TIPS ΓΙΑ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΠΟΥ ΚΑΘΕ ΕΙΔΙΚΟΣ ΘΑ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ

Ωραία. Κλείσατε το πρώτο ραντεβού. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, όπως θα συμφωνούσε και ο θεραπευτής σας, ειδικά σε τέτοιες σημαντικές αποφάσεις. Πώς όμως θα μπορέσετε να αποκομίσετε τα καλύτερα αποτελέσματα από την ψυχοθεραπεία; Μία ψυχολόγος εξηγεί πώς τελικά μπορούμε εμείς οι ίδιοι να βοηθήσουμε τον θεραπευτή μας να μας βοηθήσει με τον καλύτερο τρόπο.

Από τα δώδεκά μου μέχρι σήμερα, έχω περάσει από αρκετούς ψυχολόγους. Κάποιες εμπειρίες ψυχοθεραπείας ήταν καλές, κάποιες όχι, σίγουρα όμως κάπου με οδήγησαν. Προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσω στο μυαλό μου το γιατί με κάποιους «έκανα περισσότερη δουλειά» από ό,τι με άλλους, συνειδητοποίησα ότι, αρχικά, όλα είχαν να κάνουν με τον τρόπο που εγώ έβλεπα τον θεραπευτή, τις ιδιότητες που του προσέδιδα και, εν τέλει, το πράσινο φως που έδινα να διεισδύσει χωρίς εμπόδια στον ψυχισμό μου.

Μίλησα με την Όλγα Δούκα, κλινική ψυχολόγο/ψυχοθεραπεύτρια, που έβαλε σε μία σειρά αυτή και άλλες σκέψεις, για να μας δώσει μία ξεκάθαρη χαρτογράφηση της επιτυχημένης ψυχοθεραπευτικής σχέσης, εκείνης που βοηθά τον ειδικό να μας βοηθήσει ουσιαστικά.

Η ψυχοθεραπεία θέλει μια συνειδητή συμμαχία

Αρχικά, θα πρέπει να κάνετε μία προεργασία. ΟΚ, σας πρότειναν κάποιον επειδή έχει κάνει φοβερή δουλειά με κάποιον άλλο θεραπευόμενο, είναι τσεκαρισμένος/η, βολεύει και η απόσταση του γραφείου του από το σπίτι σας, κ.ο.κ. Σας ταιριάζει όμως η ψυχαναλυτική του προσέγγιση; Θέλετε κάποιον που ακολουθεί τη συμπεριφορική ή τη γνωσιακή; Αν δεν γνωρίζετε τι σημαίνει αυτό, κάντε την έρευνά σας, ή ζητήστε από το πρώτο κιόλας ραντεβού να σας εξηγήσει τι σημαίνει η μία και η άλλη προσέγγιση, ώστε να επιλέξετε τι πιστεύετε ότι είναι ιδανικό για σας, το συγκεκριμένο διάστημα (πιστέψτε με, αυτά αλλάζουν).

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

«Από εκεί και πέρα», λέει η κυρία Δούκα, «πολύ μεγάλο, ίσως τον πρωταρχικό ρόλο παίζει το να ταιριάζουν οι δύο προσωπικότητες. Μην ξεχνάτε ότι η δουλειά που γίνεται με έναν ψυχολόγο/ψυχαναλυτή ή ψυχίατρο, βασίζεται σε μία ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται σταδιακά ανάμεσα στον θεραπευόμενο και τον θεραπευτή. Αυτοί οι δύο άνθρωποι θα πρέπει να ξεκινήσουν από πολύ γερά θεμέλια εμπιστοσύνης και ασφάλειας, κάτι που ισχύει εξίσου σε τετ α τετ και ομαδικές συνεδρίες».

Για να αποδώσει καλύτερα η ψυχοθεραπεία…

• Στην πορεία της θεραπείας, ίσως ακόμη και να θυμώσετε με τον ειδικό. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο να αισθανθείτε ασφαλείς, ώστε να καταθέσετε όποιο συναίσθημα προκύψει χωρίς να φοβάστε ότι ο θεραπευτής θα σας επικρίνει ή θα σε απορρίψει.
• Η μαγική λέξη είναι «πλαίσιο». Το ραντεβού είναι πάντα την ίδια ώρα, την ίδια ημέρα, για συγκεκριμένο χρόνο. Και αυτή η συνέπεια δεν είναι τυχαία. Η από κοινού δέσμευση πάνω σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο είναι που δημιουργεί την εμπιστοσύνη που πηγάζει από τη δέσμευση. Γι’ αυτό και πρέπει να πληρώνετε το ραντεβού σας ακόμη κι αν δεν εμφανιστείτε. Το πλαίσιο αυτό είναι ο εγγυητής της εμπιστοσύνης. Δεσμεύονται και οι δύο.
• Όρια, να μία ακόμη λέξη από τα SOS. Δεν σηκώνουμε το τηλέφωνο την ώρα της συνεδρίας, δεν πηγαίνουμε πολύ νωρίτερα στο ραντεβού, την ώρα που ο θεραπευτής μας βρίσκεται σε άλλη συνεδρία. Βέβαια, για τον θεραπευτή όλα είναι προς ανάλυση, ακόμα και το αν κοιτάμε το ρολόι μας, ερχόμαστε πολύ νωρίτερα ή καθυστερούμε συστηματικά.
• Το ότι πήγατε σε ειδικό για ψυχοθεραπεία δεν σημαίνει ότι πετάτε το μπαλάκι της ευθύνης και ότι εκείνος «θα σας κάνει καλά». Αντιθέτως, η δουλειά είναι ομαδική και βασίζεται στη συμμαχία. Εσείς και ο θεραπευτής σας δουλεύετε μαζί για το δικό σας καλό. Σηκώνετε λοιπόν μανίκια και πιάνετε δουλειά, ακόμη κι έξω από το γραφείο του ειδικού.
• Η ειλικρίνεια μπορεί να αργήσει να έρθει, αλλά πρέπει να την προσπαθήσετε όσο μπορείτε, προκειμένου να προχωρήσει η θεραπεία. Συνήθως αποφεύγουμε να μοιραστούμε πράγματα επειδή νομίζουμε ότι έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, ότι θα μας επικρίνουν, ότι είμαστε κακοί άνθρωποι. Η αλήθεια όμως είναι πως όταν τα έχουμε κρατήσει μέσα μας για καιρό, αποκτούν μυθική διάσταση. Με την ειλικρίνεια, βρίσκουμε το θάρρος να τα μοιραστούμε και έτσι να τα δούμε στις πραγματικές τους διαστάσεις και να τα ξεπεράσουμε.
• Για τον ειδικό, ακόμη και η μεταξύ σας σχέση είναι υπό ανάλυση. Το αν του απευθύνεστε στον πληθυντικό ή τον ενικό, αν αισθάνεστε ότι σας εξουσιάζει ή ότι είναι επιβλητικός, αν παραμένει για σας μία αυστηρή γονεϊκή φιγούρα, τα πάντα. Φροντίστε λοιπόν να είναι η σχέση αυθεντική με το να είστε εσείς αυθεντικοί.
• Το γραφείο, ο χώρος όπου συζητάτε, είναι ένα ασφαλές μέρος. Μπορείτε να πείτε οτιδήποτε, ακόμη και τις χειρότερες σκέψεις σας. Μπορείτε ακόμη αν θέλετε να μιλήσετε για τη σχέση σας με τον ίδιο τον θεραπευτή και για αυτά που είπατε μέσα στη συνεδρία. Όλα ανήκουν στη διαδικασία ωρίμανσης και διαχείρισης του τι μοιράζεσαι και τι κάνετε από κοινού με όσα έρχονται στο τραπέζι.
• Πολύς κόσμος ξεκινά ψυχοθεραπεία, βγάζει ό,τι πιστεύει ότι έχει να βγάλει από μέσα του και λέει «αυτό ήταν, πάει τα είπα». Κι όμως, τα πράγματα δεν είναι απλά. Θέλει δουλειά, χρειάζεται να προσπαθήσεις, να επεξεργάζεσαι πράγματα, να δώσεις χρόνο εντός και εκτός συνεδριών. Δεν λύνονται όλα διά μαγείας. Όταν νιώσει κανείς αυτή την ανακούφιση, τότε είναι που ξεκινά η σκληρή, στο βάθος δουλειά.
• Για να μπορέσουν να υπάρξουν αλλαγές στη ζωή σας, θα πρέπει να είστε έτοιμοι για το ρίσκο του αντίκτυπου που θα υπάρξει στις σχέσεις σας. Να είστε, αρχικά, έτοιμοι να αλλάξετε. Πολλοί αντιστέκονται στη θεραπεία, από τον φόβο ότι θα χάσουν ανθρώπους από τη ζωή τους όταν αρχίσουν να ξεκαθαρίζουν ή και να αλλάζουν τα «θέλω» τους. Η αλήθεια όμως είναι πως όταν έρχεται η αλλαγή δεν υπάρχει πισωγύρισμα, αφού αλλάζει πρώτα απ’ όλα ο τρόπος που βλέπεις τον ίδιο σου τον εαυτό.

Ευχαριστούμε την Όλγα Δούκα, κλινική ψυχολόγο/ψυχοθεραπεύτρια, πρόεδρο του ΕΛ.ΕΚ.ΙΝ (Ελληνικό Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας Ομάδας και Οικογένειας)