ΠΩΣ Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ DAVID CHIPPERFIELD ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Ποιος είναι ο David Chipperfield, ο αρχιτέκτονας που ανοίγει σήμερα τα χαρτιά του και μας παρουσιάζει τις μακέτες και τα σχέδια για το νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο; Το μεγάλο έργο, το οποίο συνυπογράφει με το γραφείο του Έλληνα αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Τομπάζη, πρόκειται να δώσει νέα πνοή σε ένα πολύπαθο κομμάτι του κέντρου της πόλης και προβλέπεται πως θα ολοκληρωθεί μέσα σε πέντε χρόνια.
Ο David Chipperfield και το γραφείο του φθάνουν στην Αθήνα έχοντας επικρατήσει σε διεθνή διαγωνισμό έναντι εξίσου αναγνωρισμένων αρχιτεκτόνων, μεταξύ των οποίων οι Jean Nouvel, Rem Koolhaas (OMA), Herzog & De Meuron και Kengo Kuma.
Με τη νέα πτέρυγα που σχεδιάστηκε, οι χώροι εκθέσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου πρόκειται να διπλασιαστούν, αγγίζοντας τις 33.000 τ.μ., ενώ θα δημιουργηθούν και νέοι χώροι κοινού, όπως και κήπος 13.000 τ.μ.
Το νέο Μουσείο προβλέπεται να μπορεί να συνδεθεί με τα τρία κτίρια του Πολυτεχνείου, τα οποία ανακαινίζονται. Αντίθετα, η πολυδιαφημισμένη υπόγεια σύνδεση με το –επίσης πρόσφατα ανακαινισμένο ξενοδοχείο Ακροπόλ– επί της Πατησίων, δεν προκρίθηκε στη μελέτη των David Chipperfield Architects. Το συνολικό έργο αναμένεται να κοστίσει συνολικά 300 εκατ ευρώ.
Αυτό ακριβώς που καλείται τώρα ο David Chipperfield να κάνει στο μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο της χώρας και όχι μόνο –«μουσείο των μουσείων του δυτικού πολιτισμού» το χαρακτήρισε και ο αρχιτέκτονας Ανδρέας Κούρκουλας, πρόεδρος της διεθνούς επιτροπής που ομόφωνα επέλεξε την αρχιτεκτονική πρόταση– είναι κάτι που το ξέρει καλά.
Η επέκταση και η ανακαίνιση ενός μουσείου θα έλεγε κανείς πως είναι η ειδικότητά του. Τα δύο σχετικά έργα για τα οποία είναι διάσημος βρίσκονται και τα δύο στο Βερολίνο. Είναι το Νέο Μουσείο (Neues Museum) και η Νέα Εθνική Πινακοθήκη (Neue Nationalgalerie) του Βερολίνου.
Δύο ξεχωριστά έργα του David Chipperfield
Το διατηρητέο Neues Museum του 1843, που βρίσκεται στο «νησί των μουσείων» της γερμανικής πρωτεύουσας, είχε υποστεί σοβαρές φθορές κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ποτέ δεν αποκαταστάθηκαν επαρκώς. Ώσπου το 1997 ο David Chipperfield έκανε τα μαγικά του. Ανακατασκεύασε τα γκρεμισμένα τμήματα και ανακαίνισε το σύνολο του μουσείου, με μοντερνιστικές προσθήκες. Η οπτική του προκάλεσε σφοδρό κύμα αντιδράσεων από Βερολινέζους που ζητούσαν πιστή ανακατασκευή του κτιρίου. Ενόχλησε τον αρχιτέκτονα αυτή η αντίδραση; Κάθε άλλο. «Ήταν ένας υγιής διάλογος», σημειώνει. «Η κριτική τους είχε βάση. Δεν περιμένω ποτέ οι άνθρωποι να μην ασκούν κριτική σε ένα έργο που κάνω. Το μουσείο χτίστηκε και όλα λύθηκαν». Πράγματι, στα εγκαίνια του μουσείου όλοι ήταν ενθουσιασμένοι.
Παρομοίως, η απαράμιλλου bauhaus κάλλους Νέα Εθνική Πινακοθήκη, έργο του κορυφαίου αρχιτέκτονας Mies van der Rohe, που χτίστηκε το 1968, έχρηζε πλέον επείγουσας συντήρησης και ανακαίνισης όταν την ανέλαβε ο Chipperfield, to 2015. Στα έξι χρόνια που η Πινακοθήκη παρέμεινε κλειστή, η ομάδα του κορυφαίου Βρετανού αρχιτέκτονα δούλεψε μεθοδικά, σχεδόν χειρουργικά. Με αμέριστο σεβασμό προς τον δημιουργό της, ο Chipperfield τονίζει: «Πρόκειται για ένα έργο αναβάθμισης και επισκευών. Όταν το επισκέπτεται κανείς πρέπει να τη βλέπει στα καλύτερά της, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι έχει γίνει η παραμικρή παρέμβαση».
Ο 70χρονος σήμερα Βρετανός αρχιτέκτονας ξεκίνησε το γραφείο του πριν από 38 χρόνια, έχοντας πρώτα θητεύσει πλάι σε δύο αρχιτέκτονες-μύθους, τον Νόρμαν Φόστερ και τον Ρίτσαρντ Ρότζερς. Σήμερα διατηρεί γραφεία στο Λονδίνο, το Βερολίνο, το Μιλάνο και τη Σανγκάη, με περισσότερους από 300 υπαλλήλους συνολικά. Έχει σχεδιάσει κάθε είδους έργα, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, από το Άνκορατζ της Αλάσκας και την Τσετσιάνγκ της Κίνας ως τη Ζυρίχη και τη Στοκχόλμη. Η ζωή του ήταν πάντα ένα διαρκές ταξίδι, από την μία πτήση στην άλλη, από την επίβλεψη ενός διεθνούς έργου του στο άλλο. Ώσπου ξέσπασε η πανδημία.
Οι μέρες κυλούν αργά στο Corrubedo
Σχεδόν κινηματογραφικά, η ζωή του David Chipperfield μεταμορφώθηκε. Από τις μητροπόλεις του κόσμου, προσγειώθηκε σε ένα μικροσκοπικό ψαροχώρι της Ισπανίας. Το όνομά του είναι Corrubedo, βρέχεται από τον Ατλαντικό και είχε ήδη κλέψει την καρδιά του αρχιτέκτονα από την δεκαετία του ’90, οπότε το πρωτοεπισκέφθηκε ως καλεσμένος φίλου. Με το ξέσπασμα της πανδημίας αποφάσισαν οικογενειακώς –με τη σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά του– να μείνουν εκεί. Το σπίτι τους, σχεδιασμένο φυσικά από τον ίδιο, στέκει πάνω από τα βράχια, ενώ από τις τεράστιες τζαμαρίες η θέα προς τη θάλασσα είναι απρόσκοπτη. Το 2019 είχαν ανοίξει και ένα μικρό μπαρ-εστιατόριο στο παραθαλάσσιο χωριό, το Bar do Porto, το οποίο «τρέχουν» όλοι μαζί.
Μην αφήνοντας ποτέ στην άκρη την ιδιότητά του ως αρχιτέκτονας, ο David Chipperfield σύστησε το Ίδρυμα RIA, ένα μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό ίδρυμα, για να μπορέσει να βοηθήσει όπως μπορεί στην αειφόρα ανάπτυξη της περιοχής. «Μέλημά μας είναι να ευθυγραμμίσουμε τις οικονομικές πρωτοβουλίες με μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις για το περιβάλλον, τόσο το φυσικό όσο και το τεχνητό, και με τη σειρά μας να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της περιοχής και να διατηρήσουμε την ποιότητα ζωής που παρέχει», υπογραμμίζει ο ίδιος σχετικά με τη δράση του ιδρύματος.
Για μια αρχιτεκτονική πέρα από την φωτογένεια
Παθιασμένος για τα κοινά, ο David Chipperfield συχνά αναφέρεται στο ποιος είναι κατά τη γνώμη του ο ουσιαστικός ρόλος της αρχιτεκτονικής σήμερα. «Ο κίνδυνος στην αρχιτεκτονική είναι ότι μας ενθαρρύνουν όλο και περισσότερο να δημιουργούμε κτίρια με “υπογραφή”, που θα είναι φωτογενή και θα φαίνονται ωραία στα περιοδικά», λέει.
«Καθώς μεγαλώνω, με ενδιαφέρει πολύ λιγότερο η αρχιτεκτονική αυτή καθαυτή. Με ενδιαφέρουν περισσότερο τα κοινωνικά ζητήματα της αρχιτεκτονικής, το πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε την ανάπτυξη των πόλεών μας, και το ζήτημα του δημόσιου χώρου και της δημόσιας σφαίρας». Αυτή η αρχιτεκτονική του ματιά μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά γόνιμη, ιδιαιτέρως για μια πόλη όπως η Αθήνα.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
