ΖΗΤΑΣ ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ «ΣΥΓΓΝΩΜΗ»; ΔΕΣ ΤΙ ΛΕΝΕ ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Υπάρχουν αυτοί που σπάνια ζητούν «συγγνώμη» κι εκείνοι που καθημερινά την προσφέρουν. Υπάρχει, άραγε, μέτρο στο πόσες «συγγνώμες» μπορείς να ζητήσεις;

Οι λέξεις έχουν δύναμη. Άλλοτε δρουν θεραπευτικά, άλλοτε προσφέρουν χαρά και άλλοτε μπορεί να σου χαλάσουν τη μέρα, να σε στεναχωρήσουν. Αυτό το γνωρίζουμε καλά. Λέξεις με μεγάλη δύναμη είναι η «συγγνώμη», το «λυπάμαι».

Υπάρχουν άνθρωποι που τις χρησιμοποιούν με φειδώ και άλλοι που τις ξεστομίζουν σε κάθε ευκαιρία – είναι αυτοί που κατά καιρούς τους παροτρύνουμε να κόψουν τη συνήθεια να λένε τόσα πολλά «συγγνώμη». Θα έπρεπε όμως; Μπορεί κάποιος πραγματικά να ζητήσει πάρα πολλά «συγγνώμη», να «λυπάται» υπερβολικά;

Μελετώντας τη «συγγνώμη»

Σε μια ασυνήθιστη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Social Psychological and Personality Science, ερευνητές εξέτασαν την επίδραση της περιττής συγγνώμης, την οποία όρισαν ως την έκφραση λύπης για μια ανεπιθύμητη περίσταση, για την οποία όμως δεν ευθυνόταν ο απολογούμενος.

Τι περιελάμβανε η μελέτη; Μια βροχερή μέρα, ένας άνδρας άρχισε να πλησιάζει άγνωστους που περίμεναν σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό, ζητώντας τους να δανειστεί το κινητό τους τηλέφωνο. Οι περισσότεροι αρνήθηκαν. Στη συνέχεια, δοκίμασε μια διαφορετική προσέγγιση. Πρώτα ζήτησε «συγγνώμη» για τον βροχερό καιρό και έπειτα ζήτησε το κινητό τους. Στη δεύτερη περίπτωση, ο άνδρας σημείωσε μεγαλύτερη επιτυχία, αφού σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες, δάνεισαν πράγματι το τηλέφωνό τους.

Η μελέτη υποδηλώνει ότι η πράξη του να λες «συγγνώμη» σε διάφορες περιστάσεις είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να δείξεις ενσυναίσθηση προς τους άλλους. «Δεν υπάρχει ερευνητής που θα σου πει ότι το να ζητάς συγγνώμη είναι κάτι κακό», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Alison Wood Brooks, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Harvard Business School.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Υπάρχει περιττή συγνώμη;

Το να ζητάς «συγγνώμη» για να εκφράσεις τη λύπη σου για τις άσχημες καιρικές συνθήκες, την κίνηση στον δρόμο ή επειδή κάποιος δεν αισθάνεται καλά μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο σε μια συνομιλία, καθώς οι άνθρωποι εκτιμούν την αναγνώριση των προβλημάτων τους.

Η Brooks υπήρξε κύρια ερευνήτρια και σε μια σειρά από σχετικές μελέτες και διαπίστωσε ότι αυτός ο τύπος συγγνώμης μπορεί να οικοδομήσει μια αίσθηση εμπιστοσύνης. «Μια “περιττή συγγνώμη” δεν έχει να κάνει με την απόδοση ευθύνης. Είναι μια αναγνώριση του πόνου του άλλου, ακόμα κι αν αφορά κάτι ασήμαντο», είναι μια μικρή προσπάθεια αναγνώρισης της κατάστασης κάποιου άλλου.

«Η συγγνώμη είναι αποτελεσματική τις περισσότερες φορές. Χρειάζεται στις περισσότερες σχέσεις για την εξομάλυνση καθημερινών συγκρούσεων και την επιδιόρθωση μεγάλων ρήξεων», αναφέρει η Karina Schumann, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The European Journal of Social Psychology διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που αρνήθηκαν να ζητήσουν συγγνώμη μετά από ένα λάθος, ένιωθαν πιο δυνατοί και είχαν υψηλότερη αυτοεκτίμηση από εκείνους που δεν αρνήθηκαν. Μπορεί η άρνηση αυτή να σε κάνει να νιώθεις ωραία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά είναι υγιής. «Εάν έχεις κάνει κάτι που έχει αρνητικές συνέπειες για κάποιον άλλο, είναι σημαντικό να το αναγνωρίσεις, εάν εκτιμάς τη σχέση σας», τονίζει η Tannen.

ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΜΙΑ ΣΥΓΓΝΩΜΗ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΙΑ ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΖΗΜΙΑΣ.

Από την πλευρά της, η Deborah Tannen, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Τζορτζτάουν, αναφέρει ότι η «συγγνώμη» είναι μέρος της γλώσσας μας και η ιδέα ότι κάποιοι ζητούν υπερβολικά πολλές «συγγνώμες» είναι υποκειμενική. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, εξυπηρετώντας πολλές διαφορετικές λειτουργίες. Ορισμένες φορές έχει σκοπό να επιδιορθώσει μια σχέση, άλλες να δείξει σεβασμό, άλλες να εξομαλύνουν μια συζήτηση. «Το ερώτημα θα πρέπει να είναι “γιατί στιγματίζουμε τη συγγνώμη”».

Πώς να ζητάς συγγνώμη

Για να είναι αποτελεσματική μια συγγνώμη, πρέπει να γίνει και σωστά. Θα πρέπει να περιλαμβάνει μια υπόσχεση για αλλαγή και το αίσθημα της μετάνοιας, την πρόθεση για αποκατάσταση της ζημιάς.

O Maurice Schweitzer, καθηγητής στο Wharton School του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, αναφέρει σε συνέντευξή του πως αν «η συγγνώμη γίνει σωστά, δημιουργεί έναν διαχωρισμό μεταξύ του ανθρώπου του παρελθόντος και του ανθρώπου του σήμερα. Αυτή η υπόσχεση για αλλαγή, αποδεικνύεται συστατικό μιας αποτελεσματικής συγγνώμης». Και όταν τη ζητάς πρέπει να αποδέχεσαι την ευθύνη για ό,τι πήγε στραβά, χωρίς να ψάχνεις δικαιολογίες.

Μάλιστα, μελέτη του 2016 εντοπίζει έξι χαρακτηριστικά μιας αποτελεσματικής συγγνώμης: την έκφραση λύπης, την εξήγηση του τι πήγε στραβά, την αναγνώριση της ευθύνης, τη δήλωση μετάνοιας, την προσφορά λύσης και την αναζήτηση συγχώρεσης.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.