ΚΑΛΛΙΣΘΕΝΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ: ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ

Εντυπωσιακά ακροβατικά, αρμονικά γυμνασμένα σώματα και ένα πρόγραμμα άσκησης εμπνευσμένο από την αρχαιότητα. Η καλλισθενική γυμναστική απευθύνεται σε όλους (ναι, είναι αλήθεια όσο απίστευτο κι αν φαίνεται) και μας θυμίζει πως για ένα fit σώμα δεν χρειάζονται όργανα.

Τους συναντώ συχνά σε υπαίθρια πάρκα και παραλίες. Άνδρες και γυναίκες με καλογυμνασμένα σώματα, που εκτελούν εντυπωσιακές ασκήσεις. Κατακόρυφα στο ένα χέρι, ανθρώπινες πυραμίδες, σώματα που σαν να αιωρούνται οριζόντια πάνω από το έδαφος, υπερνικώντας τη βαρύτητα με μόνη στήριξη έναν στύλο.

Κι όμως, δεν πρόκειται για ακροβάτες, ούτε για οπαδούς κάποιας άγνωστης πρακτικής. Είναι άνθρωποι που ασχολούνται με την καλλισθενική γυμναστική (calisthenics, στα αγγλικά). Όπως λέει ο Στάθης Πλασκασοβίτης, δάσκαλος γυμναστικής πιστοποιημένος από τη World Street Workout and Calisthenics Federation Academy, το συγκεκριμένο προπονητικό πρόγραμμα αναδείχθηκε ξανά τα τελευταία δύο χρόνια, «καθώς ο κόσμος έψαχνε τρόπο να ασκηθεί χωρίς εξοπλισμό, όσο τα γυμναστήρια ήταν κλειστά».

Χαζεύοντάς τους, άρχισα να αναρωτιέμαι αν έχει νόημα να ξεκινήσει κάτι τέτοιο μια κοινή θνητή σαν εμένα, που περνάει τις περισσότερες ώρες της ημέρας σε έναν υπολογιστή, δεν είναι 20 χρονών και έχει να κάνει push-ups από την εποχή του… Νώε. Τα όσα ανακάλυψα με εξέπληξαν ευχάριστα.

Τι είναι η καλλισθενική γυμναστική

Το όνομα προέρχεται από τις λέξεις «κάλλος» (ομορφιά) και «σθένος» (δύναμη). Οι απαρχές αυτού του είδους εκγύμνασης βρίσκονται στη Μινωική Κρήτη και στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά ως μέθοδος σωματικής άσκησης φαίνεται να συστηματοποιήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, από δύο Γερμανούς παιδαγωγούς.

Η καλλισθενική γυμναστική είναι ένα αναερόβιο σύστημα προπόνησης, που στοχεύει στη βελτίωση ποικίλων παραμέτρων της φυσικής μας κατάστασης. Βασικά, εκμεταλλεύεται τη δύναμη της βαρύτητας και το βάρος του σώματός μας, χρησιμοποιώντας ελάχιστο ή καθόλου εξοπλισμό.

Αν και δίνεται έμφαση στην ενδυνάμωση του πυρήνα του σώματός μας (κοιλιακοί, γλουτοί, μύες της μέσης), που αποτελεί βασικό κέντρο της ισορροπίας μας, η καλλισθενική γυμναστική αντιμετωπίζει το σώμα ως σύνολο και δεν στοχεύει στην εκγύμναση μεμονωμένων μυών.

Νίκος Γρηγοριάδης

«Αυτό που με έμαθε η καλλισθενική αγωγή είναι ότι το καλογυμνασμένο σώμα έρχεται δεύτερο ή τρίτο στα οφέλη της συγκεκριμένης προπόνησης. Μαθαίνεις να εστιάζεις στο τι μπορεί να καταφέρει το σώμα σου και μέσα από αυτό προκύπτουν τα υπόλοιπα», λέει ο κ. Πλασκασοβίτης.

Τι περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα Καλλισθενικής γυμναστικής

• Ασκήσεις με το βάρος του σώματος
• Ασκήσεις για την αύξηση της μυϊκής δύναμης
• Ισομετρικές ασκήσεις
• Ασκήσεις αντοχής
• Ασκήσεις εκρηκτικότητας
• Ακροβατική γυμναστική
• Ασκήσεις στηρίξεων
• Ασκήσεις ευλυγισίας

Ποια είναι τα οφέλη της καλλισθενικής γυμναστικής

Η μυϊκή δύναμη και η αντοχή είναι πάνω πάνω στη λίστα με τα οφέλη της καλλισθενικής γυμναστικής. Όσοι ασκούνται συστηματικά έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν ένα σώμα γυμνασμένο συμμετρικά. Παράλληλα, αναπτύσσουν δεξιότητες όπως η ισορροπία, η ευλυγισία, η εκρηκτικότητα, ο συντονισμός, η ιδιοδεκτικότητα (η αίσθηση του να γνωρίζεις πού βρίσκεται το σώμα σου στον χώρο), η κιναίσθηση (η αίσθηση της κίνησης μιας άρθρωσης και των χαρακτηριστικών της), η πειθαρχία, η συγκέντρωση, η επιμονή και η υπομονή.

Η ΚΑΛΛΙΣΘΕΝΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.

Μιας και πρόκειται για ένα είδος λειτουργικής προπόνησης (functional training), μας εκπαιδεύει να εκτελούμε σωστά κινήσεις που κάνουμε στην καθημερινότητά μας. Βελτιώνει τη στάση του σώματος και μπορεί να συμβάλλει στην αποκατάσταση και στην πρόληψη τραυματισμών. Επίσης, βελτιώνει την απόδοσή μας σε άλλα αθλήματα.

Μελέτη του 2017, από ομάδα Ιταλών επιστημόνων, διαπίστωσε ότι τα calisthenics είναι μια αποτελεσματική προπόνηση για τη βελτίωση της δύναμης και της σύνθεσης του σώματος, χωρίς τη χρήση εξοπλισμού.

Προσοχή στην τεχνική

«Η εκμάθηση της σωστής τεχνικής εκτέλεσης των ασκήσεων είναι το άλφα και το ωμέγα στην καλλισθενική γυμναστική. Μόνο έτσι περιορίζεται ο κίνδυνος τραυματισμού και εκτελείται σωστά η άσκηση», τονίζει ο κ. Πλασκασοβίτης.

Νίκος Γρηγοριάδης

Πόσο αποτελεσματική είναι;

Η «πίεση» που ασκείται στον μυ κατά την διάρκεια των ασκήσεων αντίστασης θεωρείται ο πιο σημαντικός παράγοντας μυϊκής ανάπτυξης. Όσο η αντίσταση αυτή αυξάνεται προοδευτικά, τόσο αυξάνεται η μυϊκή μάζα. Από τη στιγμή όμως που στην καλλισθενική γυμναστική υπάρχει μόνο η αντίσταση από το δικό μας σώμα, είναι επόμενο κάποια στιγμή να φτάνουμε στη μέγιστη δυνατή μυϊκή ανάπτυξη.

Τότε μπαίνουν στο παιχνίδι οι παραλλαγές. Χρησιμοποιούμε υπερυψωμένες επιφάνειες για να αλλάξουμε τη γωνία εκτέλεσης των ασκήσεων, αυξάνουμε το βάρος που σηκώνουμε, τη διάρκεια ή το εύρος κίνησης, εκμεταλλευόμαστε κάθετες επιφάνειες (π.χ. τοίχους και στύλους), αυξάνουμε ή μειώνουμε την ταχύτητα. Έτσι, προκαλούμε το σώμα μας με νέους τρόπους και στην ουσία δεν σταματάμε ποτέ να εξελισσόμαστε.

Συμβουλές για αρχάριους

• Πριν ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα γυμναστικής, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και κάντε τις απαραίτητες εξετάσεις.
• Βάλτε εφικτούς στόχους, για να μπορείτε να παρακολουθείτε την πρόοδό σας.
• Ξεκινήστε αργά και σταδιακά, ακολουθώντας τις δυνατότητες τους σώματός σας, για να αποφύγετε τυχόν τραυματισμούς.

Νίκος Γρηγοριάδης

Είναι η καλλισθενική γυμναστική για όλους;

Βλέποντας τις φωτογραφίες με τις εντυπωσιακές πόζες, υπέθεσα ότι η καλλισθενική είναι μια προπόνηση κυρίως για άνδρες. Εντυπωσιάστηκα όταν διάβασα ότι στη Σουηδία και στις ΗΠΑ προοριζόταν για γυναίκες και μαθητές.

«Είναι κατάλληλη για ανθρώπους όλων των ηλικιών, ανεξάρτητα από τη φυσική τους κατάσταση. Μπορούν να κάνουν παιδιά δημοτικού και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών, ανάλογα με το επίπεδό τους. Μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και κάποιος που έχει τραυματισμούς, αφού του το επιτρέψει ο γιατρός του. Το μόνο που χρειάζεται είναι υπομονή και επιμονή, και ιδανικά να μπορεί να εξασκηθεί τρεις μέρες την εβδομάδα», εξηγεί ο ειδικός.

Η ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΣΘΕΝΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neuro Rehabilitation κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε καλλισθενικές ασκήσεις αύξησε τη μυϊκή δύναμη και μείωσε το άγχος σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, βελτιώνοντας παράλληλα την ισορροπία τους.

Info

• Πέρα από τους αθλητικούς χώρους που είναι αφιερωμένοι στην καλλισθενική γυμναστική, προγράμματα calisthenics προσφέρονται σε γυμναστήρια, σχολές πολεμικών τεχνών και πολυχώρους fitness από πιστοποιημένους εκπαιδευτές. Αναζητήστε κάποιο κοντά στην περιοχή σας.
• Ανάλογα με τον χρόνο και τα χρήματα που διαθέτετε, μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ομαδικά μαθήματα με βάση το επίπεδό σας και σε ατομικές συνεδρίες.

Ο Στάθης Πλασκασοβίτης είναι Πιστοποιημένος δάσκαλος γυμναστικής από τη World Street Workout and Calisthenics Federation (WSWCF) Academy, Personal trainer, Group resistance trainer στο School of Calisthenics.