3 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΕΨΕΙΣ ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι ψυχική υγεία σημαίνει να ζει κανείς χωρίς άγχος. Μολονότι ένα μέρος του μπορεί να είναι καταστροφικό, ένα άλλο μπορεί να γίνει εποικοδομητικό. Πάρε μερικές ιδέες για να το μετατρέψεις σε δράση.

Από όλες τις φορές που έχεις νιώσει άγχος στη ζωή σου, ίσως κάποιες έχεις παρατηρήσει ότι το να αγχωθείς δεν είναι και τόσο κακό. Σου δίνει το κίνητρο και την ενέργεια να αναλάβεις δράση, αλλά σε περίπτωση που φτάσει στο άλλο άκρο, μπορεί να φέρει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα και να σε παραλύσει.

Αυτό συμβαίνει επειδή το κέντρο άγχους στον εγκέφαλο είναι ένα. Αυτό σου δίνει το σήμα, άρα και την ενέργεια, να κάνεις κάτι. Αυτό πυροδοτεί την αντίδραση πάλης ή φυγής: Είτε θα μείνεις και θα πολεμήσεις, είτε θα φύγεις τρέχοντας. Σκοπός του είναι να νιώσεις τον ενθουσιασμό ότι τα κατάφερες!

Γιατί όμως άλλες φορές νιώθεις ενθουσιασμένος από ένα στρεσογόνο γεγονός και άλλες αγχωμένος υπερβολικά; Εξαιτίας του ίδιου του γεγονότος, θα απαντήσεις, κι αυτό εν μέρει είναι σωστό. Η αντίδραση του εγκεφάλου σου στο στρες εξαρτάται από δύο πράγματα:

• τις απαιτήσεις που σου τίθενται και
• τον έλεγχο που έχεις πάνω στην κατάσταση.

Εάν σου έχουν ζητηθεί πολλά, ενώ όλα όσα συμβαίνουν γύρω σου είναι εκτός της σφαίρας του ελέγχου σου, δικαίως θα νιώσεις αβοήθητος και αγχωμένος. Όταν σου έχουν ζητηθεί ελάχιστα ή τίποτε, πιθανότατα θα βαρεθείς. Αν όμως σου έχουν ζητηθεί αρκετά αλλά ταυτόχρονα νιώθεις ότι έχεις τον έλεγχο και μπορεί να τα καταφέρεις, τότε συνήθως βιώνεις έναν δημιουργικό ενθουσιασμό.

Εσύ πώς αντιδράς απέναντι στο στρες;

Τα ευρήματα απεικονιστικών μελετών που καταγράφουν τη λειτουργία των νευρώνων του εγκεφάλου έχουν αποδείξει τα παραπάνω περίτρανα. Όταν βρίσκεσαι σε χαλαρή κατάσταση, τα νευρικά κύτταρα στα κέντρα στρες-αδρεναλίνης του εγκεφάλου δεν πυροδοτούνται.

Κατά τη διάρκεια του ακραίου στρες, όμως, τα νευρικά κύτταρα σε αυτή την περιοχή βγαίνουν εκτός ελέγχου, παραγκωνίζοντας τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να κάνεις σχεδόν τίποτε από το άγχος.

Αν η αντίδρασή σου απέναντι στο στρες είναι υπερβολική –και δεν λέμε ότι φταις εσύ γι' αυτό–, νιώθεις ότι κάτι δεν πάει καλά και ότι πρέπει να αλλάξεις πορεία. Υπάρχει τρόπος να τα καταφέρεις; Μπορείς να δοκιμάσεις να ξεγελάσεις τον εγκέφαλό σου, σκεπτόμενος ότι έχεις τον έλεγχο της κατάστασης. Θα μειώσει αυτομάτως την αντίδρασή σου στο στρες.

Pexels Barcelos Foto

3 τρόποι για να κάνεις το άγχος σου... δράση

Για αρχή, φαντάσου μια εικόνα: σκέψου τη σχέση μεταξύ άγχους και απόδοσης σαν ουράνιο τόξο. Στο αριστερό άκρο του, η αντίδρασή σου στο στρες είναι πολύ χαμηλή, είσαι χαλαρός έως βαριεστημένος. Η απόδοσή σου είναι επίσης χαμηλή. Για να αποδώσεις ικανοποιητικά, πρέπει να οδηγήσεις την αντίδρασή σου μέχρι τη μέση του ουράνιου τόξου.

Αλλά αν αυτή γίνει πολύ υψηλή, τότε θα πέσει στο άλλο άκρο και δεν θα μπορέσεις να αποδώσεις. Τότε είναι που ακούς την καρδιά σου να χτυπά γρήγορα, ιδρώνεις και νιώθεις να μη σε χωράει ο τόπος. Πώς θα επιστρέψεις στη μέση του ουράνιου τόξου; Πώς θα ξεγελάσεις το μυαλό σου ότι έχεις τον έλεγχο;

1. Ανάλυσέ το

Όχι, δεν χρειάζεται να σκεφτείς κάτι περισσότερο. Απλώς να «σπάσεις» την κατάσταση σε μικρότερα μέρη, στα οποία μπορείς να έχεις τον έλεγχο. Αν για παράδειγμα, πρέπει να παραδώσεις ένα μεγάλο project στη δουλειά, χώρισέ το σε μικρότερα κομμάτια σα να έπρεπε να το εξηγήσεις σε ένα μικρό παιδί. Αν σε αγχώνει ένα πρόβλημα υγείας και το έχεις κάνει τεράστιο στο μυαλό σου, οργάνωσε την πρακτική αντιμετώπισή του σε 3-4 σκέλη. Για παράδειγμα: πρώτον, θα καλέσω το γιατρό, δεύτερον, θα πάρω παυσίπονο, τρίτον, θα κάνω την τάδε εξέταση...

2. Ιεράρχησε τα δεδομένα

Αφού έχεις σπάσει το πρόβλημα σε μικρότερα, αξιολόγησε ποιο είναι πιο εύκολο να ελεγχθεί και για ποιο δεν μπορείς να κάνεις πολλά. Βαλ' τα σε μια σειρά.

3. Ώρα για δράση, αλλά τι είδους δράση;

Επίλεξε το μέρος του προβλήματος που θεωρείς πιο εύκολο να ελέγξεις ή που σου αρέσει και νιώθεις πιο ικανός στην εκτέλεσή του και κάνε το! Αν και πάλι νιώθεις ότι δεν μπορείς, κάνε αυτό που μπορείς, ακόμη κι αν είναι κάτι άλλο. Ίσως είναι κάτι τόσο απλό όσο το να μαγειρέψεις δείπνο για την οικογένεια ή να ψωνίσεις για κάποιον ηλικιωμένο με προβλήματα μετακίνησης. Η δράση θα σου προσφέρει την αίσθηση ελέγχου και θα νιώσεις λιγότερο αγχωμένος.

Pexels Valeriya

Ένας έξτρα τρόπος να μειώσεις το στρες

Σύμφωνα με τις έρευνες, οι αλτρουιστικές συμπεριφορές, η προσφορά και η βοήθεια προς τους άλλους, μειώνουν το άγχος και ενεργοποιούν την ντοπαμίνη και τις περιοχές ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενισχύοντας έτσι τα θετικά συναισθήματα.

Επιπλέον, κάτι τέτοιο μπορεί να σου δώσει και μια αίσθηση σκοπού – ένας άλλος σημαντικός τρόπος για να μειώσεις το άγχος και να το μετατρέψεις σε ωφέλιμο. Αν και οι ώρες που σε πιάνει το έντονο άγχος δεν είναι οι ιδανικότερες για να σκεφτείς πώς θα προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο, προσπάθησε τις υπόλοιπες, που είσαι πιο ήρεμος, να βρεις τους τρόπους που θα σε γεμίσουν. Σε βάθος χρόνου, λειτουργούν πραγματικά κατευναστικά στην αυτόματη κορύφωση του όποιου άγχους.