ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟΝ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΠΟΝΟ

Μάλλον έρχεται το τέλος της «μουσικής σούπερ μάρκετ» που ακούμε κάθε φορά που πατάμε το πόδι μας σε ένα ιατρείο. Βλέπετε, γκρεμίζεται ο μύθος που θέλει τις χαλαρωτικές μελωδίες να μειώνουν τον πόνο.

Η μουσική χρησιμοποιείτο για αιώνες ως παυσίπονο, κάτι που έχει επιβεβαιωθεί και από σύγχρονες έρευνες. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι επιστήμονες όπως ο καρδιολόγος Θανάσης Δρίτσας την έχουν χαρακτηρίσει φάρμακο. Ναι, αλλά ποια μουσική; Θα περίμενες ότι η απάντηση είναι προφανής: όταν κάποιος νιώθει πόνο, η χαλαρωτική μουσική θα τον κάνει να νιώσει καλύτερα. Έλα όμως που μάλλον δεν είναι έτσι τα πράγματα!

Με άρθρο του στο Frontiers in Pain Research, ο Darius Valevicius, νευροεπιστήμονας στο Université de Montréal και ερευνητής στο Εργαστήριο Πόνου Roy του McGill University, λέει πως βάσει των ευρημάτων της τελευταίας του δουλειάς «υπάρχουν ενδείξεις ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις που δημιουργούνται από τη μουσική έχουν επίσης, σημασία» στη μείωση του πόνου.

Φαίνεται λοιπόν πως οι μελωδίες που προτιμά ο καθένας μπορεί να είναι πιο ισχυρό παυσίπονο από τη χαλαρωτική μουσική που επιλέγεται για όλους στις αίθουσες αναμονής των ιατρείων. Το κάλλιστο το δίνουν οι μελωδίες που μας προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις.

«Δείξαμε ότι η αγαπημένη μουσική που επιλέχθηκε από τους συμμετέχοντες στη μελέτη είχε πολύ μεγαλύτερη επίδραση στη μείωση του οξέος θερμικού πόνου (βλ. βραχυπρόθεσμος πόνος που εμφανίζεται αίφνης και προκαλείται από συγκεκριμένο ερέθισμα, π.χ. πονόδοντος) από την άγνωστη χαλαρωτική μουσική. Μπορούμε να υπολογίσουμε ότι η αγαπημένη μουσική μειώνει τον πόνο κατά περίπου ένα βαθμό σε μια κλίμακα 10 βαθμών. Δηλαδή, όσο μειώνεται από ένα μη συνταγογραφούμενο παυσίπονο – για παράδειγμα, την ιβουπροφαίνη. Διαπιστώσαμε επίσης ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις παίζουν πολύ ισχυρό ρόλο στην πρόβλεψη του εάν η μουσική θα έχει επίδραση στον πόνο».

iStock

Μουσική και πόνος

Για να ελέγξει πιο είδος μουσικής είναι πιο αποτελεσματικό στη μείωση του πόνου, ο Valevicius και οι συνεργάτες του έδωσαν σε 63 υγιείς συμμετέχοντες μέτρια επώδυνα θερμικά ερεθίσματα στο εσωτερικό αντιβράχιο. Το αποτέλεσμα που έδιναν ήταν αίσθηση παρόμοια με εκείνη της στιγμής που ακουμπάμε ένα ζεστό φλιτζάνι τσάι. Αυτά τα ερεθίσματα συνδυάστηκαν με μουσικά αποσπάσματα. Το καθένα είχε διάρκεια περίπου επτά λεπτών.

Σε σύγκριση με τα «κομμάτια ελέγχου» ή τη σιωπή, η ακρόαση της αγαπημένης μουσικής των συμμετεχόντων μείωσε σημαντικά την ένταση του πόνου και τη δυσάρεστη αίσθηση που ένιωθαν. Τα άγνωστα χαλαρωτικά κομμάτια δεν είχαν το ίδιο αποτέλεσμα.

«Χρησιμοποιήσαμε και κρυπτογραφημένη μουσική (μιμείται το κλασικό αποτέλεσμα με κάθε τρόπο πέραν της ουσιαστικής δομής), για να μπορούμε να συμπεράνουμε ότι πιθανώς δεν είναι απλώς απόσπαση της προσοχής ή η παρουσία ενός ηχητικού ερεθίσματος που προκαλεί τη μείωση του πόνου», διευκρίνισε ο  Valevicius.

iStock

Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης εάν το θέμα κάθε μελωδίας θα μπορούσε να επηρεάσει τα αποτελέσματα. Ανακάλυψαν ότι διαφορετικά συναισθηματικά θέματα διέφεραν ως προς την ικανότητά τους να μειώνουν τον πόνο.

«Διαπιστώσαμε ότι οι αναφορές για συγκινητικές ή γλυκόπικρες συναισθηματικές εμπειρίες φαίνεται να οδηγούν σε χαμηλότερες βαθμολογίες δυσάρεστου πόνου. Κάτι που οφειλόταν στην πιο έντονη απόλαυση της μουσικής και στο μεγαλύτερο μουσικό ρίγος», είπε ο Valevicius. Αν και ο όρος «μουσικό ρίγος» ακόμα δεν είναι πλήρως κατανοητός επιστημονικά, φαίνεται να υποδηλώνει μια νευροφυσιολογική διαδικασία που είναι αποτελεσματική στο να μπλοκάρει τα σήματα πόνου. Σε μερικούς ανθρώπους, εκδηλώνεται ως αίσθημα μυρμηγκιάσματος, ρίγος ή ανατριχίλα.

Εξυπακούεται πως –όπως σε κάθε άλλη περίπτωση μελέτης–χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, καθώς η δουλειά η συγκεκριμένη είχε περιορισμούς. Ένας ήταν το διάστημα που οι συμμετέχοντες άκουγαν δείγματα μουσικής. Εκ των ερωτημάτων που θα διερευνηθούν στο μέλλον είναι αν η ακρόαση αγαπημένης μουσικής είναι επίσης αποτελεσματική με άλλα, μη θερμικά ερεθίσματα πόνου, π.χ. μηχανική διέγερση ή χρόνιος πόνος.