5 ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΠΩΣ ΕΙΣΑΙ ΠΙΟ ΕΥΣΤΡΟΦΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΟ ΑΝΘΡΩΠΟ

Αν αυτός ο τίτλος σου κίνησε την περιέργεια, μάλλον έχεις ένα από τα σημάδια που μαρτυρούν ότι είσαι εύστροφος. Γιατί το λέμε αυτό και ποια είναι τα υπόλοιπα;

Θα έχεις γνωρίσει άτομα που καταλαβαίνεις πολύ γρήγορα πως δεν ανήκουν στα πιο γρήγορα μυαλά της υφηλίου. Θα έχεις συναντήσει στο διάβα σου και κάποιους ανθρώπους που σε κέρδισαν με τη «σπιρτάδα» τους – ή, αν προτιμάς, με τη γνωστική τους ικανότητα. Δεν ξέρω σε ποια κατηγορία ανήκεις εσύ. Αυτό που ξέρω είναι ότι, σύμφωνα με έρευνες, το πόσο εύστροφος είναι καθένας μας επηρεάζεται από παράγοντες τόσο γενετικούς όσο και περιβαλλοντικούς (εκπαίδευση, διατροφή, σωματική υγεία, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις κ.ά.).

Μελέτες σε δίδυμα παιδιά και σε οικογένειες έχουν δείξει ότι συγκεκριμένα γονίδια εμπλέκονται στη λειτουργία του εγκεφάλου, τη νευροανάπτυξη και τη συναπτική πλαστικότητα (βλ. ικανότητα των συνάψεων να ενισχύονται ή να εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου), τα οποία έχουν συνδεθεί με τη γνωστική απόδοση.

Από την άλλη, δεν έχει βρεθεί μεμονωμένο γονίδιο που να καθορίζει τη νοημοσύνη. Ως εκ τούτου, οι μελετητές προτείνουν πως η ευστροφία μας είναι αποτέλεσμα πολύπλοκης αλληλεπίδρασης πολλών γονιδίων.

Pexels Cup of Couple

Μάλιστα, περίπου το 50-80% της γνωστικής ικανότητας μπορεί να αποδοθεί σε γενετικούς παράγοντες. Σημειώνεται πως το ακριβές ποσοστό ποικίλλει μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών και ηλικιακών ομάδων. Άρα, η κληρονομικότητα έχει σχέση αλλά όχι αποφασιστικό λόγο.

Το περιβάλλον επηρεάζει κυρίως σε πρώιμη παιδική ηλικία, επί της ουσίας ως προς την ενίσχυση ή την παρεμπόδιση της έκφρασης του γενετικού δυναμικού. Έχει αποδειχθεί πως η εκπαιδευτική διέγερση βελτιώνει τα γνωστικά αποτελέσματα ακόμη και σε άτομα που μπορεί να μην έχουν ισχυρή γενετική προδιάθεση για υψηλή νοημοσύνη.

Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα εστιάζει όλο και περισσότερο στο πώς οι γενετικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν με τις περιβαλλοντικές επιρροές. Ένα από τα στοιχεία που έχουν διαφανεί είναι ότι ένα άτομο μπορεί να κληρονομήσει γονίδια που παρέχουν ισχυρό γνωστικό δυναμικό, αν όμως δεν μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που να του δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα, το δυναμικό δεν θα εκδηλωθεί πλήρως. Ως εκ τούτου, μπορείς να πεις πως η «σπιρτάδα» είναι σαν το ταλέντο. Με ό,τι κι αν έχεις προικιστεί «κατασκευαστικά», αν δεν το δουλέψεις δεν θα το αξιοποιήσεις στο έπακρο.

Pexels Lisett Kruusimäe

Tι αποκαλύπτει ότι είσαι εύστροφος

1. Μαθαίνεις και προσαρμόζεσαι γρήγορα

Για πολλούς, η προσαρμογή σε κοινωνικά, πολιτικά και άλλα δεδομένα που αλλάζουν διαρκώς, ή σε αιφνίδιες αλλαγές στη ζωή είναι ένας τεράστιος αγώνας. Τα διανοητικά «οξυμένα» άτομα κατανοούν γρήγορα νέες έννοιες και φροντίζουν να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες καταστάσεις.

Οι ψυχολόγοι το αποδίδουν αυτό στην ανώτερη γνωστική ικανότητα: όσο πιο γρήγορα μαθαίνουμε κάτι, τόσο πιο αποτελεσματικός είναι ο εγκέφαλός μας στην επεξεργασία νέων πληροφοριών και στη δημιουργία συνδέσεων.

Σημείωσε επίσης ότι η ικανότητα του εγκεφάλου μας να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις συνδέεται με μια λειτουργία που ονομάζεται «γνωστική ευελιξία». Είναι η διανοητική ικανότητα να σκέφτεσαι δύο διαφορετικές ιδέες παράλληλα ή πολλές έννοιες ταυτόχρονα. Τα άτομα με υψηλή γνωστική ευελιξία είναι καλύτερα στη μάθηση, στην επίλυση προβλημάτων (εκεί που οι άλλοι βλέπουν αδιέξοδα, οι εύστροφοι σκέφτονται λύσεις, μια «τάξη μέσα στο χάος») και στην προσαρμογή σε απροσδόκητες καταστάσεις.

2. Δεν έχεις πρόβλημα με την ασάφεια

Για κάποιους, τα πάντα σε αυτή τη ζωή τοποθετούνται σε «κουτάκια» που έχουν στο μυαλό τους. Ό,τι δεν έχει εκεί δικό του χώρο, δεν έχει χώρο ούτε στη ζωή τους. Ατυχώς για αυτούς τους ανθρώπους, η καθημερινότητα έχει όλες τις αποχρώσεις από το άσπρο έως το μαύρο. Όσοι έχουν μάθει να αγκαλιάζουν το άγνωστο και αισθάνονται άνετα όταν ανακαλύπτουν την εκάστοτε απόχρωση –χωρίς να έχουν πάθει σύγχυση και ανησυχία– έχουν κοφτερό μυαλό.

Οι ίδιοι διαπρέπουν στην ανάλυση περίπλοκων καταστάσεων, στην αμφισβήτηση υποθέσεων και στην ανάπτυξη δημιουργικών λύσεων. Προσεγγίζουν τα προβλήματα λογικά και είναι σε θέση να σκέφτονται κριτικά, ώστε να ξεπερνούν τις προκλήσεις.

3. Έχεις περιέργεια για όλα και θέλεις να μαθαίνεις πράγματα

Η έντονη επιθυμία για μάθηση και εξερεύνηση νέων ιδεών είναι βασικό χαρακτηριστικό των εύστροφων ανθρώπων. Συχνά οδηγούνται από την περιέργεια. Δεν δέχονται κάτι όπως το ακούν ή το βλέπουν – το αμφισβητούν και το αποκωδικοποιούν, οπότε αναπτύσσουν διαρκώς τις γνωστικές τους ικανότητες. Παράλληλα, αναζητούν τη γνώση, όπως αναζητούν και τρόπους να διευρύνουν την κατανόησή τους για τον κόσμο.

Εάν λοιπόν κάνεις συνέχεια ερωτήσεις, αναζητάς διαρκώς νέες εμπειρίες ή θέλεις να μαθαίνεις κάθε μέρα κάτι, επιδεικνύεις ένα βασικό χαρακτηριστικό της ευστροφίας σου. Πολύ περισσότερο όταν αναλύεις και αξιολογείς αντικειμενικά πληροφορίες (κάνεις συνδέσεις, βρίσκεις ασυνέπειες) πριν καταλήξεις κάπου.

4. Έχεις ενσυναίσθηση

Το κοφτερό μυαλό δεν σημαίνει μόνο επίλυση προβλημάτων, γρήγορη μάθηση ή κριτική σκέψη. Αφορά επίσης την κατανόηση και τη σύνδεση με άλλους σε βαθύτερο επίπεδο. Απαιτεί μια περίπλοκη αλληλεπίδραση συναισθηματικών και γνωστικών διαδικασιών που βοηθά στη συσχέτισή τους με τους άλλους και τους επιτρέπει να «μπουν» στα παπούτσια του άλλου.

Τα άτομα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη μπορούν να περιηγούνται εύκολα σε κοινωνικές καταστάσεις, να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους και να συμπάσχουν με τους άλλους. Αυτή η ικανότητα ενισχύει τη λήψη αποφάσεων και τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις, και τους κάνει –πέρα από ευφυείς– ανθρώπους.

5. Απολαμβάνεις την παρέα με τον εαυτό σου

Όταν νιώθεις καλά στο «πετσί» σου, άνετα με τον εαυτό σου και μπορείς να περάσεις ωραία παρέα με την πάρτη σου, κάποιοι σε θεωρούν μοναχικό άτομο. Είναι αυτοί που δεν ξέρουν πως πρόκειται για σημάδι πνευματικής οξυδέρκειας. Δεν αποφεύγεις τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Εκτιμάς τον χρόνο με τον εαυτό σου, γιατί σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Τα άτομα που εκτιμούν τον χρόνο που περνούν μόνα τους συχνά εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα δημιουργικότητας και ικανότητας επίλυσης προβλημάτων. Δεν φοβούνται να μείνουν με τις σκέψεις τους και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες ιδέες και καινοτομίες.

Η αυτογνωσία είναι επίσης χαρακτηριστικό των «σπίρτων». Εάν ξέρεις τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία σου, τα πραγματικά κίνητρα που έχεις για καθετί και τα συναισθήματα που νιώθεις σε κάθε περίσταση, αν δηλαδή είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου, είσαι εύστροφο άτομο. Βλέπεις, η αυτογνωσία είναι προϊόν πολύπλοκης διαδικασίας, την οποία δεν μπορούν να κάνουν όλοι αποτελεσματικά.