ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΑΓΧΟΣ «ΧΤΥΠΑΕΙ» ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ ΜΑΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το άγχος επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο το σώμα καθενός από εμάς. Πού οφείλεται αυτή η διαφορετικότητα στα συμπτώματά του;

Πονάω στον αυχένα; Φταίει το άγχος, μου λένε. Το ίδιο ακούω και όταν με ενοχλεί το στομάχι ή το έντερό μου. Τελικά, πού «χτυπάει» το άγχος το ανθρώπινο σώμα;

Πριν δώσω απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, θα χρειαστεί να γίνει μια διευκρίνιση: το στρες δεν αποθηκεύεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, μια υπόθεση που είχε προκύψει πριν από πολλά χρόνια και είχε στο επίκεντρο τους ανθρώπους που δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τα οποία τελικά βρίσκουν τον δρόμο να εμφανιστούν ως φυσικά συμπτώματα.

Σήμερα, έχει γίνει ξεκάθαρο πως δεν έχουν άγχος όσοι καταπιέζονται. Επίσης, γνωρίζουμε ότι το άγχος είναι κάτι που όλοι νιώθουμε, ανεξάρτητα από την ηλικία μας. Επιπροσθέτως, δεν αποθηκεύεται σε κάποιο μέρος του σώματος, αλλά πυροδοτεί μια δυναμική απόκριση ολόκληρου του σώματος.

Τι προκαλεί το άγχος στο σώμα

Όταν έρθουμε αντιμέτωποι με έναν στρεσογόνο παράγοντα, το κέντρο ελέγχου του εγκεφάλου μας (ο υποθάλαμος) αρχίζει να οργανώνει μια ορμονική απόκριση. Καθώς το σώμα μας βιώνει μια φυσιολογική απόκριση -γνωστή ως αντίδραση «πάλης ή φυγής»- απελευθερώνονται ορμόνες που ειδοποιούν τα επινεφρίδια ότι έχει έρθει η ώρα να εκκρίνουν κορτιζόλη (την ορμόνη του στρες) στο αίμα. Παράλληλα, απελευθερώνονται αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη, ορμόνες που έχουν προσωρινές φυσιολογικές επιδράσεις στο σώμα (π.χ. αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός), ενώ αλλάζουν και τη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου.

Όπως λέει στο περιοδικό Time η Camelia Hostinar, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Davis, ο οργανισμός μας διαθέτει πολλαπλά συστήματα στρες, τα οποία ανταποκρίνονται διαφορετικά σε διάφορους στρεσογόνους παράγοντες. Έτσι, ο καθένας από εμάς εμφανίζει δυνητικά μοναδικούς συνδυασμούς συμπτωμάτων. Δεν έχουμε όλοι τα ίδια βιώματα, την ίδια κληρονομικότητα, την ίδια κατάσταση υγείας ή την ίδια ηλικία. Δεν γίνεται, επομένως, να έχουμε όλοι τους ίδιους συνδυασμούς συμπτωμάτων.

Τι άλλο αξίζει να γνωρίζουμε; Ότι τι άγχος «χτυπάει» πρωτίστως το πιο αδύναμο μέρος του συστήματός μας και μετά συνεχίζει όσο του το επιτρέπουμε. Έτσι, αν το στρες παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για καιρό, επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

iStock

Τι είναι η σωματοποίηση του άγχους

Πέραν της δικής μας διαφορετικότητας, της συχνότητας με την οποία αγχωνόμαστε, της διάρκειας και της έντασης του στρεσογόνου παράγοντα, σημαντικό ρόλο στο πώς το σώμα μας εισπράττει το στρες παίζει και ο τύπος άγχους που έχουμε να διαχειριστούμε. Στη λίστα με τους τύπους ξεχωρίζει το οξύ άγχος (π.χ. η δυσφορία που νιώθουμε στην κίνηση στους δρόμους), το επεισοδιακό (π.χ.ο φόρτος εργασίας), το χρόνιο (προκύπτει μετά από μία απώλεια ή τη διάγνωση μιας μακροχρόνιας ασθένειας) και το τραυματικό (π.χ. παιδικά βιώματα και καταχρήσεις).

Μέθοδοι διαχείρισης υπάρχουν για όλους τους τύπους, ωστόσο όπως καταλαβαίνουμε κάποιοι χρειάζονται περισσότερη δουλειά από άλλους. Το βέβαιο είναι πως πρέπει να δοκιμάσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας, καθώς το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα υγείας, όπως π.χ. στο αναπαραγωγικό, το γαστρεντερικό και το καρδιαγγειακό σύστημα. Αν συμβεί αυτό, οι γιατροί κάνουν λόγο για «σωματοποίηση του άγχους».