ΠΩΣ Η ΝΤΡΟΠΗ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΦΛΕΓΜΟΝΗ

Η ντροπή, με την έννοια των ενοχών και των καταπιεσμένων συναισθημάτων και όχι της συστολής, μπορεί να έχει σχέση με τη φλεγμονή στο σώμα, ισχυρίζεται ο ολιστικός γιατρός Will Cole και μας προτρέπει να ταΐζουμε τον νου μας... υγιεινά συναισθήματα.

Η πρόοδος της επιστήμης, αλλά και της τεχνολογίας, που μας δίνει την πρόσβαση σε νέες πληροφορίες, μας έχει κάνει πιο υποψιασμένους για τη σχέση ψυχικής και σωματικής υγείας. Ενώ πριν από χρόνια, σχεδόν κανείς δεν θα σκεφτόταν να αναζητήσει τα αίτια μιας σωματικής ασθένειας στην ψυχολογία του, τώρα όλο και πιο πολλοί από εμάς αναρωτιόμαστε: Θα μπορούσε η συναισθηματική μου υγεία να επηρεάσει τη σωματική μου υγεία;

Δικαίως, αφού όλο και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα συγκεντρώνονται που συνδέεουν το στρες με την ασθένεια. Παράλληλα, αρκετοί ειδικοί, συνήθως όχι της κλασικής ιατρικής, προσπαθούν να εξηγήσουν πώς το στρες συνδέεται με την εκδήλωση κάποιας νόσου.

Συνδέεται το στρες με την ασθένεια;

Οι περισσότεροι το αποδίδουν στην υπερδιέγερση που προκαλεί το χρόνιο στρες στο σώμα, κάνοντάς το να αντιδρά όπως θα αντιδρούσε υπό συνθήκες απειλής: υπερεκκρίνοντας ορμόνες του στρες και απορρυθμίζοντας την ορμονική ισορροπία, θέτοντας σε υπολειτουργία το αναπαραγωγικό σύστημα, μπαίνοντας σε πρόωρη διαδικασία γήρανσης κ.ά.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Σημαντικός παράγοντας που εμπλέκεται στη σχέση στρες και ασθένειας είναι η φλεγμονή. Η αντίδραση δηλαδή που έχει το σώμα όταν ένας εισβολέας απειλεί να κλονίσει την ομοιόστασή του, μπορεί να αναπαραχθεί ξανά και ξανά, όταν το σώμα νιώσει ότι απειλείται, έστω και στη σκέψη μιας υποτιθέμενης απειλής.

Το πρόβλημα δημιουργείται, όταν μέσα στο κεφάλι μας οι έννοιες και οι απειλές είναι τόσο πολλές και τόσο μόνιμες, ώστε η κατάσταση συναγερμού δεν σταματάει ποτέ.

Πώς συνδέονται ντροπή και φλεγμονή;

Στην ίδια θεωρία βασίζεται και ο ολιστικός γιατρός Will Cole, όταν μιλάει για το shameflammation, σε ελεύθερη απόδοση την άρρηκτη σχέση μεταξύ ντροπής και φλεγμονής.

«Η πραγματική υγεία δεν έχει να κάνει μόνο με το τι τρώτε, αλλά και με το πώς αισθάνεστε», λέει ο Cole. Στο νέο του βιβλίο, Gut Feelings: Healing the Shame-Fueled Relationship Between What You Eat and How You Feel, θέτει ως στόχο να βοηθήσει τους αναγνώστες να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ αυτών που τρώνε, του πώς κινούνται και του πώς αισθάνονται - και να θεραπεύσει τη φλεγμονή που προκαλείται από το άγχος, το τραύμα και την ντροπή.

Εμείς πάλι, για να είμαστε συνεπείς και σωστοί απέναντι στους δικούς μας αναγνώστες, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις πως το άγχος, το τραύμα και η ντροπή προκαλούν φλεγμονή.

Συναισθήματα, σκέψεις και υγεία

Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι τα αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος, ο φόβος (δηλαδή το τραύμα) και η καταπίεση των συναισθημάτων (δηλαδή η ντροπή) έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία μας. Ίσως επειδή θέτουν τον οργανισμό σε κατάσταση διαρκούς συναγερμού.

Ο νεολογισμός του Cole shameflammation είναι ο τρόπος του να εξηγήσει πώς τα συναισθήματα και οι σκέψεις επηρεάζουν τη σωματική μας υγεία.

Για τον σκοπό αυτό εστιάζει στη σχέση του εντέρου με τον εγκέφαλο, κάνοντας ένα παιχνίδι με τον αγγλικό όρο gut-feelings που σημαίνει ένστικτο (ενώ κυριολεκτικά gut σημαίνει έντερο και feelings συναισθήματα).

Ο Cole ισχυρίζεται πως όχι τυχαία τα συναισθήματα συνδέονται με το έντερο σε αυτή την τόσο ισχυρή λέξη: ένστικτο. Υπάρχει αμφίδρομη σχέση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου. Επηρεάζουν το ένα το άλλο.

Έντερο και εγκέφαλος

«Το έντερο και ο εγκέφαλος σχηματίζονται από τον ίδιο εμβρυϊκό ιστό και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα για το υπόλοιπο της ζωής μας μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου» αναφέρει ο συγγραφέας. Το 95% της σεροτονίνης παράγεται στο έντερο, καθώς επίσης και το 50% της ντοπαμίνης.

Το σώμα είναι μια υπέροχη κυτταρική βιβλιοθήκη και τα λόγια, τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι εμπειρίες μας είναι τα βιβλία που τη γεμίζουν. Υπάρχει πολλή ντροπή - με την έννοια της καταπίεσης και όχι της συστολής - γύρω από το τραύμα και έτσι αυτό αποθηκεύεται στο σώμα.

Επικρατούν επίσης ενοχές στους ανθρώπους, επειδή δεν είναι σε θέση να κάνουν τα πράγματα που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν για την ευεξία τους. Και οι ενοχές γύρω από αυτό διαιωνίζουν περαιτέρω τα προβλήματα υγείας.

Γιατί να απαλλαγείτε από τις ενοχές

Ο Cole μάς καλεί να αναρωτηθούμε ποια μορφή παίρνουν οι ενοχές στη ζωή μας και πόσο κυρίαρχο ρόλο παίζουν. Μπορεί για παράδειγμα να κάνετε τα πάντα σωστά: να ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή, να ασκείστε τακτικά, να κάνετε τσεκ-απ, αλλά οι σκέψεις σας, τα συναισθήματά σας να είναι ενοχικά.

Αν όλα τα παραπάνω συνοδεύονται από ενοχές για το ότι δεν είστε αρκετά τέλειοι ή ικανοί ή ακόμη και υγιείς, ο οργανισμός βιώνει μια κατάσταση διαρκούς πίεσης.

Η συναισθηματική τροφή, με τι σκέψεις και συναισθήματα δηλαδή τρέφουμε τον εγκέφαλό μας, ενδέχεται να είναι πιο σημαντική και από την ίδια την τροφή. Ή τουλάχιστον ίδιας σημασίας.

Ίσως λοιπόν να είναι απόλυτα σωστή η προτροπή του Γάλλου ογκολόγου Νταβίντ Καγιάτ: «Σταματήστε να στερείστε». Ίσως αυτό που θέλει να πει να είναι: οι ενοχές κάνουν κακό!

Για το αν όντως δημιουργούν φλεγμονή στο σώμα, είναι αδύνατον να γνωρίζουμε. Αξίζει όμως να δοκιμάσουμε να τις αποτινάξουμε από πάνω μας.