ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΞΥΠΝΗΣΟΥΝ ΝΩΡΙΣ

Οι έφηβοι ξυπνούν αργά. Αυτό το ξέρουν όλοι. Εκείνο που δεν ξέρουν είναι ότι η επιστήμη το δικαιολογεί απόλυτα και είναι ώρα να σταματήσουμε να τους πιέζουμε τουλάχιστον όσον αφορά τον ύπνο.

Τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες και τις περιόδους των διακοπών, οι έφηβοι μπορούν να τσακίσουν τα νεύρα των υπολοίπων στο σπίτι με τις συνήθειες του ύπνου τους. Δίνουν μάχες για να κοιμούνται αργά και δεν σηκώνονται εύκολα από το κρεβάτι, ενώ τις καθημερινές που έχουν σχολείο το ξυπνητήρι είναι ο χειρότερος εφιάλτης τους.

Τις περισσότερες φορές γίνονται ομηρικοί καβγάδες, με τους γονείς να τους αποκαλούν τεμπέληδες –και να το πιστεύουν κιόλας– και τα παιδιά να αισθάνονται μια απίστευτη καταπίεση, η οποία δικαιολογημένα φέρνει τριβές στην ήδη πάσχουσα (λόγω ηλικιακής φάσης) επικοινωνία μεταξύ τους.

Αυτό όμως που πρέπει να ξέρεις και που θα σε κάνει να αισθανθείς αμέσως καλύτερα είναι ότι οι έφηβοι δεν είναι τεμπέληδες, δεν αδιαφορούν για τα πάντα και δεν θα γίνουν ρεμάλια, όπως ίσως φαντάζεσαι μέσα στα δυσοίωνα σενάρια που φτιάχνεις.

Περνούν απλώς μία φάση, κατά την οποία από τη φύση τους είναι προγραμματισμένοι να ξυπνούν πιο αργά. Και εφόσον η επιστήμη τους δικαιολογεί, πρέπει να το κάνεις κι εσύ. Ας δούμε  πιο αναλυτικά τι συμβαίνει.

iStock

Ο χρονότυπος των εφήβων είναι διαφορετικός

Η εξήγηση έχει να κάνει με τον χρονότυπο, ένα περίπου έμφυτο «πρόγραμμα» ύπνου που έχει το ανθρώπινο σώμα και καθορίζει πότε θέλουμε να κοιμηθούμε και πότε να ξυπνήσουμε. Ο χρονότυπος, αυτό που πολύ απλά αποκαλούμε βραδινό ή πρωινό τύπο, δεν είναι απαραίτητα ο ίδιος σε όλες τις ηλικίες και όλες τις φάσεις της ζωής μας. Επηρεάζεται, εκτός από τα γενετικά χαρακτηριστικά και από την ηλικία, το πού ζούμε, καθώς και την ηλιοφάνεια και τη διάρκεια της ημέρας.

Έτσι, τα περισσότερα μικρά παιδιά έχουν πρώιμο χρονότυπο, δηλαδή λειτουργούν καλύτερα το πρωί. Από την εφηβεία όμως, αυτό αρχίζει να αλλάζει και οι ώρες του ύπνου μετατοπίζονται πολύ αργότερα. Βλέπεις λοιπόν το παιδί που άλλοτε ξυπνούσε γεμάτο ενέργεια και ξεσήκωνε το σπίτι από τις 8 το πρωί, τώρα να σέρνεται αν πρέπει να σηκωθεί από το κρεβάτι πριν από τις 11.

Γιατί οι έφηβοι κοιμούνται και ξυπνάνε αργά;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εφηβεία αποτελεί μια εξελικτική φάση της ανθρώπινης ανάπτυξης κατά την οποία οι άνθρωποι γίνονται νυχτοπούλια για συγκεκριμένους λόγους.

iStock

Οι έφηβοι, όπως αποδεικνύεται, παράγουν μελατονίνη, την ορμόνη που προκαλεί ύπνο, έως και 3 ώρες αργότερα από τα παιδιά και τους ενήλικες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν νυστάζουν νωρίς. Σύμφωνα μάλιστα με την Αμερικανική Χημική Εταιρεία, οι έφηβοι που επιτρέπεται να ξυπνήσουν αργότερα φαίνεται ότι έχουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο και λιγότερα ατυχήματα.

Γιατί ο εφηβικός εγκέφαλος αποκτά συνήθειες... κουκουβάγιας δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους εφήβους να ζήσουν μια δική τους ζωή. Το να είναι ξύπνιοι αφού οι ενήλικες πάνε για ύπνο έδωσε στους πρωτόγονους εφήβους την ευκαιρία να κυνηγήσουν μόνοι τους, να βρουν συντρόφους και γενικά να μάθουν δεξιότητες ζωής χωρίς την παρέμβαση ή τον ανταγωνισμό των γονέων τους.

Μόλις όμως ολοκληρωθεί το εφηβικό στάδιο, και πάλι ο χρονότυπος αλλάζει. Έτσι, ο ανθρώπινος οργανισμός του ενήλικα έχει αρκετά οφέλη από το πρωινό ξύπνημα και δικαίως οι περισσότερες εταιρείες λειτουργούν τις πρωινές ώρες.