ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΕΧΕΙ ΑΓΧΟΣ

Όταν τα παιδιά αισθάνονται άγχος, οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο, βοηθώντας τα να βρουν τρόπους να το αντιμετωπίσουν.

Κοιτάζω γύρω μου και παρατηρώ όλο και περισσότερα αγχωμένα παιδιά. Παιδιά που δεν προλαβαίνουν να παίξουν, που δίνουν εξετάσεις για ένα καλό σχολείο προτού καν κλείσουν τα 12, που έχουν μάθει να φοβούνται την αόρατη απειλή ενός ιού...

Παιδιά που υφίστανται bullying, παιδιά που προσπαθούν να χωρέσουν στα πρότυπα του Instagram. Μα πάνω απ' όλα παιδιά που καθρεφτίζουν τα άγχη και τις αγωνίες των γονιών τους.

Το άγχος στα παιδιά

Το άγχος στα παιδιά μπορεί να εμφανιστεί από πολύ μικρή ηλικία και να πάρει πολλές μορφές: από αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και τον ύπνο, πονοκεφάλους και ναυτίες, μέχρι φόβο συμμετοχής σε νέα πράγματα, ευερεθιστότητα και θυμό – που, όχι, δεν οφείλονται πάντα στην προεφηβεία.

Το παιδικό άγχος είναι στην πραγματικότητα φόβος, έντονη ανησυχία, που μπορεί να παίρνει το πρόσωπο μικρότερων ανησυχιών, αλλά που αν επιμείνει, μπορεί να γίνει και επικίνδυνο για την ψυχική υγεία τους. Είναι λοιπόν σημαντικό να το αναγνωρίσουμε και να προσπαθήσουμε να το καθησυχάσουμε.

iStock

Άγχος στα παιδιά: Τι πρέπει να θυμάστε

Η UNICEF, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα παιδικής ψυχικής υγείας, αναφέρει στην ιστοσελίδα της μερικούς τρόπους άμεσης αντίδρασης των γονιών στο πιθανό άγχος ενός παιδιού. Προτού αναφερθούμε σε αυτούς, αξίζει να θυμόμαστε τα εξής:

• Αν το παιδί εκφράζει λεκτικά το άγχος του, θεωρείται σε έναν βαθμό καλό, καθώς μας βοηθάει να το αναγνωρίσουμε πιο εύκολα και να το βοηθήσουμε με τη σειρά μας. Σημαίνει επίσης ότι δεν έχει ενοχές γι' αυτό, άρα έχει το θάρρος να το εκφράσει και τέλος ότι ίσως να μην το έχει σωματοποιήσει ακόμη.
• Στα παιδιά που εκφράζουν σωματικά συμπτώματα χωρίς προφανή αιτία, αξίζει να σταθούμε λίγο παραπάνω και να διερευνήσουμε αν κάτι τα αναστατώνει και σε ποιο βαθμό.
• Το πιο σημαντικό από όλα είναι να αντιμετωπίζουμε το όποιο άγχος με επιείκεια, κατανόηση και διάθεση καθησυχασμού.

5 βήματα για να μετριάσετε το άγχος στα παιδιά

Το να κρίνουμε κάποιον για τις ανησυχίες του –πόσο μάλλον ένα παιδί– μόνο περισσότερο άγχος μπορεί να προκαλέσει. Συνεπώς, οφείλουμε να μάθουμε και στα παιδιά να είναι επιεική με τον εαυτό τους.

Βήμα #1: Εντοπίστε τι πυροδοτεί το άγχος

Η λογική είναι να σπάσετε το πρόβλημα σε μικρότερα και πιο διαχειρίσιμα μέρη. Τι συνέβαινε την ώρα που ένιωσε άγχος το παιδί; Τι σκεφτόταν, τι ένιωθε ή τι έκανε λίγο πριν αισθανθεί έτσι; Μόλις βρουν τις επιμέρους δυσκολίες, μπορείτε να εξερευνήσετε μαζί τρόπους για να αποτρέψετε το άγχος ή να το αντιμετωπίσετε γρήγορα.

Βήμα #2: Αντιδράστε με αγάπη

Δώστε στο παιδί σας επιπλέον αγάπη, χρόνο και προσοχή. Παρακολουθήστε εάν το άγχος επηρεάζει την υγεία, τη συμπεριφορά, τις σκέψεις ή τα συναισθήματά του. Ακούστε το προσεκτικά, μην το κατακρίνετε, μιλήστε του ευγενικά και καθησυχάστε το.

iStock

Βήμα #3: Δώστε το καλό παράδειγμα

Μιλήστε στο παιδί σας για τρόπους με τους οποίους έχετε αντιμετωπίσει εσείς αγχωτικές καταστάσεις. Δεν αποκλείεται να εμπνευστεί. Δείξτε του ότι το άγχος είναι κάτι φυσιολογικό που όμως περνάει και όλοι το νιώθουν που και που. Αν είστε πολύ αγχώδεις, όμως, αναζητήστε πρώτα εσείς επαγγελματική βοήθεια για να το διαχειριστείτε, διότι όσα λόγια και να πείτε η συμπεριφορά σας θα δείχνει ασυνεπής.

Βήμα #4: Ενθαρρύνετε τη θετική σκέψη

Αν ακούσετε ένα παιδί ή πιο συχνά έναν έφηβο να λέει «Δεν είμαι καλός σε τίποτα», «Δεν μου αρέσει ο εαυτός μου» ή «Φοβάμαι να βγω έξω», ρωτήστε τι το κάνει να νιώθει έτσι και υπενθυμίστε τις στιγμές που πέτυχε.

Βήμα #5: Καλλιεργήστε καλές συνήθειες

Ο ύπνος και η υγιεινή διατροφή είναι σημαντικά όπλα αντιμετώπισης του στρες.

• Για παιδιά ηλικίας 6 -12 ετών, οι ειδικοί συνιστούν 9-12 ώρες ύπνου τη νύχτα.
• Οι έφηβοι χρειάζονται 8 έως 10 ώρες τη νύχτα.

Για να προστατεύσετε τον ύπνο τους, περιορίστε τη χρήση οθονών τη νύχτα και αποφύγετε να έχετε τέτοιες συσκευές στο υπνοδωμάτιο. Όσο καλύτερα τρέφεται και ξεκουράζεται το παιδί σας, τόσο περισσότερο θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το άγχος.

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να βγει έξω, να παίξει και να περάσει χρόνο με φίλους. Η άσκηση και οι δραστηριότητες όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι βαθιές αναπνοές βοηθούν στην ανακούφιση από το άγχος.

Πώς βοηθάει η σωστή αναπνοή

Στα παιδιά μπορεί να λειτουργήσει πολύ καλά και το λεγόμενο mindfulness ή αλλιώς ενσυνειδητότητα. Ακολουθεί μια εύκολη άσκηση 3 βημάτων:

1. Τοποθετήστε το χέρι σας στο στομάχι σας.
2. Πάρτε 5 βαθιές αναπνοές, αφιερώστε 5 δευτερόλεπτα εισπνέοντας από τη μύτη και 5 δευτερόλεπτα εκπνέοντας από το στόμα.
3. Εξηγήστε ότι όταν το παιδί σας εισπνέει, φουσκώνει απαλά την κοιλιά του σαν μπαλόνι και όταν εκπνέει ο αέρας βγαίνει ξανά αργά από το μπαλόνι.

Πότε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια

Αν βλέπετε ότι το παιδί δυσκολεύεται συστηματικά να διαχειριστεί τις προκλήσεις της ζωής του, θυμώνει πολύ εύκολα, φοβάται υπερβολικά και έχει σταματήσει να αντλεί χαρά, μη διστάσετε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Μιλήστε με τον παιδίατρο για να σας καθοδηγήσει και προετοιμάστε το παιδί κατάλληλα πριν από ένα ραντεβού με ειδικό ψυχικής υγείας.