ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΑΓΧΟΣ

Το πώς θα θωρακιστούμε από το εργασιακό άγχος είναι σίγουρα ένα ζωτικό κομμάτι της ψυχικής μας υγείας και ευημερίας.

Η προστασία της ψυχικής υγείας αποτελεί ένα καίριο στοιχείο στον επαγγελματικό κόσμο και έχει άμεσο αντίκτυπο στην ευημερία των εργαζομένων. Η παγκόσμια αγορά της ψυχικής υγείας αξιολογήθηκε στα 383,31 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 537,97 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, με αναμενόμενη αύξηση 3,5% από το 2021 έως το 2030.

Η ψυχική υγεία, κατά τον Π.Ο.Υ. ορίζεται ως μια κατάσταση ευεξίας κατά την οποία το άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, καταφέρνει να διαχειρίζεται τις συνήθεις στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής του, μπορεί να εργάζεται παραγωγικά και εποικοδομητικά και είναι ικανό να κοινωνικοποιείται και να συνεισφέρει στην κοινωνία.

Οι καίριοι παράγοντες που επηρεάζουν τη ψυχική υγεία εκτείνονται από προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως η σωματική υγεία και οι συναισθηματικές δεξιότητες, έως τον ρόλο της οικογένειας, του περιβάλλοντος και των γενικότερων κοινωνικών παραγόντων (κουλτούρα, οικονομική αβεβαιότητα, πόλεμος, κλιματική αλλαγή και περιβαλλοντικές ανησυχίες κ.ο.κ) που υπάγεται το άτομο.

Διάφοροι δυσμενείς παράγοντες, όπως δύσκολες εργασιακές συνθήκες, κόπωση, υπευθυνότητα, το ασυνεπές ωράριο και υψηλή πίεση αποτελούν κάποιες από τις βασικές προκλήσεις που επηρεάζουν τη ψυχική υγεία των εργαζομένων, με ψυχικά νοσήματα όπως η κατάθλιψη, το σύνδρομο μετατραυματικού στρες, η εξουθένωση (burnout) και οι διαταραχές ύπνου να αποτελούν πιθανά συμπτώματα.

iStock

Το εργασιακό άγχος αποτελεί ένα από τα κύρια συμπτώματα που παρατηρούνται στον επαγγελματικό τομέα. Είναι μια αντίδραση του σώματος και του μυαλού στον υπερβολικό ή μακροχρόνιο άγχος και την πίεση που προέρχονται από τον εργασιακό χώρο. Τα συμπτώματα του εργασιακού στρες μπορεί να ποικίλουν από άτομο σε άτομο, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν:

• σωματικά συμπτώματα (κούραση, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου),
• ψυχολογικά συμπτώματα (αύξηση άγχους, κατάθλιψη, δυσκολία στη συγκέντρωση),
• συμπεριφορικά συμπτώματα (προβλήματα απόδοσης, μειωμένες επικοινωνιακές δεξιότητες).

Αυτό οδηγεί σε φαινόμενα αδιαφορίας για τη δουλειά, όπως το «presenteeism», κατά το οποίο ενώ ο εργαζόμενος βρίσκεται φυσικά στο χώρο εργασίας, στην πραγματικότητα απουσιάζει πνευματικά και ψυχολογικά.

Πώς μπορούμε να θωρακιστούμε από το εργασιακό άγχος και να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία

Ο σεβασμός προς την ψυχική υγεία και η έγκαιρη αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων αποτελούν κρίσιμες πτυχές για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων και τη βιωσιμότητα των οργανισμών. Όπως πραγματεύεται ο Arthur C. Brooks, συγγραφέας, δημόσιος ομιλητής, και ακαδημαϊκός, ενώ η πολύωρη ενασχόληση με την εργασία μπορεί σε πρώτη φάση να αποσπά τον εργαζόμενο από τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους, είναι καλύτερο (και πιο υγιές) να αντιμετωπίζει κανείς άμεσα τα συναισθήματά του, παίρνοντας χρόνο για τη φροντίδα του εαυτού του και της ψυχικής ευημερίας του.

Σε ατομικό επίπεδο, η εκπαίδευση σχετικά με την ψυχική υγεία και τη διαχείριση του στρες πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος της προσπάθειας και είναι απαραίτητη, καθώς αφορά στη συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων μας, την προσωπική και επαγγελματική μας απόδοση, τη συμμετοχή μας στο κοινωνικό πλαίσιο και τελικά την ποιότητα της ζωής μας.

Επίσης, είναι σημαντικό να μάθουμε πως να ιεραρχούμε σωστά τις προτεραιότητές μας, εξασφαλίζοντας έτσι την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και προσωπικής μας ζωής. Επιπλέον, να θυμόμαστε (και να μη φοβόμαστε) να θέτουμε όρια που μας προστατεύουν, να επικοινωνούμε ανοιχτά τις ανάγκες και τις προσδοκίες μας, και να δίνουμε προσοχή στο ιερό τρίπτυχο ύπνος-άσκηση-διατροφή. Η έρευνα δείχνει όλο και περισσότερο τις επιπτώσεις του έντονου άγχους στο σώμα και τη ψυχολογία μας και τα οφέλη της φροντίδας του ύπνου, της άσκησης και της διατροφής.

iStock

Στο πλαίσιο της επιδίωξης και της ανάπτυξης της αυτοαποδοχής και της αυτοσυνειδητοποίησης, μπορούμε να εξερευνήσουμε διάφορες τεχνικές, όπως ο διαλογισμός και οι ασκήσεις αναπνοής. Επιπλέον, αν αισθανόμαστε πως χρειαζόμαστε βοήθεια, μπορούμε πάντα να εξετάσουμε την ενδεχόμενη αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης από ένα ψυχοθεραπευτή ή έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας για να αντιμετωπίσουμε βαθύτερα συναισθηματικά ζητήματα. Τέλος, να αναζητούμε την κοινωνική υποστήριξη, διατηρώντας στενές κοινωνικές σχέσεις και επικοινωνώντας ανοικτά με φίλους και οικογένεια. Ο διάλογος με άλλους μπορεί να έχει θετική επίδραση. Η ενασχόληση με χόμπι και πράγματα με τα οποία είμαστε καλοί, καθώς και η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης (απομάκρυνσης από την εγωκεντρική μας σφαίρα), αποτελούν επίσης πρακτικές ενίσχυσης της ψυχικής υγείας μας.

Σε επίπεδο οργανισμών και επιχειρήσεων, είναι ζωτικής σημασίας να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, τη μείωση των υπερωριών και την ενίσχυση της επαγγελματικής ασφάλειας. Επιπλέον, η δημιουργία προγραμμάτων που προωθούν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι απαραίτητη. Τέτοια προγράμματα συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ευέλικτου και υγιούς επαγγελματικού περιβάλλοντος που προωθεί την ανοικτή επικοινωνία και την υποστήριξη, ευνοώντας κατά συνέπεια την ψυχική υγεία των εργαζομένων.

iStock

Σε κοινωνικό επίπεδο, η πρόληψη των νοσημάτων ψυχικής υγείας, η παροχή υποστήριξης μέσω προγραμμάτων και η διασφάλιση της πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που μας προστατεύουν από νοσήματα ψυχικής υγείας καθώς και το έντονο εργασιακό άγχος.

Συνοψίζοντας, η βελτίωση της ψυχικής υγείας απαιτεί αφοσίωση, εκπαίδευση και άσκηση στις προαναφερθείσες πτυχές. Για να θωρακιστούμε από το εργασιακό άγχος και να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία, πρέπει να εργαστούμε τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό και κοινωνικό επίπεδο. Η προάσπιση της ψυχικής υγείας αποτελεί μια διαδικασία που απαιτεί αφοσίωση και συνεργασία από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, από τους εργαζομένους μέχρι τους εργοδότες, τις κυβερνήσεις και την κοινωνία συνολικά. Το θετικό νέο είναι ότι μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας. Όπως αναφέρει και ο Daniel Goleman, συγγραφέας και ψυχολόγος, η ευημερία δεν είναι κάτι που μπορεί να αγοραστεί. Η ευημερία ανθίζει από μέσα προς τα έξω, και μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας, το μυαλό, το σώμα και την καρδιά μας για να αναπτύξουμε τις "μυώδεις" ικανότητες που μας επιτρέπουν να είμαστε οι καλύτερες εκδοχές του εαυτού μας.

H Πηνελόπη Δημητρακοπούλου είναι Executive and Leadership Coach, Founder of The Euphoria Series, Wellness & Gastronomy Retreats and Events.