ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΠΟΥ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΕΙΣ ΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ;

Όταν η μοναξιά δεν είναι συνειδητή επιλογή, ενδέχεται να μας φθείρει σε διάφορα επίπεδα. Τι γίνεται όμως όταν την επιλέγουμε και έχουμε τον τρόπο μας να την αξιοποιούμε;

Μολονότι οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη έχουμε ξεπεράσει τα 8 δισεκατομμύρια, δηλαδή είμαστε οι περισσότεροι στην ιστορία του είδους μας (στις 6 Νοεμβρίου 2024 ήμασταν 8.186.291.130, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών), υπάρχει επιδημία μοναξιάς.

Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που τον Νοέμβριο του 2023 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε τη μοναξιά «παγκόσμια ανησυχία για τη δημόσια υγεία», δεδομένου ότι κάνει στην υγεία μας το ίδιο κακό με το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα. Μάλιστα, δημιούργησε διεθνή επιτροπή, για την Κοινωνική Σύνδεση, επιφορτισμένη με την αναζήτηση μέτρων αντιμετώπισης του ζητήματος. Εδώ όμως ας βάλουμε μια άνω τελεία.

Η μοναξιά μάς οδηγεί στον θάνατο –με μαθηματική ακρίβεια, όπως έχουν αποσαφηνίσει μελέτες– όταν μας επιβάλλεται, μέσω και κοινωνικής απομόνωσης, τα ποσοστά της οποίας είναι πολύ υψηλά σε πολλές χώρες. Ενώ μελέτες έχουν συνδέσει την επιβεβλημένη μοναξιά με το άγχος και την κατάθλιψη, συν την αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων κατά 30%, η επιλεκτική μοναξιά οδηγεί σε χαμηλότερα σημάδια κοινωνικού άγχους και καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Τι θέλω να πω με αυτό;

Σταματήστε να αυτομαστιγώνεστε επειδή η κοινωνία επιτάσσει να μην είμαστε μόνοι – αλλιώς θεωρούμαστε γεροντοπαράξενοι ή γεροντοκόροι ή ό,τι άλλο υπέροχο (#not) έχει βγάλει η μάζα για όσους δεν ακολουθούν το πλήθος. Ας μην «ποινικοποιούμε» μια συνθήκη την οποία μπορεί κάποιος να έχει μάθει να εκτιμά και να αξιοποιεί ποικιλοτρόπως, κόντρα σε όσους πιστεύουν ότι απλώς αφήνει τα χρόνια να περνούν.

Χαλαρώστε και απολαύστε το πόσο ωραία περνάτε με την πάρτη σας. Αφενός δεν είναι κάτι που έχουν «κατακτήσει» πολλοί, αφετέρου η ικανότητα να απολαμβάνουμε τη μοναξιά μας σχετίζεται με πολλά δώρα. Στο τέλος της ημέρας, εξέλιξη λέγεται. Όσο μεγαλώνουμε, γινόμαστε καλύτερες εκδοχές του εαυτού μας. Αλλιώς η ζωή μπορεί να γίνει πολύ βαρετή.

Τα οφέλη όσων απολαμβάνουν τη μοναξιά

Άνθρωποι που έχουν μικρό κύκλο φίλων είναι εξαιρετικά ασφαλείς. Έχουν μάθει πως η ποιότητα μετράει περισσότερο από την ποσότητα. Δεν χρειάζονται ένα πλήθος να επιβεβαιώσει την αξία τους.

Η αυτοπεποίθηση που έχουν πηγάζει από μέσα τους. Όχι από την έγκριση άλλων. Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που απολαμβάνουν τον χρόνο που περνούν μόνοι έχουν συχνά υψηλό επίπεδο αυτάρκειας και ανεξαρτησίας, και υψηλότερη αυτοπεποίθηση.

Είναι πιθανό να θέτουν πιο ξεκάθαρα προσωπικά όρια, καθώς αναγνωρίζουν την αξία του προσωπικού τους χώρου. Τα άτομα που απολαμβάνουν να είναι μόνα, συχνά κατανοούν καλύτερα τις προσωπικές τους ανάγκες και επικοινωνούν αποτελεσματικά τα προσωπικά τους όρια, γεγονός που ενισχύει την ποιότητα της σχέσης. Έτσι, μειώνονται οι πιθανότητες σχέσης προσκόλλησης και αυξάνονται εκείνες για πιο υγιείς σχέσεις. Μελέτη στο Addictive Behaviors σημειώνει ότι η συνεξάρτηση συχνά προκύπτει από την έντονη ανάγκη να είσαι κοντά σε άλλους. Αντίθετα, όσοι εκτιμούν τον χρόνο που περνούν μόνοι τους είναι λιγότερο πιθανό να πέσουν σε αυτό το πρότυπο.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Επειδή οι άνθρωποι που εκτιμούν τη μοναξιά δεν έχουν ανάγκη να διευρύνουν τον κύκλο τους (αφού περνούν μια χαρά μόνοι), γίνονται πιο επιλεκτικοί με τους ανθρώπους στους οποίους παραχωρούν χώρο στη ζωή τους. Προτεραιότητα είναι ο αμοιβαίος σεβασμός.

Επιπροσθέτως, έρευνα δείχνει ότι όσοι άνθρωποι ασπάζονται τη μοναξιά –συμπεριλαμβανομένων των γυναικών– συχνά αναπτύσσουν υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη και αυτογνωσία. Εργασία ενημέρωσε ότι όταν μια γυναίκα περνάει χρόνο μόνη, μπορεί να οδηγηθεί σε μεγαλύτερο αυτοστοχασμό και να έχει βαθύτερη κατανόηση των συναισθημάτων, των αξιών και των φιλοδοξιών της.

Διευκρινίστηκε πως όταν η μοναξιά επιλέγεται αντί να επιβάλλεται, μπορεί να προσφέρει οφέλη ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου άγχους και της βελτιωμένης ανθεκτικότητας. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που είναι ικανοποιημένες μόνες τους τείνουν να εμφανίζουν χαμηλότερα σημάδια κοινωνικού άγχους και καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Δημοσίευση στο The Journal of Environmental Psychology βρήκε ότι ο χρόνος που περνάμε μόνοι μπορεί και να ανάψει τη «σπίθα» της δημιουργικότητας, καθώς μειώνονται οι περισπασμοί. Διευκρινίζεται ότι αυτή η επίδραση παρατηρείται και στα δύο φύλα, αλλά οι γυναίκες που εκτιμούν τη μοναξιά χρησιμοποιούν συχνά τον χρόνο τους για να ακολουθήσουν δημιουργικά χόμπι ή δραστηριότητες (π.χ. γράψιμο ή τέχνες).

Τώρα, ποια είναι η άποψή σου για τη μοναξιά;