ΤΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΛΕΜΕ ΚΑΚΙΕΣ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ

Υπάρχει άραγε μέσα στον καθένα από εμάς ένα κακομαθημένο, θρασύτατο μικρό παιδί, που δεν διστάζει να λέει κακίες κάνοντας τους άλλους να νιώθουν άσχημα; Μήπως τα κοινωνικά δίκτυα και η ανωνυμία που μπορούμε να εξασφαλίσουμε όταν σερφάρουμε σε αυτά βγάζουν στο φως έναν εαυτό που επιτίθεται τόσο σε διάσημους όσο και άσημους «influencers», σε γνωστούς ή και άγνωστους, χωρίς βέβαια να νοιάζεται για το αν οι επιτιθέμενοι πληγώνονται ή πιέζονται από αυτά τα σχόλια;

Έχουμε συνηθίσει να σερφάρουμε στα κοινωνικά δίκτυα και να παρακολουθούμε με προσοχή τους λογαριασμούς που μας ενδιαφέρουν. Στη διάρκεια της πανδημίας, αυτή η συνήθεια εδραιώθηκε ακόμα περισσότερο. Όλα αυτά τα ποσταρίσματα στο διαδίκτυο μας έδιναν και κάτι να έχουμε να σχολιάσουμε με τις φίλες μας και τους φίλους μας. Ίσως να στέλναμε και σχετικά screenshots στα διάφορα group chats που μιλάγαμε με τους γνωστούς μας. Και πιθανότατα κάναμε και σχόλια μεταξύ μας. Σχόλια ενίοτε καυστικά, ειρωνικά, σαρκαστικά – σαν να λέμε κακίες.

Παράλληλα, βλέπαμε τα σχόλια άλλων, που είχαν ποσταριστεί σε κοινή θέα. Και δεν είναι απίθανο να μας φάνηκαν αστεία, έξυπνα, σαρκαστικά… Μπορεί κάποια να ήταν σκληρά, όμως αν στην πλειοψηφία τους ήταν «ενδιαφέροντα», ίσως αποκτήσαμε τη συνήθεια να παρακολουθούμε τις ανταλλαγές «πυρών» σε τακτική βάση. Έτσι, η απόσταση από το να ποστάρουμε κι εμείς με τη σειρά μας τα δικά μας σχόλια –αν όχι τις δικές μας κακίες– δεν μας φάνηκε μεγάλη.

Όσο πιο μεγάλες οι κακίες, τόσο πιο πολλές οι αντιδράσεις

Συνήθως, την πρώτη φορά που θα σχολιάσουμε κάτω από κάποια ανάρτηση θα μας έχει ωθήσει κάτι για αισθανθήκαμε αδικημένοι, κάτι που μας έκανε να νιώθουμε ότι μας κοροϊδεύουν, ότι εκείνος που έκανε την αρχική ανάρτηση ήταν ανειλικρινής, ειρωνικός, υπερφίαλος… Πιθανώς το σχολιάσαμε πρώτα κατ’ ιδίαν, με κάποιον φίλο, και ίσως παρατηρήσαμε ότι όσα σκεφτήκαμε και νιώσαμε εμείς τα ένιωσαν και άλλοι. Άλλωστε, σχολιάζοντας σίγουρα θα συνειδητοποιήσουμε ότι όσο πιο άγρια και επιθετικά είναι τα σχόλια που κάνουμε, τόσο πιο πολλές και πιο ένθερμες αντιδράσεις θα λάβουμε, νιώθοντας έτσι αποδοχή από την κοινότητα του διαδικτύου.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Κακίες πίσω από την ανωνυμία

Όταν έχουμε την ευχέρεια να ποστάρουμε ανώνυμα, νιώθουμε πιο ελεύθεροι να πούμε όλα όσα θέλουμε και σκεφτόμαστε, ακόμα και περισσότερα ή σκληρότερα από αυτά που πιστεύουμε στην πραγματικότητα. Άλλωστε, κανείς δεν ξέρει ότι είμαστε εμείς πίσω από το προσωπείο, κανένας από τους φίλους μας, από τους συναδέλφους μας, από τους ανθρώπους που εκτιμούμε και κυρίως, μας εκτιμούν.

Ευγένεια vs σαρκαστικής κριτικής

Όλη αυτή η κακία και η ειρωνεία έρχονται βέβαια σε αντιδιαστολή με τη σύγχρονη τάση να προσπαθούμε να είμαστε ευγενικοί. Η απάντηση μας; Η κριτική και τα κακά σχόλια περιλαμβάνονται στη «συμφωνία» που κατά κάποιο τρόπο ακολουθούν τόσο όσοι ποστάρουν, όσο και όσοι σχολιάζουν στο ίντερνετ. Σίγουρα όμως, ακόμα και οι ίδιοι οι σχολιαστές, αν κάποιος τους αντιμετώπιζε κατά πρόσωπο και τους ζητούσε τον λόγο, θα ένιωθαν ενοχές και θα προσπαθούσαν να πάρουν πίσω τα περισσότερα, αν όχι όλα, από όσα έγραψαν.

Το αδικημένο παιδί μέσα μας

Το να θέλουμε να μας ακούσουν και να μας σεβαστούν είναι μία ανάγκη που έχει το παιδί μέσα μας. Το απελπισμένο, αδικημένο, θυμωμένο, χαμένο μικρό παιδί, που βρίσκεται μέσα σε κάθε ενήλικα και έχει μία μικρή, ευάλωτη φωνή που θέλει να ακουστεί… Είναι σημαντικό για την ψυχική μας υγεία να νιώθουμε ότι μας ακούνε. Αλλά με ποιον τρόπο; Στην προκειμένη περίπτωση, σίγουρα δεν χρησιμοποιούμε τον σωστό.

Με αυτές τις κακίες, προσπαθούμε ασυνείδητα να απαλλαγούμε από τα αισθήματα μικρότητας και αυτοκριτικής μας κάνοντας τους άλλους ανθρώπους να αισθάνονται μικροί, αντικείμενα κριτικής και μισητοί. Αυτό συμβαίνει στις σχολικές αυλές, στα γραφεία, στις σχέσεις κακοποίησης και πολύ συχνά τώρα στο διαδίκτυο.

Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τα δύσκολα συναισθήματά μας

Το να νιώθουμε καλύτερα κάνοντας τους άλλους να νιώθουν χειρότερα έχει κόστος. Γι’ αυτό έχουμε τύψεις και γι’ αυτό δεν σχολιάζουμε με το πραγματικό μας όνομα. Υπάρχει όμως ένας άλλος τρόπος να ανταποκριθούμε στα δύσκολα συναισθήματά μας: να τα ακούσουμε και να προσπαθήσουμε να τα κατανοήσουμε.

Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες μας και να προσπαθήσουμε να τις παρακολουθήσουμε. Το να βρούμε έναν τρόπο να ακούμε και να παρακολουθούμε τον πόνο μας –χωρίς να προσπαθούμε να τον στρέψουμε ως μίσος στους άλλους– είναι ένα ζωτικό μέρος της ενηλικίωσής μας.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική.