ΓΙΑΤΙ ΟΤΑΝ ΤΡΕΧΕΙΣ ΝΙΩΘΕΙΣ ΕΥΦΟΡΙΑ;

Πού οφείλεται η λεγόμενη «ευφορία του δρομέα», αυτή η αίσθηση ηρεμίας μετά το τρέξιμο; Μάλλον στα ενδοκανναβινοειδή που παράγει το σώμα μας και όχι στις ενδορφίνες, όπως νομίζαμε.

Μου έχει συμβεί πολλές φορές. Όταν είμαι στρεσαρισμένη ή νευριασμένη, βάζω τα αθλητικά μου παπούτσια και πηγαίνω για τρέξιμο. Αφού διανύσω μερικά χιλιόμετρα, επιστρέφω στο σπίτι σε κατάσταση… ζεν. Η ένταση έχει φύγει και τη θέση της έχουν πάρει δύο κόκκινα μάγουλα και μια αίσθηση αγαλλίασης. Μάλλον αυτό εννοούν όταν αναφέρονται στο runner’s high ή κατά το ελληνικότερον στην «ευφορία του δρομέα».

Το αίσθημα αυτό «συνήθως αποδίδεται στις ενδορφίνες που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αλλά οφείλεται πραγματικά σε αυτές ή κάπου αλλού;» διερωτάται ο David Linden, καθηγητής νευροεπιστημών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.

Τι πιστεύαμε μέχρι τώρα

Γνωρίζουμε πλέον ότι η άσκηση κάνει καλό στο σώμα μας, ενώ τα τελευταία χρόνια ερευνώνται και τα οφέλη της στην ψυχική μας υγεία. Η τακτική φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, ενώ βελτιώνει τη διάθεση και τις γνωστικές μας ικανότητες.

«Ξέρουμε ότι αυξάνει τα επίπεδα ενδορφινών στο αίμα, ένα από τα φυσικά οπιοειδή του οργανισμού, που δρουν στον εγκέφαλο και μεταξύ άλλων συμβάλλουν στην ανακούφιση από τον πόνο. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στη δεκαετία του 1980 συνέβαλαν στην εδραίωση της πεποίθησης ότι η απελευθέρωσή τους συνδέεται με το αίσθημα ευφορίας μετά την άσκηση», εξηγεί η Hilary Marusak, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικών Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο Wayne State.

«Αν και οι ενδορφίνες βοηθούν στην πρόληψη του μυϊκού πόνου, είναι απίθανο να συμβάλλουν σε αυτό το αίσθημα ή σε οποιαδήποτε αλλαγή της διάθεσης, καθώς δεν περνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό» (δηλαδή τον φραγμό μεταξύ αίματος και εγκεφάλου, που συμβάλλει στη σταθερότητα του περιβάλλοντος την οποία χρειάζεται το κεντρικό νευρικό σύστημα για να λειτουργεί φυσιολογικά και προστατεύει τον εγκέφαλο από τοξίνες και παθογόνα), συμπληρώνει ο Linden.

ΤΑ ΕΝΔΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΗ ΑΝΑΚΟΥΦΙΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΟ, ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΝΟΥΝ ΤΗ ΜΝΗΜΗ.

Τι συμβαίνει με τα ενδοκανναβινοειδή

Τα ενδοκανναβινοειδή παράγονται φυσικά στο σώμα μας. Ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cannabis and Cannabinoid Research έδειξε ότι η άσκηση αυξάνει τα επίπεδα των μικροσκοπικών αυτών μορίων, κάτι που εξηγήσει καλύτερα ορισμένες από τις ευεργετικές επιδράσεις της στον εγκέφαλο και το σώμα.

«Η άσκηση αυξάνει τα επίπεδά τους στην κυκλοφορία του αίματος και, σε αντίθεση με τις ενδορφίνες, τα ενδοκανναβινοειδή μπορούν να κινηθούν μέσω του κυτταρικού φραγμού που χωρίζει την κυκλοφορία του αίματος από τον εγκέφαλο, όπου αυτοί οι νευροτροποποιητές προάγουν για σύντομο διάστημα ψυχοτρόπα αποτελέσματα», λέει ο Linden.

Τα ενδοκανναβινοειδή ανακουφίζουν από τον πόνο, μειώνουν τα επίπεδα του στρες και βελτιώνουν την ικανότητα μάθησης και τη μνήμη. Επηρεάζουν επίσης την πείνα, τη φλεγμονή και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Όπως αναφέρει δημοσίευση στο περιοδικό Neuropsychopharmacology, μπορούν να επηρεαστούν από την ώρα της ημέρας, την άσκηση, την παχυσαρκία,το στρες.

Η σχέση τους με την «ευφορία του δρομέα»

Μελέτες υποδεικνύουν ότι τα ενδοκανναβινοειδή έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην «ευφορία του δρομέα». «Όταν μπλοκάρονται οι υποδοχείς των οπιοειδών, οι άνθρωποι εξακολουθούν να βιώνουν ευφορία και χαμηλότερα επίπεδα πόνου και άγχους μετά την άσκηση. Από την άλλη, η παρεμπόδιση των επιδράσεων των υποδοχέων των κανναβινοειδών μείωσε τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης», λέει η Marusak.

Δεν γνωρίζαμε, όμως, αν διαφορετικά ενδοκανναβινοειδή και διαφορετικά είδη άσκησης έχουν παρόμοια αποτελέσματα και αν τα άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις βιώνουν παρόμοιες επιδράσεις.

Η ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΡΙΑΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΕΝΔΟΚΑΝΝΑΒΙΝΟΕΙΔΩΝ.

Για να απαντηθούν τα συγκεκριμένα ερωτήματα, ομάδα ερευνητών πραγματοποίησε την παραπάνω μετα-ανάλυση, που περιλάμβανε 33 μελέτες σχετικά με την επίδραση της άσκησης στα επίπεδα των ενδοκανναβινοειδών. Η ομάδα συνέκρινε τα αποτελέσματα της οξείας άσκησης (π.χ. 30΄ τρέξιμο ή ποδήλατο) με τα αποτελέσματα προγραμμάτων μεγαλύτερης διάρκειας (π.χ. πρόγραμμα τρεξίματος ή με βάρη 10 εβδομάδων).

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η οξεία άσκηση (που προκαλεί δυναμικές αλλαγές σε διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού) ενίσχυε σταθερά τα επίπεδα ενδοκανναβινοειδών. Μάλιστα, η ενίσχυση παρατηρήθηκε σε διαφορετικούς τύπους άσκησης, καθώς και σε άτομα με ή χωρίς προϋπάρχουσες παθήσεις.

Φαίνεται, επίσης, τα μέτρια επίπεδα έντασης να είναι πιο αποτελεσματικά από τα χαμηλότερα, όσον αφορά την αύξηση των ενδοκανναβινοειδών. Είναι, επομένως, σημαντικό να διατηρούμε τον καρδιακό ρυθμό μεταξύ 70-80% του μέγιστου καρδιακού παλμού για τουλάχιστον 30 λεπτά.