ΓΙΑΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΕΦΙΑΛΤΕΣ;

Τα όνειρα δεν είναι πάντα ευχάριστα. Τι μπορούμε να κάνουμε όταν μας ταλαιπωρούν εφιάλτες; Είναι ανησυχητικό να παραμιλάμε στον ύπνο μας, να υπνοβατούμε ή να πεταγόμαστε τρομαγμένοι;

Οι εφιάλτες –όπως και όλα τα υπόλοιπα όνειρα– προκύπτουν στον ύπνο REM (γνωστό και ως ύπνο των ονείρων). Τα κακά αυτά όνειρα, που αφορούν τόσο παιδιά όσο και ενήλικες, κατά κανόνα μας ξυπνάνε επειδή είναι πολύ ζωντανά και τρομακτικά, και στη συνέχεια μπορούμε να τα περιγράψουμε αρκετά πιστά.

Για την πλειοψηφία των ανθρώπων πρόκειται για σπάνια όνειρα, καθώς υπολογίζεται ότι κάθε άνθρωπος βλέπει έναν με δύο εφιάλτες κάθε χρόνο. Όμως, για περίπου το 5% του γενικού πληθυσμού οι εφιάλτες είναι αρκετά συχνοί και προκύπτουν μία με δύο φορές την εβδομάδα. Επειδή εξ’ ορισμού μπορεί να επιβαρύνουν πολύ το άτομο που τους βλέπει, μπορεί να είναι χρήσιμη η συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας για να αντιμετωπιστούν.

Γιατί βλέπουμε εφιάλτες;

Μερικές συνηθισμένες αιτίες πίσω από τους εφιάλτες είναι:

• Το να είμαστε πολύ κουρασμένοι ή να μην αισθανόμαστε καλά / να είμαστε άρρωστοι.
• Το να ζεσταινόμαστε ή να κρυώνουμε πολύ στον ύπνο μας.
• Το να έχουμε φάει ή πιει πολύ αλκοόλ πριν κοιμηθούμε.
• Ξαφνικοί θόρυβοι στη διάρκεια της νύχτας ή η ανάγκη να πάμε στην τουαλέτα, που μπορεί να επηρεάσει τον βαθύ ύπνο μας.
• Κάτι που μας τρόμαξε (όπως η παρακολούθηση μιας τρομακτικής ταινίας) ή μας έκανε να αγχωθούμε ή να ανησυχήσουμε στη διάρκεια της ημέρας.

Οι εφιάλτες –κυρίως όταν είναι συχνοί ή έχουν επαναλαμβανόμενο θέμα– μπορεί επίσης να προκληθούν από:

• Τη λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως είναι τα αντικαταθλιπτικά ή τα βαρβιτουρικά.
• Την προσπάθεια διακοπής κάποιων φαρμάκων ή ουσιών (π.χ. βαρβιτουρικά ή αλκοόλ), ως αποτέλεσμα του συνδρόμου στέρησης.
• Παθήσεις που επηρεάζουν τον ύπνο, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή η υπνική άπνοια.
• Καταστάσεις ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη ή η διαταραχή μετατραυματικού στρες.
• Παθήσεις που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, όπως η άνοια.

Illustration: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους εφιάλτες

Η θεραπεία για τους εφιάλτες στους ενήλικες εξαρτάται από το τι μπορεί να τους προκαλεί.

• Αν οι εφιάλτες προκαλούνται από κάποιο τραυματικό γεγονός, μπορεί να βοηθήσει η συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας και πιθανότατα η ψυχοθεραπεία. Γενικά οι έρευνες έχουν δείξει ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να μειώσει τους εφιάλτες κατά 70%.
• Αν οι εφιάλτες οφείλονται σε κάποια υποκείμενη πάθηση που επηρεάζει και τον ύπνο, η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει την προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης της πάθησης.
• Αν οι εφιάλτες έχουν να κάνουν με τη συνήθειά μας να τρώμε βαριά το βράδυ ή με τις κακές συνθήκες στο δωμάτιο μας (π.χ. είναι πολύ κρύο), τότε θα πρέπει να φροντίσουμε να διορθώσουμε τις συνήθειές μας και τις συνθήκες στις οποίες κοιμόμαστε.

Τι είναι οι νυχτερινοί τρόμοι

Οι νυχτερινοί τρόμοι είναι μία διαταραχή του ύπνου αρκετά συνηθισμένη στα παιδιά, κυρίως μεταξύ 3 και 8 ετών, τα οποία κατά κανόνα τους ξεπερνάνε μεγαλώνοντας. Στους ενήλικες είναι πολύ σπανιότερη και συνήθως συνδέεται με το ψυχικό τραύμα.

Οι νυχτερινοί τρόμοι διαφέρουν από τους εφιάλτες σε πολλά σημεία. Καταρχάς συμβαίνουν σε διαφορετικά στάδια του ύπνου. Οι νυχτερινοί τρόμοι προκύπτουν στην αρχή της νύχτας, συχνά περισσότερες από μία φορές, και μπορεί να διαρκέσουν έως και 15 λεπτά κάθε φορά. Αντίθετα, οι εφιάλτες συμβαίνουν αργότερα μέσα στη νύχτα.

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΥΪΚΟ ΤΟΝΟ. ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΑΝ ΠΑΡΑΛΥΤΟΙ.

Στη διάρκεια των νυχτερινών τρόμων τα παιδιά ουρλιάζουν, φωνάζουν, στριφογυρίζουν, πετάγονται από το κρεβάτι, τα μάτια τους είναι ανοιχτά αλλά δεν είναι ξύπνια και το επόμενο πρωί συνήθως δεν θυμούνται τίποτα. Αντίθετα, οι εφιάλτες είναι άσχημα όνειρα από τα οποία ξυπνάμε και μπορούμε να τα θυμόμαστε.

Μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που υποφέρει από νυχτερινούς τρόμους δημιουργώντας του μία χαλαρωτική ρουτίνα ύπνου. Το να κρατάμε ένα ημερολόγιο ύπνου, στο οποίο θα καταγράφουμε τα πράγματα που κάναμε κατά τη διάρκεια της ημέρας και του απογεύματος, πώς αισθανόταν το παιδί και πώς κοιμήθηκε, θα μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τυχόν αιτίες για τους νυχτερινούς τρόμους καθώς επίσης και να εντοπίσουμε πράγματα που μπορεί να του προκαλούν άγχος ή στρες, ώστε να τα αντιμετωπίσουμε.

ΟΤΑΝ ΠΑΡΑΜΙΛΑΜΕ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΜΑΣ, Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΕΧΕΙ «ΞΕΦΥΓΕΙ» ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΪΚΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ.

Παραμιλάμε, υπνοβατούμε και γινόμαστε επιθετικοί εξαιτίας των ονείρων μας;

Αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί άνθρωποι είναι ότι στη διάρκεια του ύπνου των ονείρων (στη διάρκεια του ύπνου REM) το σώμα μας δεν έχει μυϊκό τόνο. Είμαστε ουσιαστικά σαν παράλυτοι και αυτό είναι κάτι για το οποίο έχει προνοήσει η φύση με σκοπό να μας προστατέψει ώστε να μην προσπαθήσουμε να «μιμηθούμε» πιθανώς τα όσα ονειρευόμαστε με αποτέλεσμα τελικά πιθανώς να κινδυνέψουμε.

Η υπνοβασία λοιπόν, που σύμφωνα με τους ειδικούς θεωρείται ότι μπορεί να έχει κάποια χαρακτηριστικά κληρονομικότητας, προκύπτει σε άλλα στάδια του ύπνου, στον ΝREM ύπνο. Παρ’ όλα αυτά, είναι πιθανό και στη διάρκεια του ύπνου των ονείρων να σημειωθούν αντιδράσεις μας που ξεφεύγουν από τη μυϊκή παράλυση.

Ένα παράδειγμα είναι το παραμιλητό, το οποίο μπορεί να προκύψει τόσο στον ύπνο NREM όσο και στον REM, όταν ονειρευόμαστε και η ικανότητα της ομιλίας μας έχει «ξεφύγει» από τη μυϊκή χαλάρωση, με αποτέλεσμα να μιλάμε λέγοντας συνήθως λέξεις ή φράσεις χωρίς νόημα.

Σημαντικό είναι να σημειώσουμε ότι υπάρχει μία σοβαρή διαταραχή, που απασχολεί κυρίως ηλικιωμένους άνδρες, στους οποίους κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν συμβαίνει η μυϊκή παράλυση που θα έπρεπε, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι αυτοί να κινούνται και να τραυματίζουν συχνά τους εαυτούς τους ή τις συντρόφους τους ενώ κοιμούνται και βλέπουν όνειρα.

Extra tip

Μπορεί οι εφιάλτες και η διαταραχή στον ύπνο να μην είναι στο χέρι σου, όμως, μπορείς να διασφαλίσεις τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για να έχεις έναν ποιοτικό και ξεκούραστο ύπνο. Φυσικά, θα ξεκινήσεις από την επιλογή του κατάλληλου στρώματος και η αναζήτηση θα σε οδηγήσει απευθείας στο κατάστημα της Delta Strom. Κάθε στρώμα είναι χειροποίητο, κατασκευασμένο από ποιοτικά υλικά κατασκευής, σύμφωνα με νέες, σύγχρονες τεχνολογίες. Όλα τα στρώματα ύπνου κατασκευάζονται στον χώρο της Delta Strom, στην Καλλιθέα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ο έλεγχος της κατασκευής τους σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τις 900+ θετικές κριτικές.