ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΥΝ ΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΟΥ

Ανησυχείς πως χάνεις το μυαλό σου όσο μεγαλώνεις; Πάρε μια βαθιά εισπνοή και ας δούμε τι συμβαίνει, ώστε να μην γίνει η γήρανση του εγκεφάλου σου μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Τα παλιά τα χρόνια, όταν ξεχνούσα κάτι εκνευριζόμουν απίστευτα. Και αυτομαστιγωνόμουν. Ώσπου τα «κάτι» που ξεχνούσα έγιναν τόσα, που πια έχω μάθει να τα προσπερνώ, σκεπτόμενη: Μπορώ να γυρίσω το χρόνο πίσω; Όχι. Άρα, τι κάνουμε από εδώ και πέρα;

Για να καταλάβεις, είμαι άνθρωπος που σηκώνεται από τον καναπέ στο σαλόνι για να πάει στην κουζίνα και να βάλει ένα ποτήρι νερό, αλλά επιστρέφω στον καναπέ αφού έχω κάνει 2-3 άλλα πράγματα, χωρίς να έχω βάλει νερό. Δεν ξέρω αν τα 10 πράγματα που σκέφτομαι παράλληλα ενώ κάνω κάτι συγκεκριμένο (π.χ. ενώ γράφω αυτές τις γραμμές) φταίνε που δεν είμαι συγκεντρωμένη, ώστε να μην ταλαιπωρούμαι. Ξέρω ότι πια έχω «αγκαλιάσει» αυτή τη συνθήκη, γιατί το να αυτοαποκαλούμαι διαρκώς ηλίθια δεν οδήγησε πουθενά.

Να σου εξηγήσω όμως και τι εννοώ όταν λέω «ταλαιπωρούμαι»: Έγραφα λίστα για το σούπερ μάρκετ την οποία ξεχνούσα σπίτι. Τώρα γράφω ό,τι χρειάζομαι στο κινητό. Και αν ξεχάσω πάλι κάτι, δεν έγινε και τίποτα. Θα ξαναπάω – υπάρχουν 3 υποκαταστήματα αλυσίδας σε απόσταση από 5 έως 10 λεπτά με τα πόδια από το σπίτι μου.

Προφανώς έχω ξεχάσει πού έχω παρκάρει, γιατί όπως έβγαινα από το αυτοκίνητο μιλούσα στο τηλέφωνο, ενώ εξυπακούεται ότι έχω ξεχάσει το θερμοσίφωνο αναμμένο μέρες (προς υπεράσπισή μου, έχω ηλιακό, οπότε δεν είμαι «προγραμματισμένη» να τον έχω στο μυαλό μου, αφού τον ανάβω σπάνια).

Δεν χρειάζεται να ρωτάς αν έχω ξεχάσει κατσαρόλα στη φωτιά ή φαγητό στο φούρνο, γι’ αυτό και έχω προμηθευτεί όλες τις ηλεκτρικές συσκευές που έχουν χρονόμετρο.

Θέλω να πω ότι για τις περισσότερες έγνοιες υπάρχουν λύσεις. Επίσης, δεν ξεχνάω οτιδήποτε έχει καταγραφεί στο «τερματικό» μου ως σοβαρό. Δηλαδή, ό,τι σχετίζεται με τη σκύλα μου ή την ουσία της επιβίωσής μου. Είπαμε: Γενικά, είμαι αφαιρετικός τύπος. Στα σοβαρά όμως παραμένω συγκεντρωμένη. Και δεν επιτρέπω στις «αλαφροΐσκιωτες» στιγμές μου να με προσδιορίσουν. Τι εννοώ με αυτό; Δεν βάζω στην εξίσωση την ηλικία μου ή το γεγονός πως είμαι σε περιεμμηνόπαυση (κάτι που επίσης επηρεάζει τη μνήμη).

Σήμερα διαβάζω πως αυτό είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει το πόσο ξεχασιάρα θα γίνω όσο περνούν τα χρόνια.

Ερευνητές από το Pennsylvania State University και διάφορα άλλα ινστιτούτα ανακάλυψαν πως οι ηλικιωμένοι που διατηρούν πιο θετικές προσδοκίες για τη γήρανση τείνουν να αναφέρουν καλύτερη γνωστική λειτουργία και λιγότερες ανησυχίες για τη γνωστική έκπτωση. Με άλλα λόγια, οι πεποιθήσεις μας για τη γήρανση μπορεί να δημιουργούν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, όταν πρόκειται για την πνευματική μας οξύτητα. Το να κάνεις συγκεκριμένες σκέψεις μπορεί να επιταχύνει τα σημάδια γήρανσης του εγκεφάλου, όπως είναι η λήθη.

iStock

Στη μελέτη που έγινε, εξετάστηκαν 581 Αμερικανοί ενήλικες, ηλικίας 65-90 ετών (αποκλείστηκαν όσοι είχαν διαγνωσμένη γνωστική έκπτωση). Απάντησαν σε 12 ερωτήσεις, που βοήθησαν τους επιστήμονες να καταλάβουν τι πίστευαν οι συμμετέχοντες για την υγεία τους καθώς μεγάλωναν.

Εξετάστηκαν τρεις διαφορετικοί τύποι προσδοκιών γήρανσης, αυτές που σχετίζονται με:

• τη σωματική υγεία (όπως το να προσδοκούμε να γίνουμε λιγότερο δραστήριοι),
• την ψυχική υγεία (όπως το να περιμένουμε να αισθανόμαστε περισσότερο άγχος ή κατάθλιψη) και
• τη γνωστική λειτουργία (όπως το να περιμένουμε να γίνουμε πιο ξεχασιάρηδες).

Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέκριναν αυτές τις προσδοκίες με το πώς βαθμολόγησαν οι συμμετέχοντες τις τρέχουσες ικανότητες σκέψης τους και το κατά πόσο ένιωθαν ότι η γνωστική τους λειτουργία είχε μειωθεί την τελευταία δεκαετία. Αποκαλύφθηκε ότι και οι τρεις τύποι προσδοκιών γήρανσης έδειξαν παρόμοιες σχέσεις με τη γνωστική αυτοαντίληψη.

Όσοι περίμεναν να διατηρήσουν καθώς γερνούσαν καλύτερη υγεία, σωματική και ψυχική, και καλύτερη γνωστική λειτουργία, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν καλύτερες γνωστικές επιδόσεις και λιγότερη γνωστική έκπτωση.

Αυτό υποδηλώνει ότι οι προσδοκίες μας για τη γήρανση δεν λειτουργούν μεμονωμένα. Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε τη σωματική γήρανση μπορεί να επηρεάσει τη διανοητική μας απόδοση και το αντίστροφο.

Η Nikki Hill, πρώτη συγγραφέας της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ross and Carol Nese College of Nursing στο Penn State, δήλωσε χαρακτηριστικά στο Study Finds: «Οι προσδοκίες επηρεάζουν τις αντιλήψεις ενός ατόμου για τη γνωστική του λειτουργία. Η τροποποίηση των προσδοκιών μας για τη γήρανση –ιδιαίτερα το πώς πιστεύουμε ότι θα επηρεάσει τον εγκέφαλό μας– θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο υγιή γνωστική γήρανση».