ΤΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΠΑΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΦΗΒΕΙΑ

Η αλήθεια είναι ότι η προεφηβεία δεν είναι εύκολη για τους γονείς. Δεν είναι εύκολη, γιατί ερχόμαστε αντιμέτωποι με συμπεριφορές που δεν αναγνωρίζουμε.

Την προεφηβεία θα την ονόμαζα μία περίοδο πρόκλησης – ίσως περισσότερο για τους γονείς, καθώς καλούνται να αντιμετωπίσουν την έντονη και ξαφνική αλλαγή του παιδιού τους.

Μέχρι τότε οι γονείς είχαν μία συγκεκριμένη εικόνα για το παιδί τους. Το γνώριζαν ως ένα μικρό πλάσμα που έμπαινε στην αγκαλιά τους και αναζητούσε τη συμβουλή, τα χάδια και τα φιλιά τους, το χέρι τους όταν περπατούσαν στο δρόμο. Πλέον, καλούνται να αντιμετωπίσουν μία νέα εικόνα με ισχυροποιημένη αμφισβήτηση του ρόλου και των θέσεων που εκείνοι υποστηρίζουν. Στην προεφηβεία κυριαρχεί συχνά ο θυμός, το όχι, το άσε με, το bro, το ρε φίλε...

Ηλικιακά με τον όρο προεφηβεία χαρακτηρίζεται η περίοδος ανάμεσα στα 8 και 12 έτη. Κι ενώ οι περισσότεροι γονείς περιμένουμε και προετοιμαζόμαστε για την εφηβεία, μάλλον η προεφηβεία είναι αυτή που μας ξαφνιάζει.

Τι να περιμένουν οι γονείς στην προεφηβεία

• Αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, ακόμα και για καθημερινά πράγματα, που μέχρι τώρα δεν ήταν δύσκολα ή το παιδί δεν αρνιόταν. Τώρα θα αποκτήσουν έναν δείκτη δυσκολίας, καθώς το παιδί θα αρχίσει να αρνείται –χωρίς πάντα ουσιαστικό λόγο– ακόμα κι αν μετά παραδέχεται την υπερβολική του αντίδραση.
• Διαταραχές στη διάθεσή του και απρόσμενες φωνές ή θυμικές αντιδράσεις.
• Αλλαγές στο σώμα, που άλλοτε θα θέλει να τις συζητήσει. Ενώ άλλοτε θα νιώθει την ανάγκη να απομονωθεί.
• Ισχυρή μίμηση συμπεριφορών μεγαλύτερων παιδιών, καθώς θα αναζητά τρόπους επιβεβαίωσης και τρόπους να αισθανθεί ακόμα μεγαλύτερο. Θα αρχίσει να χρησιμοποιεί ύβρεις ή να μιμείται τον τρόπο που ντύνονται, που μιλάνε, ακόμα και που περπατάνε μεγαλύτερα παιδιά.
• Έντονα διεκδικητική συμπεριφορά και δυσκολία να προσαρμοστεί ή να υιοθετήσει αυτό που θα το συμβουλεύσετε.

Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση για την προεφηβεία δεν είναι τα παιδιά μας και η συμπεριφορά τους, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να μην μπούμε στο χάος της συμπεριφοράς τους! Ακόμα κι αν δυσκολευόμαστε πολύ να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, είναι σημαντικό να δώσουμε χρόνο και να επιμείνουμε πολύ στην επικοινωνία μαζί τους, να μην τους φωνάζουμε και να μην τους μιλάμε με τον τρόπο ή με το ύφος που μας μιλάνε.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Τι θα μας βοηθήσει λοιπόν;

Μικρές συμβουλές:  Να μην συγκρίνουμε τα παιδιά μας με άλλα, να μην τους αναφέρουμε τις συμπεριφορές άλλων προσπαθώντας να τους αναδείξουμε ένα «καλό παιδί», καθώς εκείνη τη στιγμή το δικό μας παιδί θα νιώσει την απόρριψή μας. Ας εστιάσουμε σε συμπεριφορές και όχι σε άτομα.

Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρούμε τις συμπεριφορές των παιδιών μας, να μιλάμε χωρίς να ακουγόμαστε παρεμβατικοί και να τα ακούμε. Με τη συμπεριφορά τους, τα παιδιά στην προεφηβεία προσπαθούν να αλλάξουν τα όρια που είχαν μέχρι τότε, να δοκιμάσουν τα δικά μας όρια, να μας αμφισβητήσουν, να νιώσουν ότι μεγαλώνουν.

Η συμπεριφορά τους συχνά θα χαρακτηρίζεται από υπερβολή, από έντονες κινήσεις, από δυνατές φωνές, από ένταση, από κλάματα. Κι εμείς θα πρέπει να είμαστε εκεί. Να είμαστε αυτοί που θα τους δώσουν την αγκαλιά όταν θα την αναζητήσουν γιατί θα νιώσουν ανασφάλεια, και να μην τους κάνουμε παρατήρηση όταν θα τραβήξουν το χέρι τους ή όταν δεν θα θέλουν να τους φιλήσουμε μπροστά στους φίλους τους, γιατί θα αισθανθούν ντροπή. Τα συναισθήματά τους αυτά δεν σημαίνει ότι μας απορρίπτουν, σημαίνει ότι μεγαλώνουν, ότι αλλάζουν, και αυτό είναι υγιές.

Για τους γονείς που αντιμετωπίζουν την προεφηβεία είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίζουν στον εαυτό τους πως πρέπει να έχουν κοινή στάση μπροστά στο παιδί. Μία ακυρωτική στάση τους ενός προς τον άλλον, αντιφατικά μηνύματα προς το παιδί ή σχόλια του ενός για τον άλλον έχουν μία και μοναδική συνέπεια: να μπερδεύεται το παιδί και να είναι πιο έντονη η αντίδρασή του.

Η μεγαλύτερη πρόκληση λοιπόν, αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, είμαστε εμείς οι γονείς, η συμπεριφορά μας, οι μεταφράσεις μας και οι συγκρίσεις που κάνουμε (είτε με τους δικούς μας γονείς, είτε με άλλα παιδιά). Ας προσπαθήσουμε όταν διαχειριζόμαστε μία κρίση να μην είμαστε συναισθηματικά φορτισμένοι, κουρασμένοι ή πεινασμένοι. Ας μην είμαστε όρθιοι και ας δείξουμε στο παιδί μας πως είμαστε εκεί, για να το ακούσουμε, να το αγκαλιάσουμε, να το στηρίξουμε, όσες φορές κι αν χρειαστεί, όσες φορές κι αν νιώσουμε ότι επαναλαμβανόμαστε.

Και ας συμφιλιωθούμε με το γεγονός ότι μεγαλώνουν, όσο κι αν δεν είμαστε έτοιμοι, όσο κι αν δεν το περιμέναμε. Αυτή η εξέλιξη είναι υγιής.

Η Ελένη Σολταρίδου είναι ψυχολόγος, MSc, εξειδικευμένη στη διαχείριση των αγχωδών διαταραχών και στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία.