ΜΗΠΩΣ Ο FITNESS INFLUENCER ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΜΟΥΦΑ;

Μια νέα κόντρα έχει ξεσπάσει τον τελευταίο καιρό online, με ειδικούς να διαξιφίζονται με υποτιθέμενους γκουρού της διατροφής και fitness influencers, πάνω στον βωμό της σωματικής και ψυχικής μας υγείας.

Ονομάζουν τους εαυτούς τους «guru της διατροφής», «ειδικός fitness», «ειδικός σύμβουλος διατροφής». Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει σε κάθε λογής fitness influencers μία πλατφόρμα ελεύθερης έκφρασης με πολύ ελαστικούς όρους, όπου καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει.

Η απόλυτη δημοκρατία των social media μπορεί όμως να θέσει σε κίνδυνο την υγεία μας, ειδικά όταν βρισκόμαστε στην ευάλωτη θέση να θέλουμε να πιστέψουμε οτιδήποτε προκειμένου να φτάσουμε στα επιθυμητά κιλά μας.

Τι κάνει κάθε fitness influencer «σύμβουλο» και «ειδικό»;

«Πέτα τη σαλάτα στα σκουπίδια». «Ένα πιάτο ρεβίθια να φας μέσα στην εβδομάδα, έχει καταστρέψει τον μεταβολισμό σου». «Φάε παγάκια, μεγάλο μυστικό». «Κάνε ηλεκτρονικό τσιγάρο». «Άσε τα φυσικά προϊόντα και κάνε αυτό που πρέπει, φάε παγάκια». Γελάτε; Κι όμως, αυτές είναι μερικές από τις συμβουλές που δίνει στους σχεδόν 100.000 ακόλουθούς του ένας «fitness influencer» που κυκλοφορεί στο ελληνικό διαδίκτυο και αυτοαποκαλείται «ειδικός της διαλειμματικής νηστείας».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τι τον κάνει ειδικό; Το ότι έχασε κιλά! Κανένα επιστημονικό background, παρά μόνο η προσωπική του εμπειρία. Σαν την κολλητή που επειδή έκανε η ίδια παιδί ξέρει να σου πει αν πρέπει να θηλάσεις ή όχι, κι αν το baby swaddling κάνει καλό ή κακό. Και δεν είναι ο μόνος.

Άλλος Έλληνας wannabe influencer, που σήμερα έχει μόνο γύρω στους 1.000 ακόλουθους, στέκεται με περισπούδαστο επιστημονικό ύφος μπροστά στο μικρόφωνο και μοιράζεται αφορισμούς γύρω από τη ζάχαρη. Επάγγελμα; «Δημοσιογράφος και τελειόφοιτος σύμβουλος διατροφής» που έχασε ο ίδιος κιλά και τώρα θέλει να μοιράσει επιφοίτηση.

Ο πρώτος από τους δύο αυτούς «influencers» έχει κυκλοφορήσει και βιβλίο με τις συμβουλές του, ενώ σε κάποιο από τα πολλά σεμινάρια που κάνει online διατείνεται πως έχει από πίσω του μία ομάδα που «αποτελείται από καταρτισμένους διαιτολόγους & fatloss coaches». Ποιος επιστήμονας διατροφολόγος όμως θα συναινούσε σε τέτοιες προτροπές και tips; Σύμβουλος διατροφής σημαίνει και ειδικός στη διατροφή;

Οι φωνές της λογικής

Καθώς παραδείγματα σαν αυτά τα δύο πολύ χαρακτηριστικά γίνονται όλο και περισσότερα στην online κοινότητα, οι πραγματικοί ειδικοί έχουν θορυβηθεί και αισθάνονται πως ήρθε η ώρα να βάλουν κάποια πράγματα –κι επικίνδυνους ανθρώπους– στη θέση τους.

Η Deborah Moore, η 54χρονη αθλήτρια του CrossFit που στο ίνσταγκραμ είναι γνωστή ως @strongr_movement, ανέβασε πρόσφατα ένα βιντεάκι στο οποίο μιλάει για τη δαιμονοποίηση της ζάχαρης από τους διάφορους «ειδικούς», θέλοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο από την παραπληροφόρηση: «Ξέρετε τι με ενοχλεί με όσους μιλάνε για διατροφή στα social media; Ένα από τα πολλά που ακούω και με τρελαίνει είναι όσα λένε για τη ζάχαρη. Η ζάχαρη που περιέχεται στα φρούτα δεν είναι κακή! Φτάσαμε στο σημείο να φοβόμαστε να φάμε φρούτα για να μην παχύνουμε! Ναι, όταν φάμε φρούτο θα ανέβει ο γλυκαιμικός μας δείκτης, όπως με καθετί που τρώμε, αλλά αυτό που φταίει και δεν αδυνατίζουμε είναι η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων, όχι η ζάχαρη στα φρούτα».

Με αφορμή αυτό το post, επικοινώνησα μαζί της και ζήτησα την άποψή της για τη μάστιγα των «ειδικών»: «Υπάρχει μία θάλασσα παραπληροφόρησης εκεί έξω, με άπειρες συμβουλές που είναι λανθασμένες ή παραπλανητικές», μου λέει.

«Για παράδειγμα, ο κόσμος εξακολουθεί να φοβάται τους υδατάνθρακες, και ένας τεράστιος αριθμός γυναικών στην ηλικία μου (γύρω στα πενήντα) εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η χαμηλή κατανάλωση υδατανθράκων είναι η μαγική απάντηση στην απώλεια βάρους. Στην πραγματικότητα, μια από τις μεγαλύτερες παρερμηνείες που κυκλοφορούν διαδικτυακά είναι ότι οποιοσδήποτε από τους διάφορους τρόπους διατροφής που γίνονται μόδα κατά καιρούς έχει έναν μαγικό τρόπο να σε κάνει να χάνεις βάρος, ενώ στην πραγματικότητα, ο μόνος λόγος για τον οποίο λειτουργεί καθεμία από αυτές τις δίαιτες –keto, paleo, διαλειμματική κ.λπ.– οφείλεται τις περισσότερες φορές στο θερμιδικό έλλειμμα που τις συνοδεύει».

Η Dr Federica Amati, ερευνήτρια-διατροφολόγος, ανέβασε πρόσφατα ένα παρόμοιο post στο διαδίκτυο, όπου με ήρεμο τόνο κι εμπεριστατωμένη ανάλυση εξηγεί γιατί η ζάχαρη στα φρούτα δεν κάνει κακό, κρούοντας τον κώδωνα για τη μη πρόσληψη αρκετών φρούτων, μιας και οδηγεί σε προβλήματα υγείας που συνδέονται με κακή διατροφή.

Παρόμοια βιντεάκια ανεβάζει κατά καιρούς η Amati για να ξεκαθαρίσει τα πράγματα και σε θέματα γύρω από τα όσπρια, τη γλουτένη και τη σημασία του θερμιδικού ελλείματος στην απώλεια βάρους.

Το internet, και ειδικά τα social media, είναι ένας κόσμος από μόνος του. Όπως όμως διδάσκουμε στα παιδιά μας να μην πιστεύουν όσα βλέπουν και ακούνε σε πλατφόρμες όπως το TikTok, άλλο τόσο οφείλουμε να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από αυτές και να μην αφήνουμε όποιον μιλάει με ύφος guru να μας πείθει για οτιδήποτε. Ιδίως στα θέματα που αφορούν άμεσα την υγεία μας!