ΠΩΣ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΟΡΘΟΦΩΝΙΑΣ ΤΟΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

Ο καθένας μας μπορεί να μιλά, όμως πόσοι πραγματικά ακουγόμαστε; Η ορθοφωνία σε μαθαίνει να μιλάς σωστά για να επικοινωνείς αποτελεσματικά και με αυτοπεποίθηση.

«Εν αρχή ην ο λόγος», είναι η πρώτη φράση στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη και, ανεξάρτητα από τις μεταφράσεις που διάφοροι φιλόσοφοι επιχείρησαν κατά καιρούς να δώσουν σε αυτό, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι ο λόγος αποτελεί μια σχεδόν θεϊκή ανθρώπινη ιδιότητα. Πέρα από επικοινωνία, περιλαμβάνει επίσης τη διανοητική ικανότητα, τον ορθολογικό τρόπο σκέψης, αλλά και τον πιο άμεσο και αυθεντικό τρόπο να εκφράσουμε όσα σκεφτόμαστε, πιστεύουμε και νιώθουμε. Τι γίνεται, όμως, όταν έχουμε λόγο μα δεν έχουμε φωνή; Τουλάχιστον όχι τη φωνή που θέλουμε για να κάνουμε τον λόγο μας να ακούγεται;

Απάντηση σε αυτό και πολλά ακόμα ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη φωνή μας δίνει η ορθοφωνία, δηλαδή η άσκηση πάνω στην ορθή εκφορά του λόγου. Η Κατερίνα Χιωτίνη, ηθοποιός και καθηγήτρια ορθοφωνίας εξηγεί στο OW τι ακριβώς σημαίνει αυτό, σε ποιους απευθύνεται και πώς μπορεί να μας βοηθήσει να επικοινωνούμε με τους ανθρώπους γύρω μας πιο αποτελεσματικά, αυθεντικά και ευχάριστα.

Μήπως χρειάζεσαι μαθήματα ορθοφωνίας;

– Τι είναι η ορθοφωνία, σε ποιους απευθύνεται και γιατί τη χρειάζεται κανείς;

Ορθοφωνία ονομάζεται η άσκηση πάνω στην ορθή εκφορά του Λόγου. Είναι η διαδικασία κατά την οποία ο άνθρωπος θυμάται απ’ την αρχή να εισπνέει βαθιά και ήρεμα, να μιλάει με ροή και αυτοπεποίθηση και εν τέλει να απολαμβάνει τη λειτουργία της φώνησης δίνοντας χώρο και χρόνο σε κάθε γράμμα να βιωθεί και να ακουστεί. Τα ελληνικά έχουν κι αυτά μια προφορά, όπως κάθε γλώσσα. Μέσα από τις συναντήσεις μας μαθαίνουμε τον ρυθμό και τη μελωδικότητα της γλώσσας μας. Ξαναθυμόμαστε τη λειτουργία της διαφραγματικής αναπνοής (μια ικανότητα που έχουν όλα τα βρέφη και χάνεται κάπου στην παιδική ηλικία), ξαναθυμόμαστε πως όλα (και ειδικά η ομιλία) γίνονται καλύτερα όταν ξεκινούν απ’ την απόλαυση και όχι απ’ τον φόβο.

Η ηθοποιός και δασκάλα ορθοφωνίας Κατερίνα Χιωτίνη. Photo: euphonia.gr

Τα μαθήματα απευθύνονται σε κάθε άνθρωπο που θέλει να βελτιώσει τον λόγο του, είτε αντιμετωπίζει φωνολογικά προβλήματα, είτε όχι. Όλα αυτά τα χρόνια δουλεύω με ανθρώπους όλων των ειδικοτήτων. Καλλιτέχνες, εκπαιδευτικοί, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, ξεναγοί, έμποροι, πολιτικοί, στελέχη εταιρειών αντιμετωπίζουν συχνά μεγάλες φωνολογικές προκλήσεις. Από την φωνητική κούραση ή το άγχος και τον φόβο της έκθεσης ως τον ψευδισμό, τον τραυλισμό, τον ρωτακισμό (τη δυσκολία εκφοράς του ρο) και την ταχυλογία, η ορθοφωνία απελευθερώνει το άτομο από συναισθηματικά μπλοκαρίσματα και του επιτρέπει να εκφραστεί και να επικοινωνήσει δυναμικά και αποτελεσματικά.

– Πώς γίνονται τα μαθήματα;

Τα μαθήματα εξελίσσονται σε τρεις ενότητες:

1. ενδυνάμωση της αναπνοής,
2. εκγύμναση των οργάνων (χείλη, γλώσσα, μύες προσώπου),
3. δουλειά με το ύφος, τον τόνο, τον χρωματισμό της φωνής κατά την ομιλία.

Photo: euphonia.gr

Πρώτο και κύριο, μαθαίνουμε να νιώθουμε ασφαλείς! Ασφαλείς να εκτεθούμε και να βιώσουμε την ύπαρξή μας σ’ έναν κόσμο που μας μαθαίνει πως καλύτερα να μη μιλάμε. Μαθαίνουμε να μιλάμε! Μαθαίνουμε να διεκδικούμε τον χρόνο που μας αναλογεί για να ακουστούμε. Συνδεόμαστε ξανά με την αληθινή μας φωνή. Η διαδικασία αυτή δεν είναι μια διαδικασία διανοητική, μα εντελώς βιωματική. Περιλαμβάνει πολύ παιχνίδι, ενεργοποίηση του σώματος, σύνδεση του λόγου με το σώμα, φωνητικό ζέσταμα, κίνηση, τραγούδι, θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς κι όλο το σύγχρονο ασκησιολόγιο των τεχνικών του public speaking και του storytelling.

Photo: euphonia.gr

– Πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσουν;

Οι συναντήσεις μπορούν να είναι ατομικές ή ομαδικές. Ο χρόνος και η διάρκεια των συναντήσεων ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες. Οι δικές μας ομάδες συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα για όλη τη σχολική σεζόν. Ο χρόνος αυτός είναι ο αναγκαίος για να μπορέσει το σώμα πραγματικά να αισθανθεί τις αλλαγές και να τις οικειοποιηθεί. Η λειτουργία δεν διαφέρει από αυτή της γυμναστικής. Λίγος χρόνος με αρκετές επαναλήψεις έχει μακροπρόθεσμα ευεργετικά αποτελέσματα.

Photo: euphonia.gr

Τα μαθήματα ορθοφωνίας δίνουν χαρά και αυτοπεποίθηση

Στα μαθήματα της Κατερίνας συναντιούνται κάθε εβδομάδα άνθρωποι εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, οι οποίοι ανεξάρτητα από τις ατομικές τους ανάγκες φεύγουν κάθε φορά με ένα μεγάλο χαμόγελο. Ρωτώντας τους τι κερδίζουν από την ορθοφωνία και πώς τους έχει βοηθήσει, οι απαντήσεις τους συμφωνούν στο πόσο καλά νιώθουν στο τέλος κάθε μαθήματος: «Μαθαίνουμε να βγαίνουμε από τη ζώνη άνεσής μας», «Γελάμε πολύ και αυτό μου αρέσει πολύ», «Είναι όμορφα μεν, αλλά είναι και ζόρικα. Το ζόρικο, βέβαια, είναι και εποικοδομητικό γιατί καταφέρνεις πράγματα που ίσως φαινόντουσαν δύσκολα. Στο τέλος της ημέρας, όμως, είμαστε αποφορτισμένοι», είναι κάποιες από τις απαντήσεις τους.

Αυτό αναπόφευκτα με κάνει να σχολιάσω στην Κατερίνα ότι είναι λες και βγαίνουν από συνεδρία ψυχοθεραπείας. «Οτιδήποτε έχει να κάνει με τέχνη έχει ψυχοθεραπευτική λειτουργία», απαντά η ίδια. «Αλλά μέχρι ενός σημείου. Δεν είμαστε ψυχοθεραπευτές. Απλά στο μάθημα βγαίνουν πράγματα που ενδεχομένως σου δείχνουν ότι πρέπει να δουλέψεις με τον εαυτό σου.»

Δεν είναι μόνο οι ενήλικες μα και οι έφηβοι που έχουν να κερδίσουν από αυτή τη διαδικασία. Όπως λέει η Κατερίνα, «τους έφηβους η ορθοφωνία τους βοηθά να αποκτήσουν την αυτοπεποίθηση που πολλές φορές δεν έχουν. Όσο το παιδί εκτίθεται στο να... εκτίθεται, τόσο πιο πολύ καταλαβαίνει την αξία του. Αυτό ως προς το ψυχολογικό κομμάτι.

»Πρακτικά τώρα, αρκεί να σκεφτούμε το εξής: το παιδί που πάει στο σχολείο έχει μπει σε ένα κανονιστικό, καταπιεστικό πλαίσιο, τόσο φωνητικά όσο και σωματικά. Από μικρό το παιδί μαθαίνει να μη μιλά, να μην κουνιέται. Όσο το λύνεις το παιδί με μια καλλιτεχνική προσέγγιση (λύνεις, δηλαδή, το σώμα του, τη φωνή του, το μαθαίνεις να μιλάει δυνατά, να τραγουδάει), τόσο πιο κοντά το φέρνεις στον εαυτό του. Έτσι το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση. Επίσης, πολλά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού κατάφεραν να λύσουν την έκφρασή τους χάρη στα μαθήματα ορθοφωνίας».