ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

Τη νιώθουμε όλο και περισσότεροι στη σύγχρονη ζωή. Αν όμως δεν σχετίζεται με την έλλειψη ύπνου ή κάποια ασθένεια, πού μπορεί να οφείλεται η χρόνια κόπωση και τι μπορείτε να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε;

Προτού ξεκινήσετε να διαβάζετε αυτό το άρθρο, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα για την κόπωση στην οποία αναφερόμαστε. Οι άνθρωποι, καθώς μεγαλώνουμε, αισθανόμαστε ότι έχουμε λιγότερη ενέργεια και ότι κουραζόμαστε πιο εύκολα. Πρόκειται για μια φυσιολογική κατάσταση του οργανισμού, που έχει να κάνει με την κυτταρική γήρανση. Δεν αναφερόμαστε λοιπόν σε αυτή την κόπωση, που δεν είναι καν ιδιαίτερα αισθητή, καθώς συμβαίνει πολύ σταδιακά.

Δεν αναφερόμαστε επίσης στην αναμενόμενη κόπωση που προκύπτει από την έλλειψη ύπνου. Οι ειδικοί μάλιστα ξεχωρίζουν την κόπωση της αϋπνίας, αποκαλώντας την υπνηλία. Φυσικά, υπάρχουν και πολλά προβλήματα υγείας που προκαλούν κόπωση, αλλά και πάλι, η κούραση στην οποία αναφερόμαστε δεν έχει να κάνει ούτε με αυτά. Ούτε πρόκειται για κάτι που δικαιολογείται από τους ολοένα και πιο έντονους ρυθμούς της ζωής.

Η κούραση στην οποία αναφερόμαστε έχει να κάνει με μια αίσθηση εξάντλησης που δεν δικαιολογείται σχεδόν από τίποτα. Για να είστε σίγουροι ότι δεν νυστάζετε απλώς, όταν νιώθετε ότι σέρνεστε, κάντε το εξής απλό τεστ: προσπαθήστε να κοιμηθείτε. Η κούραση που οφείλεται σε απουσία ύπνου, θα σας κάνει να αποκοιμηθείτε μέσα σε 15 λεπτά. Η άλλη πάλι... όχι. Ούτε θα περάσει εάν κοιμηθείτε. Τι είναι λοιπόν η χρόνια κόπωση, πού μπορεί να οφείλεται και τι μπορείτε να κάνετε;

Πού οφείλεται η χρόνια κόπωση

iStock

Η χρόνια κόπωση είναι ένας όρος επιστημονικά αποδεκτός, γνωστός και ως TATT (από το Tired All The Time). Οι ειδικοί εκτιμούν ότι μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο που ζείτε, είτε μεμονωμένους, είτε σε συνδυασμό. Ας δούμε λοιπόν ποιοι είναι αυτοί, ώστε να προσπαθήσουμε να τους περιορίσουμε.

Υπερβολική σκέψη

Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, η χρόνια κόπωση φαίνεται ότι σε έναν μεγάλο βαθμό είναι πνευματική και όχι μόνο φυσική. Σε διάφορα πειράματα, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του βιοχημικού και δημοσιογράφου υγείας Graham Lawton, συγγραφέας του βιβλίου This Book Could Save Your Life, άνθρωποι που τους ζητήθηκε να σηκώσουν βάρη, ενώ έκαναν μαθηματικές πράξεις με το μυαλό τους, είχαν μειωμένη απόδοση (κατά 25%) σε σχέση με όσους απλώς σήκωναν τα βάρη.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό συμβαίνει επειδή η υπερβολική ή προσηλωμένη σκέψη μειώνει την αποτελεσματικότητα του προμετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου, που είναι επίσης υπεύθυνος για τον συντονισμό των κινήσεων και τη συγκέντρωση. Όταν ο εγκέφαλος πιέζεται να σκεφτεί, εξίσου πιέζονται και κουράζονται και οι μύες, λένε οι επιστήμονες.

Πρωινή κόπωση και κιρκάδιος ρυθμός

Αν έχετε παρατηρήσει ότι αισθάνεστε πιο κουρασμένοι τις πρωινές ώρες, ενώ έχετε κοιμηθεί καλά το βράδυ, και καθώς πλησιάζει το απόγευμα η κατάσταση βελτιώνεται, τότε ίσως το βιολογικό σας ρολόι να έχει απορρυθμιστεί. Αυτό οφείλεται στον υπερχιασματικό πυρήνα, την περιοχή του εγκεφάλου που λαμβάνει και επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με τη φωτεινότητα του χώρου, ώστε να ρυθμίσει τον κιρκάδιο ρυθμό.

Ρόλος του είναι να εξασφαλίσει ότι είμαστε σε εγρήγορση την ημέρα και πιο πεσμένοι καθώς η νύχτα έρχεται και για τον σκοπό αυτό ενεργοποιεί ορισμένες ορμόνες, ανάλογα με τα ερεθίσματα φωτός που δέχεται. Η κούραση, που οφείλεται σε δυσλειτουργία του, δεν έχει να κάνει με την ποσότητα του ύπνου, αλλά με την ποιότητα των ορμονικών συσχετίσεων που προκύπτουν.

Με απλά λόγια, το λιγοστό φως την ημέρα και η υπερβολική έκθεση σε δυνατό φως τη νύχτα, διαταράσσουν τη λειτουργία του υπερχιασματικού πυρήνα. Προσπαθήστε να εκτίθεστε τουλάχιστον 20 λεπτά σε φυσικό φως την ημέρα, περιορίστε τη σχέση σας με κάθε είδους οθόνες το βράδυ και χαμηλώστε προοδευτικά τα φώτα, καθώς η ώρα του ύπνου πλησιάζει.

Περίσσεια λίπους

Το περιττό λίπος στο σώμα απελευθερώνει μία ορμόνη που λέγεται λεπτίνη. Οι έρευνες έχουν συνδέσει την περίσσεια αυτής της ορμόνης με αυξημένα επίπεδα κόπωση. Ξέρετε γιατί; Επειδή το σήμα που δέχεται το σώμα από αυτή την ορμόνη είναι: έχεις αρκετή τροφή, δεν χρειάζεται να βγεις έξω να αναζητήσεις.

iStock

Με τον ίδιο τρόπο συνδέεται και η απουσία άσκησης με την κόπωση. Μάλιστα η άσκηση συμβάλλει στη σωστή λειτουργία και του κιρκάδιου ρυθμού.

Χρόνια φλεγμονή

Το υπερβολικό λίπος συνδέεται με τη φλεγμονή – και όχι μόνο. Η φλεγμονή, μία κατάσταση διαρκούς στρες του οργανισμού, απελευθερώνει κυτοκίνες στην κυκλοφορία του αίματος, οι οποίες μας κάνουν να νιώθουμε εξαντλημένοι με τον ίδιο τρόπο που νιώθουμε όταν περνάμε μια ίωση. Η κούραση εδώ λειτουργεί προστατευτικά, ώστε να επιτρέψουμε στο σώμα μας να ξεκουραστεί, να πολεμήσει τον εισβολέα και να ανακτήσει τις δυνάμεις του.

Αν όμως το σώμα μας βρίσκεται υπό τον συναγερμό των κυτοκινών, χωρίς να υπάρχει κάποιος παθογόνος εισβολέας, τότε η κόπωση είναι πανταχού παρούσα και καθόλου δεν μας βοηθάει.

Η φλεγμονή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο μιας κακής διατροφής που εναποθέτει περισσότερο απ' ό,τι χρειαζόμαστε λίπος στο σώμα μας, είναι και αποτέλεσμα μειωμένης σωματικής δραστηριότητας ή παρατεταμένου στρες.

Αφυδάτωση

Η αφυδάτωση μπορεί να σας κάνει να νιώθετε κούραση. Μία έρευνα μάλιστα έχει βρει ότι η ήπια αφυδάτωση της τάξεως του 1,5% που μπορεί να συμβεί πολύ εύκολα προκαλεί κόπωση ειδικά σε νέες γυναίκες.

Για να νιώσουμε δίψα, τα ποσοστά της υγρασίας στο σώμα μας πρέπει να πέσουν στο 2%, πράγμα που σημαίνει ότι κουραζόμαστε προτού διψάσουμε. Γι' αυτό, μην περιμένετε να διψάσετε για να πιείτε νερό.

Τι μπορείτε να κάνετε

Από όλες τις παραπάνω πιθανές αιτίες της κόπωσης, προκύπτουν αυτομάτως και τρόποι αντιμετώπισης οι οποίοι είναι:

• Επαρκής πρόσληψη νερού.
• Σωστή διατροφή που δεν προσθέτει βάρος.
• Καλός ύπνος.
• Έκθεση στο πρωινό φως και αποφυγή τεχνητού φωτός τη νύχτα.
• Άσκηση.
• Διαχείριση του στρες στο μέτρο του δυνατού και μείωση της υπερβολικής σκέψης.
• Και, τέλος, άλλη μία συμβουλή που δεν προκύπτει από τα παραπάνω είναι η τόνωση που μπορεί να προσφέρει η απελευθέρωση αδρεναλίνης. Το να δοκιμάσετε κάτι «τρομακτικό», όταν αισθάνεστε εξαντλημένοι, χωρίς κανέναν προφανή λόγο, είναι μια καλή ιδέα, καθώς η αδρεναλίνη που θα απελευθερωθεί στο σώμα σας, θα σας κάνει άμεσα πιο δραστήριους και ενεργητικούς!