ΟΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΣΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΠΟ ΟΣΗ ΝΟΜΙΖΕΙΣ

Το «ό,τι αφήνεις σε αφήνει» ισχύει και για τις αισθήσεις μας. Που μπορεί μεν να τις χρησιμοποιούμε καθημερινά, αλλά όχι στο έπακρο. Πώς μπορούμε να τις ξυπνήσουμε;

Για λόγους που δεν είναι της παρούσης, ξυπνώ πριν ανατείλει ο ήλιος, κάτι που συνήθως συμβαίνει ενώ οι σκύλοι μου με πηγαίνουν την πρωινή μου βόλτα. Σε ένα από τα στενά μιας διαδρομής που έχω κάνει περί τις 100 φορές το τελευταίο δίμηνο, ανακάλυψα πως φαίνεται «πιάτο» η Αθήνα. Κατ’ αρχάς σοκαρίστηκα που δεν το είχα δει νωρίτερα. Μετά, πήρα κουράγια από την Gretchen Rubin, Αμερικανίδα συγγραφέα βιβλίων για την υγεία και το wellness (έχει μπει και στις λίστες με τα bestsellers των New York Times) η οποία  σε πρόσφατο άρθρο της έγραψε ότι ένα συνηθισμένο απόγευμα είχε μια επιφοίτηση ως προς τις αισθήσεις που της άλλαξε τη ζωή.

Λόγω μιας επίμονης ενόχλησης στα μάτια, επισκέφτηκε γιατρό. Πριν αποχωρήσει, τον άκουσε να της λέει «Να θυμάσαι ότι επειδή έχεις μεγάλη μυωπία, κινδυνεύεις περισσότερο από αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, που θα μπορούσε να σου προκαλέσει απώλεια όρασης». Καθώς επέστρεφε περπατώντας στο σπίτι, συνειδητοποίησε ότι είχε περάσει πολύς καιρός από τότε που είχε κοιτάξει πραγματικά το τοπίο της αγαπημένης της Νέας Υόρκης.

«Γύρισα σε μια γωνία και, σε μια στιγμή, οι αισθήσεις μου φάνηκε να ξύπνησαν», έγραψε χαρακτηριστικά. «Ήταν σαν έγινε μια αλλαγή στη ρύθμιση του εγκεφάλου μου και πια αντιλαμβανόμουν κάθε θέαμα, ήχο και οσμή με τέλεια καθαρότητα. Αυτή η υπερβατική, ψυχεδελική βόλτα, που κράτησε μόνο 20 λεπτά, μου θύμισε μια βαθιά αλήθεια: έχω ένα σώμα τις ικανότητες του οποίου δεν θα τις έχω για πάντα όπως τώρα».

Έτσι, έψαξε και βρήκε τρόπο να ξυπνήσει τις αισθήσεις της. Και μετά πρότεινε με σχετικό άρθρο στην Guardian πώς μπορούμε να «αναστήσουμε» το σώμα μας. Ας δούμε τι είχε να πει.

Freepik

Γεύση

«Το να απολαμβάνουμε την αίσθηση της γεύσης μας με άλλους ανθρώπους είναι ένα από τα παλαιότερα ανθρώπινα έθιμα. Το τι τρώμε, με ποιον τρώμε και πώς τρώμε είναι επιλογές που μας δένουν με την ταυτότητά μας, τις αναμνήσεις και τον πολιτισμό μας. Ωστόσο, είχα παραμελήσει την αίσθηση της γεύσης μου. Έτσι, σε ένα πείραμα για να εκμεταλλευτώ τη δύναμή της – ιδίως, τη δύναμη να φέρνει κοντά τους ανθρώπους– κάλεσα μερικούς φίλους να έρθουν μαζί μου για ένα “πάρτι γεύσης”.

»Συγκρίναμε ποικιλίες μήλων, πατατάκια και μπάρες σοκολάτας. Σκεφτήκαμε τη μαγεία του κέτσαπ: ένα σπάνιο είδος που συνδυάζει τις πέντε βασικές γεύσεις (γλυκό, ξινό, πικρό, αλμυρό και umami). Συζητήσαμε απορίες όπως Ποιο πρόχειρο φαγητό αγαπούσες ως παιδί, αλλά οι γονείς σου δεν θα αγόραζαν ποτέ; Και Ποια γεύση αντιπαθούσες κάποτε που απολαμβάνεις τώρα ή το αντίστροφο; Το μοίρασμα αυτών των εμπειριών και αναμνήσεων μας έκανε να γελάμε και να μιλάμε».

Η πρόταση που είχε να κάνει σε όλους, για την αξιοποίηση της αίσθησης της γεύσης, ήταν η εξής:

«Γράψτε ένα “χρονοδιάγραμμα γεύσεων” της ζωής σας. Δηλαδή, ποιο φαγητό και ποτό συνδέετε με διαφορετικές περιόδους. Εάν έχετε συνταγή, εστιατόριο ή συστατικό που σας ξυπνά αναμνήσεις. Η μυρωδιά και η γεύση συνδυάζονται για να μας δώσουν τη “γεύση” ενός αντικειμένου. Χωρίς μυρωδιά, βιώνουμε μόνο τις βασικές γεύσεις. Κάντε ένα πείραμα: κλείστε τη μύτη σας, βάλτε κάποιο ζελέ στο στόμα σας και γευτείτε απλώς τη γλύκα. Στη συνέχεια, αντιληφθείτε τη γεύση, κεράσι, καρύδα ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να υπάρχει στο ζελέ».

Freepik

Όραση

«Αποφάσισα να επισκέπτομαι το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη κάθε μέρα, για ένα χρόνο. Βοηθούσε πως είχα το χρόνο να το κάνω αυτό, ενώ έμενα και κοντά. Πάντα με έλκυε έντονα η ρουτίνα και η επανάληψη, αλλά καθώς επισκεπτόμουν το Met κάθε μέρα, άρχισα να παρατηρώ μικρές λεπτομέρειες που είχα παραβλέψει. Έμαθα περισσότερα για το μέρος και τον εαυτό μου, καθώς μου γινόταν πιο οικείο. Κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων, δεν είχα κανόνες ή υποχρεώσεις. Κοίταζα μόνο ό,τι ήθελα να δω.

»Η έρευνα δείχνει ότι τα διαλείμματα από τη διανοητική προσπάθεια βοηθούν να παραμείνουμε παραγωγικοί και δημιουργικοί. Γι’ αυτό συχνά εμφανίζονται ιδέες σε περιόδους που το μυαλό μας περιφέρεται ελεύθερα (π.χ. όταν είμαστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, όταν κάνουμε ντους, κατά τη διάρκεια της άσκησης κ.ά.). Συχνά είχα τις πιο δημιουργικές μου ιδέες κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων σε μουσεία και έτσι συνέχισα να πηγαίνω κάθε μέρα».

Ιδού και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτήν την αίσθηση.

«Παρατηρήστε ό,τι συνήθως παραβλέπετε: ράφια φαρμακείων, μπουφάν βιβλίων, σπίτια στην περιοχή σας. Ποιες λεπτομέρειες εντοπίζετε, όταν κοιτάζετε προσεκτικά; Για να γίνει πιο εύκολο, αφήστε το smartphone σας κατά μέρος ή κάντε το φόντο της οθόνη σας γκρι. Μελέτες δείχνουν ότι αυτό μπορεί να κάνει τα social media και τα παιχνίδια για κινητά λιγότερο ελκυστικά.

»Βρείτε έναν φθηνό τρόπο για να προσθέσετε μια χρωματιστή πινελιά: χρησιμοποιήστε ένα στυλό με μια ενδιαφέρουσα απόχρωση, φορέστε ένα φωτεινό χρώμα, βάψτε ένα ντουλάπι ή προσθέστε ένα χαρτί στο γραφείο σας».

Freepik

Ακοή

«Καθώς μελετούσα την αίσθηση της ακοής, συνειδητοποίησα ότι από όλα όσα κάνουμε σχετικά, το να ακούμε τους ανθρώπους είναι ένα από τα πιο σημαντικά. Μπορεί να μη φαίνεται απαιτητικό, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια ενεργή δραστηριότητα επένδυσης. Για να με βοηθήσω να κάνω καλύτερη δουλειά, έγραψα ένα μανιφέστο για την ακοή:

• Στρέψτε το σώμα σας να “κοιτάει” το άλλο άτομο.
• Αφήστε το βιβλίο κάτω, γνέψτε, κάντε οπτική επαφή.
• Μην βιαστείτε να γεμίσετε μια σιωπή, αλλά κάντε διευκρινιστικές ερωτήσεις.
• Μην πηδάτε από πρόταση σε πρόταση.
• Βάλτε στην άκρη το τηλέφωνο – έρευνα δείχνει ότι απλά και μόνο η ύπαρξη του σε κοντινό σημείο κάνει τους ανθρώπους λιγότερο διατεθειμένους να ξεκινήσουν μια ουσιαστική συνομιλία.
• Ακούστε όσα δεν λέγονται.
• Μην αποφεύγετε επώδυνα θέματα.
• Αφήστε τους ανθρώπους να μιλήσουν για τη λύση που ’χουν βρει σε πρόβλημα τους, αντί να προτείνετε τη δική σας.
• Όταν έχετε αμφιβολίες, σταματήστε να μιλάτε.

»Ο εντοπισμός συγκεκριμένων ενεργειών που θα με βοηθήσουν να ακούω καλύτερα ενίσχυσε πάρα πολύ την αίσθηση της σύνδεσής μου με τους ανθρώπους που αγαπώ».

Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ακοή;

«Μελέτες δείχνουν ότι η ακρόαση ενός αγαπημένου αισιόδοξου τραγουδιού είναι ένας εύκολος, γρήγορος τρόπος για να αλλάξετε τη διάθεσή σας. Γι’ αυτό δημιουργήστε ένα “ηχητικό φαρμακείο”. Για παράδειγμα, φτιάξτε μια λίστα αναπαραγωγής με τα αγαπημένα σας τραγούδια υψηλής ενέργειας, ώστε να τα έχετε πρόχειρα όταν νιώθετε στενοχωρημένοι.

»Βελτιώστε τους ήχους του smartphone σας. Επιλέξτε έναν πιο ευχάριστο ήχο αφύπνισης, αντιστοιχίστε έναν προσαρμοσμένο ήχο σε άτομα που είναι σημαντικά για εσάς, απενεργοποιήστε τις περιττές ειδοποιήσεις. Να θυμάστε και ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια ζωντανή παράσταση».

Freepik

Όσφρηση

«Όταν ξεκίνησα την εξερεύνηση των αισθήσεων, ένιωθα συχνά να με απορροφούν οι σκέψεις μου. Ανακάλυψα ότι η αίσθηση της όσφρησης προσφέρει έναν ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο για να νιώθουμε πιο παρόντες. Λόγω της κόπωσης από τις οσμές (που αρχίζουν να εξασθενούν μόλις τις επεξεργαστούμε) δεν μπορούμε να βιώσουμε μια μυρωδιά για περισσότερες από μερικές στιγμές. Έτσι, μέσω της δύναμης της όσφρησης έχουμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε ακριβώς εκεί που βρισκόμαστε, εκείνη τη στιγμή, στο σώμα μας.

»Μπορούμε να απολαύσουμε όμορφες μυρωδιές χωρίς να ξοδέψουμε χρήματα, χρόνο ή ενέργεια, μυρίζοντας καθαρές πετσέτες ή αρτοσκευάσματα – για παράδειγμα. Ένα άρωμα με δένει με το παρόν, θυμίζοντας μου τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή: ένας φίλος μόλις έβαλε αντηλιακό, ο σύζυγός μου μαγείρεψε μπέικον. Ταυτόχρονα, ένα άρωμα μπορεί να με μεταφέρει στο παρελθόν μου: μια φωτιά μου θυμίζει πάντα την καλοκαιρινή κατασκήνωση. Το άρωμα μπορεί και να με εκπλήξει, αφού δεν μπορούμε να το δούμε… να έρχεται».

Ως προς τις προτάσεις της για το πώς μπορούμε να δουλέψουμε την όσφρηση, λέει: «Κλείστε το ένα ρουθούνι για λίγα δευτερόλεπτα, μετά το άλλο, πάρτε μια εισπνοή από ένα έντονο άρωμα και συγκρίνετε πώς το καταγράφει κάθε ρουθούνι. Θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει διαφορετική εντύπωση. Παρατηρήστε ότι, λόγω της κόπωσης από τις οσμές, δεν μπορείτε να μυρίσετε το σπίτι σας όπως θα το μύριζε ένας επισκέπτης. Πάρτε ένα βάζο από τη συλλογή μπαχαρικών σας, ανοίξτε το και, χωρίς να δείτε την ετικέτα, μυρίστε το. Μπορείτε να το αναγνωρίσετε;»

Freepik

Αφή

«Η αίσθηση της αφής παίζει ιδιαίτερο ρόλο στη σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους. Το άγγιγμα βοηθά στη μείωση του στρες, της αρτηριακής πίεσης και του πόνου. Ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και τη διάθεσή μας. Επίσης, βοηθά να κοιμόμαστε καλύτερα. Υπάρχουν πολλά είδη που μπορούν να μας ωφελήσουν: η χειραψία με κάποιον, η αγκαλιά στον σκύλο μας ή η αγκαλιά από ένα φίλο.

»Όταν εξερευνούσα την αφή, αξιοποίησα τη δύναμή της με τον σύζυγό μου. Φρόντισα κάθε αγκαλιά να είναι μια αληθινή αγκαλιά, όχι μόνο ένα γρήγορο σφίξιμο. Όταν βγάζαμε τον σκύλο μας βόλτα, έπιανα το χέρι του Jamie ή έβαζα το χέρι μου μέσα από το μπράτσο του. Όταν έπρεπε να κάνουμε μια δύσκολη συζήτηση, έβαζα το χέρι μου στην πλάτη του ή καθόμουν κατά τρόπο που να ακουμπούν τα γόνατά μας. Διαπίστωσα ότι είναι δύσκολο να φωνάξεις σε κάποιον ενώ του κρατάς το χέρι, όπως και ότι μπορούσα να χρησιμοποιήσω την αίσθηση της αφής μου για να νιώσω λιγότερο άγχος. Όπως τα παιδιά αγκαλιάζουν λούτρινα ζωάκια για να αισθανθούν καλά, διαπίστωσα ότι μπορούσα να ηρεμήσω κρατώντας ένα στυλό. Έκτοτε το παίρνω στα χέρια μου, όταν έχω άγχος. Δεν γράφω με αυτό. Με βοηθά να νιώθω προσγειωμένη. Άλλα άτομα μου έχουν πει πως τα βοηθά μια κούπα, μια πέτρα ή ένα μπουκάλι νερό».

Για να βελτιώσουμε την αίσθηση της αφής, η ειδικός προτείνει τα ακόλουθα.

• Αναζητήστε ενδιαφέρουσες υφές, όπως αλουμινόχαρτο, γυαλόχαρτο ή κάκτο.
• Επισκεφθείτε ένα κατάστημα όπου μπορείτε να αγγίξετε τα εμπορεύματα. Νιώστε το συμπαγές βάρος ενός σφυριού ή το απαλό, ελαφρύ βαμβάκι των πετσετών για τα πιάτα.
• Ξυπνήστε τη δημιουργικότητά σας με επισκέψεις σε μέρη όπου μπορείτε να βρείτε υλικά για δημιουργική εργασία βασισμένη στην αφή: μια λαϊκή αγορά αγροτών, ένα κατάστημα με εργαλεία κατασκευής, μια υπαίθρια αγορά ή ένα κατάστημα με είδη τέχνης.

«Όταν συντονιζόμαστε με τις αισθήσεις μας, είμαστε πιο παρόντες στη στιγμή, πιο συνδεδεμένοι με τις αναμνήσεις μας, πιο ήρεμοι και πιο ενεργητικοί. Έχουμε περισσότερες στιγμές διασκέδασης, απόλαυσης και δέους. Και, το καλύτερο από όλα, οι αισθήσεις μας μπορούν να μας βοηθήσουν να συνδεθούμε με αυτούς που αγαπάμε».