ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΙΣ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΑΥΤΟΑΝΟΣΟ

Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής έχουν έντονη ανοσοδιεγερτική δράση, γι’ αυτό και η λήψη τους δεν είναι ακίνδυνη για ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Δες τι πρέπει να προσέξεις αν έχεις αυτοάνοσο κι εσύ.

«Μπορώ να πάρω βιταμίνες σε συμπληρώματα;» ρωτάω τον ρευματολόγο μου, όταν πλέον έχουμε καταλήξει στη θεραπεία που πρέπει να ακολουθήσω για την αυτοάνοση αρθρίτιδα από την οποία πάσχω. «Τι ακριβώς θέλεις να πάρεις;» με ρωτάει διερευνητικά, για να μου εξηγήσει αμέσως μετά: Η λήψη ορισμένων συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι ακίνδυνη για τους ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα.

Αν και είναι απολύτως κατανοητό ένας ασθενής να θέλει να ενδυναμώσει τον οργανισμό του με πιο φυσικό τρόπο αντί των φαρμάκων, όπως και εντελώς δικαιολογημένο να θέλει να προστατευτεί από την επέλαση των ιώσεων αν βρίσκεται ήδη σε θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά, υπάρχουν σοβαροί λόγοι που δεν πρέπει να το κάνει, χωρίς να ρωτήσει τον γιατρό του. Κι αυτό επειδή τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής που ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό έναντι μιας ίωσης, μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση σε έναν οργανισμό με «μπερδεμένο» ή υπερβολικά ενεργοποιημένο αμυντικό σύστημα, όπως συμβαίνει στους ασθενείς με αυτοάνοσα.

Ποια είναι η γνώμη του γιατρού;

«Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς από φόβο μην κολλήσουν γρίπη ή άλλες λοιμώξεις, κυρίως του αναπνευστικού, προβαίνουν δυστυχώς χωρίς τη συμβουλή του θεράποντα σε λύσεις με συμπληρώματα που "τονώνουν" το ανοσοποιητικό τους και επομένως το διεγείρουν. Κάνουν δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από αυτό που προσπαθεί να κάνει η θεραπεία τους με ανοσοτροποποιητικά και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα», εξηγεί ο Δημήτρης Μπόγδανος, καθηγητής Παθολογίας και Αυτοάνοσων Νοσημάτων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας.

iStock

«Τις προάλλες μου ήρθε ασθενής με έξαρση της ψωρίασης μετά από υπεδοσολογία με εχινάκεια, την οποία έπαιρνε προληπτικά για να μην κολλήσει γρίπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι οποίος παίρνει τέτοια συμπληρώματα θα έχει έξαρση, ενώ η πιθανότητα έξαρσης και το ρίσκο δεν είναι το ίδιο (με βάση τις μελέτες) για όλα τα αυτοάνοσα. Δεν πρέπει να γενικεύουμε, πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί, καθώς κάθε ασθενής και κάθε νόσημα είναι ξεχωριστό» αναφέρει.

Ποιο γνωστό βότανο προκαλεί έξαρση

Σύμφωνα με τον καθηγητή, πολύ συνηθισμένες είναι οι εξάρσεις σε πολλά αυτοάνοσα νοσήματα μετά από αλόγιστη χρήση του Elderberry ή αλλιώς Σαμπούκου κυρίως τους χειμερινούς μήνες. Ο Σαμπούκος (Sambucus nigra L.) είναι ένα βότανο με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, φλαβονοειδή και βιταμίνη C.

Φημίζεται για τις εξαιρετικές του επιδόσεις στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, και χρησιμοποιείται σαν συμπλήρωμα διατροφής για «δυνατό ανοσοποιητικό». Εμπεριέχεται στα περισσότερα πολυβιταμινούχα σκευάσματα για την τόνωση του ανοσοποιητικού και την προστασία από ιογενείς και άλλες λοιμώξεις, και είναι γνωστό για την αντιοξειδωτική του δράση.

iStock

Ανοσοδιεγερτικά συμπληρώματα και αυτοάνοσο νόσημα

Υπάρχουν βέβαια και άλλα συμπληρώματα τα οποία παίρνουν οι ασθενείς, όχι απαραίτητα για την ευεξία του ανοσοποιητικού, αλλά για την πιθανή ευεργετική τους δράση στην καταπολέμηση της κόπωσης, της αϋπνίας, του άγχους, τη μείωση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου, χωρίς να γνωρίζουν ότι επιπλέον έχουν ανοσοδιεγερτικό ρόλο και θα τους βλάψουν.

Το πρόβλημα με όλες αυτές τις ουσίες είναι ότι στα συμπληρώματα διατροφής εμπεριέχονται σε μεγάλες ποσότητες, που τελικά αλληλοεπιδρούν με το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, τη στιγμή που στη φυσική τους μορφή μπορεί και να μην έβλαπταν καθόλου.

Τα απαγορευτικά βότανα, σύμφωνα με τις μελέτες

Στα «επικίνδυνα» βότανα ανήκουν η εχινάκεια, η σπιρουλίνα, η ασβαγκάντα, ο κουρκουμάς, ο σαμπούκος, ακόμα και το τζίντζερ και το σκόρδο. Μια πρόσφατη μελέτη, που διενεργήθηκε σε 673 ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, διαπίστωσε ότι διάφορα φυτικά συμπληρώματα αύξησαν τις εξάρσεις της νόσου στους περισσότερους ασθενείς (το ποσοστό των ασθενών που επηρεάστηκαν αρνητικά αναφέρεται στην παρένθεση).

iStock

• Ασβαγκάντα (71,4%)
• Μάκα (64,7%)
• Ginseng (61,9%)
• Κουρκουμάς (59,4%)
• Τζίντζερ ( 57,1%)

Φυσικά, υπάρχουν και παλιότερες μελέτες. Άλλες εστιάζουν στα δερματικά αυτοάνοσα νοσήματα, άλλες σε συγκεκριμένες ουσίες, όπως η εχινάκεια ή το σκόρδο και άλλες μελετούν τη σχέση διαφόρων νόσων, όπως ο καρκίνος, με συγκεκριμένα βότανα.

Τι πρέπει να προσέξεις αν έχεις αυτοάνοσο

Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, απαγορευτικά είναι:

• τα φυτοοιστρογόνα όταν συγχορηγούνται με ορμόνες,
• τα βότανα που «αραιώνουν το αίμα» όταν δίνονται παράλληλα με αντιπηκτικά φάρμακα,
• τα αντιοξειδωτικά φυτά με τη χημειοθεραπεία και
• τα ανοσοδιεγερτικά βότανα σε συνδυασμό με ορισμένα ανοσοκατασταλτικά.

Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, το τμήμα της Ολιστικής Ιατρικής στο Memorial Sloan - Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης έχει δημιουργήσει μια ιστοσελίδα με πληροφορίες για τη δραστικότητα των βοτάνων και την αλληλεπίδρασή τους με διάφορα φάρμακα.

Προτού λοιπόν γοητευτείς από κάποιο μαγικό φυτικό σύμπλεγμα που θα τονώσει το ανοσοποιητικό σου, σκέψου δύο φορές και επικοινώνησε με τον γιατρό σου, σε περίπτωση που πάσχεις από κάποιο αυτοάνοσο. Άλλωστε, ακόμη και το υγιές ανοσοποιητικό σύστημα δεν χρειάζεται υπερβολικό «μπουστάρισμα», αλλά μια σταθερή ισορροπία, για να μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά.