ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΜΑΣ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Μήπως το πνεύμα των Χριστουγέννων βρίσκεται μέσα στο κεφάλι μας; Μια έρευνα προσπάθησε να καταγράψει τι συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο κατά τη διάρκεια των γιορτών και μάλλον τα κατάφερε.

Μπορεί να μην είμαι από αυτούς που στολίζουν από τον Νοέμβριο, μπορεί να με κουράζουν τα υπερβολικά φωτάκια σε δρόμους, μπαλκόνια και καταστήματα, σίγουρα όμως μου αρέσει το εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων.

Στον αντίποδα εκείνων που δεν τους αρέσουν οι Χριστουγεννιάτικοι στολισμοί, θεωρώ ότι τις περισσότερες φορές δέντρα, λαμπάκια, καραβάκια, μπάλες, κουκουνάρια και τραγούδια όχι μόνο αξίζουν τον κόπο, αλλά μπορεί και να σου φτιάξουν τη διάθεση – εμένα τουλάχιστον μου τη φτιάχνουν.

Βάζω στο ραδιόφωνο σταθμούς που παίζουν όλη τη μέρα χριστουγεννιάτικα τζινγκλάκια –OK, ορισμένα είναι πολύ γλυκερά– και ενθουσιάζομαι σα μικρό παιδί όταν περπατώ στους στολισμένους δρόμους της πόλης, χαζεύοντας γιορτινές βιτρίνες. Θα έλεγε κανείς ότι κάτι γίνεται στη χημεία του εγκεφάλου μου, που με ανεβάζει.

Αναζητώντας το πνεύμα των Χριστουγέννων

Ψάχνοντας αυτή τη μαγεία των Χριστουγέννων, μερικοί επιστήμονες από τη Δανία είχαν πριν από κάποια χρόνια την περιέργεια να διερευνήσουν αν όντως απεικονίζεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο το πνεύμα των Χριστουγέννων.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η ιδέα αυτή προέκυψε εντελώς τυχαία, κατά τη διάρκεια μιας διαφορετικής μελέτης, όπου προσπαθούσαν να εντοπίσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο όταν έχουμε ημικρανία – ίσως ξέρετε ότι τα έντονα φώτα, πόσο μάλλον αυτά που απαστράπτουν μέσα στη νύχτα, εντείνουν τις ημικρανικές κρίσεις.

Στους συμμετέχοντες λοιπόν που εκτέθηκαν τυχαία στα φωτάκια των Χριστουγέννων, η εγκεφαλική δραστηριότητα που παρατηρήθηκε ήταν διαφορετική.

Για να μελετηθούν οι εγκέφαλοι, χρησιμοποιήθηκε η λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού, μια σχετικά πρόσφατη τεχνική απεικόνισης που είναι γνωστή ως fMRI. Αυτή η μέθοδος καταγράφει την αιμοδυναμική αντίδραση που σχετίζεται με τη νευρωνική δραστηριότητα στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Με πιο απλά λόγια, είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για να σχηματίσει υποθέσεις σχετικά με την εγκεφαλική δραστηριότητα με βάση τις αλλαγές που «βλέπει» στη ροή του αίματος.

Τι έδειξε η έρευνα

Στη νέα έρευνα που προέκυψε και είχε στόχο τη μελέτη του εγκεφάλου την περίοδο των γιορτών, συμμετείχαν υγιείς ενήλικες από την ευρύτερη περιοχή της Κοπεγχάγης. Οι συμμετέχοντες εκτέθηκαν σε διάφορες καθημερινές εικόνες και στη συνέχεια σε εικόνες με θέμα τα Χριστούγεννα – για παράδειγμα, εορταστικά φωτισμένες βιτρίνες και χριστουγεννιάτικα γλυκά. Οι εγκέφαλοί τους ήταν υπό απεικονιστική παρακολούθηση όλη την ώρα.

Ήταν μια τυφλή μελέτη, πράγμα που σήμαινε ότι οι ερευνητές δεν ήξεραν πώς ένιωθαν οι συμμετέχοντες για τα Χριστούγεννα πριν εξεταστούν. Μόνο μετά τις μαγνητικές τομογραφίες δόθηκε στους συμμετέχοντες ένα ερωτηματολόγιο και τους ζητήθηκε να περιγράψουν τα συναισθήματά τους για τα Χριστούγεννα.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τελικά δεδομένα fMRI από δύο κατηγορίες συμμετεχόντων: Η πρώτη αποτελούνταν από εκείνους που γιόρταζαν και είχαν θετικά συναισθήματα για τα Χριστούγεννα, η δεύτερη περιελάμβανε εκείνους που δεν γιόρταζαν τα Χριστούγεννα και είχαν ουδέτερα συναισθήματα απέναντί τους.

Στα άτομα της πρώτης κατηγορίας, κατέγραψαν σημαντική αύξηση της ροής του αίματος σε πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων και τον έλεγχο των εθελουσίων κινήσεων, ενώ στη δεύτερη κατηγορία παρατηρήθηκαν ελάχιστες διακυμάνσεις.

Οι διακυμάνσεις των εγκεφαλικών δραστηριοτήτων που παρατηρήθηκαν ήταν ανάλογες με αυτές των ανθρώπων που δείχνουν έντονη πνευματικότητα και ενσυναίσθηση.

Το πνεύμα των Χριστουγέννων καταγράφεται επιστημονικά

Αν και τα ευρήματα είναι περιορισμένα και δεν αξιολογήθηκαν εκτενώς –καθώς, όπως είπαμε, δεν επρόκειτο για μία ιατρική έρευνα με σημαντικό σκοπό–, πάντως προσθέτουν στην καλύτερη κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου στο πώς ανταποκρινόμαστε ως είδος στον κόσμο γύρω μας. Επιπλέον, είναι χρήσιμη αναφορικά με τις εφαρμογές και τις τυχόν ελλείψεις που έχει η τεχνική της fMRI.

Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί μια μικρή επιστημονική επιβεβαίωση για όλους εκείνους που νιώθουν γοητευμένοι από τα Χριστούγεννα ότι πράγματι το πνεύμα των γιορτών κατοικεί στο μυαλό τους.

«Αυτή τη στιγμή ετοιμάζουμε μια αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για ένα καπέλο του Άγιου Βασίλη που μπορείτε να αγοράσετε στα μέλη της οικογένειας που παρουσιάζουν συμπτώματα... γρουσούζη. Όταν αρχίσουν να γκρινιάζουν στο χριστουγεννιάτικο δείπνο, με το πάτημα ενός κουμπιού, μπορείτε να τους δώσετε ηλεκτρική διέγερση ακριβώς στα εγκεφαλικά κέντρα που ενεργοποιούν το πνεύμα των Χριστουγέννων», έγραψαν οι μελετητές χαριτολογώντας.

Δεν θα ήταν κι άσχημο να υπήρχε κάτι τέτοιο.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.