ΠΩΣ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΟΥ

Η μουντίλα προκαλεί αϋπνία, η ηλιοφάνεια μας κάνει να ξυπνάμε νωρίς. Τελικά, με τι καιρό κοιμόμαστε καλύτερα;

Έχεις παρατηρήσει ότι τις μέρες που ο καιρός είναι συννεφιασμένος και «βαρύς» έχεις κι εσύ την ίδια βαριά διάθεση; Σα να μην έχεις κοιμηθεί καλά το βράδυ, σα να μην μπορείς να ξυπνήσεις νωρίς το πρωί… Ενώ τις μέρες που έχει ήλιο, όλα κάπως μοιάζουν να μπαίνουν στη θέση τους. Ξυπνάς με περισσότερη ενέργεια, έχεις όρεξη να αδράξεις τη μέρα, ακόμα κι αν δεν έχεις κοιμηθεί το «απαραίτητο» 8ωρο.

Δεν είναι ιδέα σου! Ο καιρός –και συγκεκριμένα οι εποχικές αλλαγές– πράγματι έχει βρεθεί ότι μπορεί να έχουν επίδραση τόσο στο αν κοιμάσαι εύκολα το βράδυ, όσο και στο πόσες ώρες κοιμάσαι συνολικά και, ως εκ τούτου, στο αν ξυπνάς με ενέργεια, έχοντας ξεκουραστεί.

Η μουντίλα μας δυσκολεύει να αποκοιμηθούμε

Μπορεί να έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια ηλιόλουστη χώρα με λίγες βροχερές και συννεφιασμένες ημέρες, όμως όταν αυτές έρχονται, πραγματικά τις καταλαβαίνουμε, καθώς μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση και τον ύπνο μας. «Ο μουντός καιρός μπορεί να σε κάνει να νιώθεις πεσμένος, ληθαργικός. Κι αυτή σου η διάθεση μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ύπνου σου και να σου προκαλέσει είτε αϋπνία, είτε αδυναμία να ξυπνήσεις το πρωί», λέει ο sleep coach Max Kirsten.

iStock

Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της επίδρασης που έχει ο καιρός στον κιρκάδιο ρυθμό μας. Ο Kirsten εξηγεί ότι «η ποσότητα φωτός στην οποία εκτίθεται κανείς κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι από τους βασικότερους ρυθμιστές του κιρκάδιου ρυθμού. Τις συννεφιασμένες ημέρες, λοιπόν, το φως που δεχόμαστε είναι ελάχιστο. Ως εκ τούτου, πέφτουν τα επίπεδα μελατονίνης –της ορμόνης του ύπνου– και αυτό μπορεί να μας εμποδίσει να αποκοιμηθούμε ή να ξυπνήσουμε την ώρα που θέλουμε».

Η έκθεση στο φυσικό φως, ειδικά το πρωί, έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: ρυθμίζει την παραγωγή μελατονίνης. «Όμως η έκθεση σε τεχνητά φώτα, ειδικά τις απογευματινές ώρες, επιδεινώνει το πρόβλημα».

Την ίδια ώρα, αρνητικό ρόλο στην ποιότητα του ύπνου παίζει η υγρασία, η οποία μας κάνει να ιδρώνουμε και να δυσφορούμε, σε αντίθεση π.χ. με τη δροσερή ατμόσφαιρα, που συμβάλλει στο να κοιμόμαστε καλύτερα. Θυμίζω, ότι η ιδανική θερμοκρασία στο υπνοδωμάτιο είναι οι 18,5 βαθμοί.

Η ηλιοφάνεια μας κάνει να ξυπνάμε νωρίτερα

Μη νομίζεις ότι οι ηλιόλουστες ημέρες αφήνουν τον ύπνο μας ανεπηρέαστο. Μπορεί η παραγωγή μελατονίνης να ενισχύεται, όμως το γεγονός ότι ξημερώνει νωρίτερα (ή απλά μεγαλώνει η μέρα) ωθεί κι εμάς να ξυπνάμε νωρίτερα.

iStock

Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021, στην οποία συμμετείχαν 216 εθελοντές που παρακολουθήθηκαν κατά την πάροδο και των τεσσάρων εποχών του έτους, έδειξε σαφώς την επίδραση των εποχικών αλλαγών στη διάρκεια του ύπνου, την ώρα κατάκλισης αλλά και την ώρα ξυπνήματος.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν τις πιο έντονες αλλαγές κατά την περίοδο της άνοιξης, οπότε οι εθελοντές φάνηκε να ξυπνούν νωρίτερα το πρωί, αλλά και να μειώνουν τη διάρκεια του ύπνου τους (συγκριτικά με τον χειμώνα). Επίσης, η διάρκεια του ύπνου φάνηκε να μειώνεται όταν η ημέρα μεγαλώνει (ανάμεσα στο χειμερινό και θερινό ηλιοστάσιο).

Τέλος, η μελέτη έδειξε ότι οι ώρες κατάκλισης και ξυπνήματος τείνουν να μεταφέρονται λίγο αργότερα όσο οι εξωτερικές θερμοκρασίες αυξάνονται. Και είναι λογικό: Κανείς δεν προτιμά να κοιμάται, όταν μπορεί να απολαμβάνει τα ζεστά καλοκαιρινά βράδια εκτός σπιτιού. Άντε, βέβαια, να ξυπνήσεις το άλλο πρωί.

Τελικά, πότε κοιμόμαστε καλύτερα;

Ο καλός βραδινός ύπνος δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού –σα να μην έφταναν όλα τα άλλα– επηρεάζεται και από τις εξωτερικές κλιματικές συνθήκες. Κρίνοντας από τα παραπάνω, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να κοιμόμαστε νωρίτερα το βράδυ και για περισσότερες ώρες τις κρύες μα ηλιόλουστες μέρες του χειμώνα, όταν ο κιρκάδιος ρυθμός και η παραγωγή μελατονίνης μας δουλεύουν… ρολόι!

Ή απλά, όπως έχει πει στο OW και o ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής Παύλος Σακκάς, έχουμε περισσότερες πιθανότητες να κοιμόμαστε καλύτερα, όταν πραγματικά το έχουμε ανάγκη.