ΜΗΠΩΣ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ;

Σας έχει τύχει να ανατριχιάσετε όταν ακούτε ένα μουσικό κομμάτι; Έρευνες δείχνουν ότι η μουσική μπορεί μέσα από απτές και φυσικές αλλαγές στο σώμα να βελτιώσει την υγεία της καρδιάς σας.

Η ακρόαση και η δημιουργία μουσικής αναδεικνύονται σταδιακά σε μια πολλά υποσχόμενη μη φαρμακολογική παρέμβαση για τη βελτίωση της υγείας, τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε ασθενείς, ιδίως εκείνους που πάσχουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Έρευνες αναδεικνύουν την ικανότητα της μουσικής διαφόρων ειδών και τύπων να διεγείρει ή να αναστείλει το αυτόνομο νευρικό σύστημα μέσα από τα χαρακτηριστικά που διαθέτει.

Όπως αναφέρει ο Δρ. Peter Libby, καρδιολόγος στο Νοσοκομείο Brigham and Women's Hospital και καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard, «υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι η μουσική μπορεί να ωφελήσει τα άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις».

Τι έχουν δείξει οι έρευνες;

Το 2021, το περιοδικό Trends in Cardiovascular Medicine δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Effects of music on the cardiovascular system» (Επιδράσεις της μουσικής στο καρδιαγγειακό σύστημα), το οποίο εξέταζε την πιο πρόσφατη ιατρική βιβλιογραφία για το θέμα. Οι συγγραφείς συνόψισαν τα αποτελέσματα από 26 μελέτες στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 1.342 άτομα.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η υπόθεση ότι η μουσική μπορεί να ωφελήσει την καρδιαγγειακή λειτουργία βασίζεται στην ικανότητά της να εξισορροπεί τους δύο κύριους κλάδους του αυτόνομου νευρικού συστήματος, το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό. Αυτό το πρωτόγονο τμήμα του νευρικού συστήματος λειτουργεί με αυτόνομο πιλότο, ρυθμίζοντας λειτουργίες όπως ο καρδιακός ρυθμός, η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση. Ο ένας κλάδος (συμπαθητικό) διέπει την αντίδραση του στρες (μια οξεία κατάσταση) και ο άλλος κλάδος (παρασυμπαθητικό) ελέγχει την αντίδραση της χαλάρωσης (διατήρηση της ενέργειας).

Τα ευρήματα της έρευνας βασίστηκαν στην επιστημονική παραδοχή ότι η μουσική μπορεί να ασκήσει καρδιαγγειακά οφέλη μέσω πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων μεταξύ της αναπνευστικής δραστηριότητας και του αυτόνομου καρδιαγγειακού ελέγχου.

Ένα σταθερό εύρημα ήταν η τάση αύξησης της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού (HRV) σε άτομα που άκουγαν διάφορα είδη μουσικής για 7 έως 70 λεπτά, είτε ταυτόχρονα είτε σε πολλαπλές συνεδρίες. Συγκεκριμένα, η HRV είναι η διακύμανση του καρδιακού ρυθμού από χτύπο σε χτύπο.

Η HRV, λοιπόν, αντανακλά την πολύπλοκη αλληλεπίδραση του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού κλάδου του αυτόνομου νευρικού συστήματος, και οι μετρήσεις της έχουν αποδειχθεί ισχυροί προγνωστικοί παράγοντες της καρδιακής νοσηρότητας και της θνησιμότητας.

Υψηλότερες τιμές HRV υποδηλώνουν ότι η καρδιά μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα σε γρήγορες αλλαγές σε όλο το σώμα και αυτή η ανθεκτικότητα συνδέεται με την καλύτερη υγεία της.

Όπως λοιπόν η εξάσκηση του διαλογισμού ή άλλων ηρεμιστικών τελετουργιών, έτσι και η ακρόαση μουσικής, το να τραγουδάς ή να παίζεις κάποιο μουσικό όργανο, μπορεί να βοηθήσουν το νευρικό σύστημα να ευνοήσει την αντίδραση της χαλάρωσης.

Περισσότερα ευρήματα σχετικά με τα πιθανά οφέλη της μουσικής

1. Καλύτερη επίδοση κατά τη σωματική άσκηση

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει τις επιδόσεις των ατόμων που γυμνάζονται, είτε αυξάνοντας την αντοχή, την απόσταση ή τη διάρκεια, είτε κάνοντας την άσκηση να φαίνεται λιγότερο επίπονη.

2. Χαμηλότερα επίπεδα ορμονών του στρες

Πολλές έρευνες έχουν τεκμηριώσει τη θετική επίδραση της μουσικής στην καταπολέμηση του άγχους, μέσα από τη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Ενδεικτικά, μπορείς να δεις την playlist που δημιούργησε μια ομάδα ερευνητών με τραγούδια που έχουν τον σωστό ρυθμό και ενδείκνυνται για να σε χαλαρώσουν.

3. Χαμηλότερη αρτηριακή πίεση

Σε σχετική έρευνα, τριάντα νεαροί άντρες με ελαφρώς αυξημένη αρτηριακή πίεση ακολούθησαν τη δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) για ένα μήνα. Εκείνοι στους όποιους ανατέθηκε τυχαία να ακούσουν «Την καλύτερη χαλαρωτική μουσική με πιάνο και φλάουτο που ακούστηκε ποτέ» για 30 λεπτά πέντε μέρες την εβδομάδα, κατά τη διάρκεια του μήνα της δίαιτας είχαν μεγαλύτερη μείωση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού από εκείνους που δεν άκουγαν τη μουσική.

Παρότι οι πολλά υποσχόμενες επιδράσεις της μουσικής στην υγεία δικαιολογούν περαιτέρω διερεύνηση, δεν υπάρχει κανένα μειονέκτημα στο να χρησιμοποιείτε τη μουσική για να χαλαρώσετε ή για να κάνετε τις προπονήσεις σας πιο ενεργητικές.

Λόγω του χαμηλού κόστους, της προσβασιμότητας, της ευκολίας χρήσης και του ελάχιστου κινδύνου (αν διατηρείτε την ένταση του ήχου σε ασφαλή επίπεδα), η μουσική έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει έναν καθολικό τρόπο θεραπείας.