτομα με αστείρευτα ψυχικά αποθέματα που δύσκολα μπορούν να αισθανθούν κουρασμένοι και άλλα άτομα που το παραμικρό πρόβλημα στη ζωή τους τα εξαντλεί και τα κάνει να αισθάνονται, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, “πτώματα” στην κούραση».

Η αντιμετώπιση της υπερκόπωσης

Αν οφείλεται σε παθολογικά αίτια, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει τη στενή καθοδήγηση ενός παθολόγου. Οι εξετάσεις στις οποίες θα σε υποβάλλει ο γιατρός σου μπορεί να εντοπίσουν κάποιες ελλείψεις βιταμινών στον οργανισμό σου που μπορεί να είναι υπεύθυνες για την υπερκόπωση. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να σου συστήσει συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη C, βιταμίνη D, συνένζυμο Q10, σίδηρο και ωμέγα λιπαρά οξέα.

Αν η κόπωση οφείλεται στις συνθήκες της καθημερινότητας, αυτό που καλό θα ήταν να κάνεις, είναι να εξασφαλίσεις στον εαυτό σου περισσότερο ελεύθερο χρόνο και ήρεμες ευχάριστες δραστηριότητες, όπως έναν περίπατο ή την ανάγνωση ενός βιβλίου, περισσότερες ώρες ποιοτικού ύπνου και μια διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, λαχανικά και φυτικές ίνες, απαλλαγμένη από επεξεργασμένα τρόφιμα και αλκοόλ.

Στις σύγχρονες συνθήκες της ζωής με την απορυθμισμένη εργασία και την 24/7 διασύνδεση, το να επιτύχεις μια καλή ποιότητα ζωής και μια καθημερινότητα στην οποία δεν θα αμελείς την αυτοφροντίδα σου, είναι πρόκληση. Όταν όμως απειλείται η υγεία σου, μια αλλαγή προτεραιοτήτων και τρόπου ζωής είναι απαραίτητη.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.