ΒREADCRUMBING: ΜΗΠΩΣ Η ΣΧΕΣΗ ΣΟΥ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΨΙΧΟΥΛΑ;

Το «λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω» που έλεγε το κλασικό λαϊκό άσμα περιγράφεται διεθνώς ως breadcrumbing και δεν αφορά μόνο τις ερωτικές σχέσεις.

Όταν κανείς ακούει τον όρο breadcrumbing, ίσως το τελευταίο πράγμα που του έρχεται στο μυαλό είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Κι όμως, όταν διαβάσεις την ερμηνεία του όρου σίγουρα θα σκεφτείς πως δεν υπάρχει πιο κατάλληλη λέξη για να περιγράψει κανείς τις σχέσεις που τροφοδοτούνται και τρέφονται με «ψίχουλα».

Συγκεκριμένα, το breadcrumbing περιγράφει μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο προσφέρει στο άλλο σποραδικές κινήσεις ενδιαφέροντος που όμως δεν συνιστούν μια ουσιαστική σύνδεση, αλλά το μπερδεύουν και το κάνουν να παραμένει στη σχέση χωρίς να αποκομίζει κάτι ουσιαστικό.

Μπορεί να έχεις βιώσει κι εσύ μια breadcrumbing κατάσταση στις ερωτικές σχέσεις, στις φιλίες ή ακόμη και στις επαγγελματικές σου σχέσεις. Είναι ας πούμε ο φίλος που σου στέλνει μηνύματα αλλά δεν προτείνει ποτέ να βγείτε για καφέ. Ο προϊστάμενος που επαινεί συνεχώς τη δουλειά σου, ενώ αφήνει να πλανάται στο αέρα η υπόσχεση μιας αύξησης ή προαγωγής που δεν έρχεται ποτέ.

Το breadcrumbing στο σύγχρονο dating

Ένα πεδίο στο οποίο το breadcrumbing ευδοκιμεί είναι η αρένα του σύγχρονου dating. Τα dating apps και τα chat είναι ένα ιδανικό εργαλείο για το breadcrumbing, που το δυνατό του σημείο είναι τα «πυροτεχνήματα». Μια φράση, μια φωτογραφία ή ένα ρομαντικό γραπτό μήνυμα δεν κοστίζει τίποτα στον serial breadcrumber, ενώ μπορεί να αναζωπυρώνει και να τρέφει το ενδιαφέρον και τις εντυπώσεις του «θύματος», κρατώντας το αγκιστρωμένο στη σχέση χωρίς ο «θύτης» να χρειάζεται να επενδύσει πραγματικό χρόνο και ενέργεια για να διατηρήσει τη σχέση.

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Monica Vermani, το breadcrumbing είναι μια χειριστική συμπεριφορά μέσα από την οποία ένα άτομο θέλει να δημιουργήσει την εντύπωση ότι τρέφει ενδιαφέρον και συναισθήματα προς κάποιο άλλο, ενώ δεν ισχύει τίποτα από αυτά.

Κάποιοι breadcrumbers μπορεί όντως να θέλουν να εξαπατήσουν τα θύματα τους. «Όσα άτομα το κάνουν με πρόθεση, συνήθως αναζητούν προσοχή, επιβεβαίωση, έλεγχο ή απλά μια σχέση που θα έχει όλο το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό μιας πραγματικής σχέσης, χωρίς τη δέσμευση και τον χρόνο που αυτή απαιτεί. Με αυτά τα "ψίχουλα", οι breadcrumbers κρατούν το άλλο άτομο στη «σχέση» και το εμποδίζουν να αναζητήσει κάτι πιο βαθύ και ουσιαστικό», αναφέρει η Vermani.

Άλλοι μπορεί απλά να είναι μπερδεμένοι ή αναποφάσιστοι σχετικά με το τι θέλουν, να έχουν δυσκολία με την οικειότητα εξαιτίας της ανατροφής τους ή κάποιου τραύματος, ή να νιώθουν ανεπαρκείς και ανίκανοι να δεσμευτούν.

Όταν το «θύμα» παραπονεθεί για αυτή τη συμπεριφορά, το πιθανότερο είναι ότι ο breadcrumber για ένα μικρό διάστημα θα ενισχύσει τις «επιθέσεις ενδιαφέροντος» και μετά από λίγο καιρό θα επιστρέψει στο συνηθισμένο του μοτίβο. Αξίζει λοιπόν να υπογραμμίσεις στον άλλο το πρόβλημα; Στις περιπτώσεις που το πρόσωπο αυτό είναι σημαντικό στη ζωή σου, αξίζει. «Κάποιες φορές οι άνθρωποι δεν μπορούν να διαβάσουν το μυαλό μας και να καταλάβουν τι μας ενοχλεί. Εάν όμως εξέφρασες το παράπονο και η συμπεριφορά επιμένει ή διορθώνεται για ένα διάστημα, επιστρέφοντας στα συνηθισμένα της μοτίβα, τότε ήρθε μάλλον η ώρα να διακόψεις αυτή τη σχέση», συμβουλεύει η Vermani.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η ψυχολογία της διαλειμματικής ενίσχυσης

Το breadcrumbing βασίζεται σε μια αρχή της ψυχολογίας γνωστή ως «διαλειμματική ενίσχυση», που βρίσκεται πίσω από εθισμούς όπως ο τζόγος. Η διαλειμματική ενίσχυση αναφέρεται στην παροχή μιας ανταμοιβής σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα, με στόχο να κάνει το υποκείμενο να συνεχίσει να προσπαθεί.

Η θεωρία της ενίσχυσης είναι ένας τομέας της ψυχολογίας της συμπεριφοράς που διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι και τα ζώα ανταποκρίνονται στις ανταμοιβές που παρέχονται, σύμφωνα με διάφορα χρονοδιαγράμματα. Οι ανταμοιβές μπορεί να παρέχονται συνεχώς, σε τακτά ή ακανόνιστα διαστήματα. Σε μελέτες με αρουραίους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο τρόπος για να κρατήσουν τα πειραματόζωα να εργάζονται περισσότερο ήταν να ενισχύουν τη συμπεριφορά σε απρόβλεπτα διαστήματα και όχι σε τακτικά.

Ο διαδικτυακός τζόγος και ο εθισμός στο διαδίκτυο παρουσιάζουν την ίδια αρχή. Το άτομο λαμβάνει αρκετές ανταμοιβές (οι οποίες μπορεί να έχουν τη μορφή νίκης ή ψυχαγωγίας) ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να ενθαρρύνεται να συνεχίσει. «Ο κουλοχέρης, για παράδειγμα, είναι προγραμματισμένος κάθε τόσο να προσφέρει στον παίκτη μια μικρή χρηματική ανταμοιβή σε μη τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε εκείνος να συνεχίζει να παίζει με την ελπίδα να συμβεί ξανά», εξηγεί η Δρ. Kelly Campbell, καθηγήτρια ψυχολογίας στο California State University, San Bernardino. Αν δεν κέρδιζε ποτέ, απλά δεν θα συνέχιζε να παίζει.

Πώς το breadcrumbing σε εμποδίζει να βρεις μια υγιή σχέση

Ανεξάρτητα από τις προθέσεις του breadcrumber, οι επιπτώσεις στον ψυχισμό του αποδέκτη είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, αφού όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί μπορεί να τον κάνει να νιώθει μπερδεμένος ή να του προκαλεί άγχος και ανησυχία, ειδικά αν διαρκεί για καιρό. «Καθώς ο καιρός περνά, το θύμα νιώθει αγχωμένο, λυπημένο, μόνο, εγκαταλελειμμένο, ανεπαρκές και ανάξιο προσοχής. Ταυτόχρονα, μπορεί να μένει στη σχέση θεωρώντας αυτή την κατάσταση φυσιολογική ή ότι του αξίζει, γεγονός που συνιστά ισχυρό πλήγμα στην αυτοπεποίθησή του, το κάνει να έχει χαμηλές προσδοκίες από μια σχέση και το σταματά από το να αναζητήσει κάτι καλύτερο», αναφέρει η Campbell.

Το να αναγνωρίσεις το φαινόμενο και να εντοπίσεις τι είναι αυτό που σε κάνει να αποδέχεσαι μια τέτοια απαράδεκτη συμπεριφορά είναι το πρώτο και βασικότερο βήμα. Η συνδρομή κάποιου συμβούλου ψυχικής υγείας ίσως σε βοηθήσει να καταλάβεις τους εσωτερικούς μηχανισμούς που σε κάνουν να λειτουργείς έτσι, σου υπενθυμίσει πώς είναι μια υγιής σχέση και σε βοηθήσει να χτίσεις ξανά την αυτοεκτίμησή σου. Όπως υπογραμμίζει η Vermani, αυτό που πρέπει να θυμάσαι είναι ότι «δεν πρέπει να παίρνεις προσωπικά τις πράξεις κάποιου. Ό,τι κάνει κάποιος δείχνει ποιος είναι αυτός, όχι ποιος είσαι εσύ».

Αν πάλι διαβάζοντας τα παραπάνω διαπίστωσες πως είσαι εσύ ο breadcrumber στη σχέση, αναζήτησε τους λόγους που σε κάνουν να συμπεριφέρεσαι έτσι και ζήτησε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή για να δεις τι σε εμποδίζει να επενδύεις σε σχέσεις οικειότητας και δέσμευσης. Εάν συνειδητά βρίσκεσαι σε φάση στην οποία δεν αναζητάς σχέση και δέσμευση, να είσαι σαφής και ξεκάθαρος στο το τι θες, ώστε να μπορέσεις να συνδεθείς με άτομα που βρίσκονται σε ανάλογη φάση.