ΤΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΙΟ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΟΥ ΣΧΕΣΕΙΣ

Πώς το κουτσομπολιό μπορεί να επηρεάσει τη συνεργασία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων μέσα σε έναν κοινωνικό κύκλο; Έρευνα έρχεται να απαντήσει στο ερώτημα αυτό και τα ευρήματά της θα σε εκπλήξουν.

Το κουτσομπολιό είναι κάτι με το οποίο όλοι έχουμε ασχοληθεί κάποια στιγμή στη ζωή μας, είτε πολύ είτε λίγο. Αν και κάποιες φορές μπορεί να έχει πολύ αρνητικές συνέπειες, δεν είναι πάντα κακό. Μελέτες έχουν δείξει πως συχνά μπορεί να εξυπηρετεί θετικούς σκοπούς, όπως είναι η κοινωνική σύνδεση και η ανταλλαγή πληροφοριών και να ενθαρρύνει την αίσθηση του ανήκειν και της κοινότητας μέσω της κοινής εμπειρίας που παρέχει.

Με απλά λόγια, το κουτσομπολιό είναι ένας τρόπος διάδοσης πληροφοριών σχετικά με τη φήμη των ανθρώπων. Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να μας βοηθήσουν να αποφασίσουμε ποιον θα εμπιστευτούμε και με ποιον θα συνεργαστούμε. Για τον λόγο αυτό, ο εγκέφαλός μας είναι πιο ενεργός όταν ακούμε κουτσομπολιά, ιδιαίτερα τα αρνητικά, κάτι που υποδηλώνει ότι επεξεργαζόμαστε προσεκτικά αυτές τις πληροφορίες.

Ενθαρρύνοντας τη συνεργασία

Έχει φανεί, δε, ότι ο φόβος του κουτσομπολιού μπορεί να αποθαρρύνει την κακή συμπεριφορά και να ενθαρρύνει τη συνεργασία μέσα σε μια ομάδα. Μάλιστα, νέα μελέτη (Μάιος 2024) διερεύνησε πώς η συγκεκριμένη συνήθεια επηρεάζει τις δύο αυτές παραμέτρους (συνεργασία και συμπεριφορά).

Οι ερευνητές από το τμήμα Μαθηματικής Βιολογίας της Σχολής Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου της Πενσιλβανίας διαπίστωσε πως το κουτσομπολιό βοηθά στη διατήρηση της κοινωνικής τάξης και ενθαρρύνει τη συνεργατική συμπεριφορά. Όσον αφορά τις μεροληπτικές πληροφορίες (πιο γνωστές ως ψευδείς), αυτές μπορούν είτε να διευκολύνουν, είτε να εμποδίσουν τη συνεργασία, ανάλογα με τη φύση τους, ανάλογα δηλαδή με το μέγεθος του κουτσομπολιού και το εάν η μεροληψία είναι θετική ή αρνητική.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Το κουτσομπολιό που αφορά αλήθειες

Προηγούμενες εργασίες είχαν δείξει ότι οι άνθρωποι τείνουμε να συνεργαζόμαστε περισσότερο, όταν πιστεύουμε ότι οι συνομήλικοι μας μάς κουτσομπολεύουν. Επίσης, έχουν δείξει ότι το κουτσομπολιό είναι ένας τρόπος να αποφεύγουμε πιθανούς απατεώνες, αν και την ίδια ώρα μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή κυρώσεων σε αθώους.

Για να βρουν αν η συνήθεια αυτή είναι καλή στη διάδοση πληροφοριών σχετικά με τη φήμη των ανθρώπων, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μοντέλο (προσομοίωση κοινωνικής αλληλεπίδρασης σε υπολογιστή) με δυο πηγές κουτσομπολιού: τους τυχαία επιλεγμένους ανθρώπους και τη μία μοναδική πηγή. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο πηγές τείνουν να αυξάνουν τη συμφωνία όσον αφορά τη φήμη. Αν, δε, οι πληροφορίες του κουτσομπολιού είναι ειλικρινείς, τότε βελτιώνεται η λεγόμενη «φήμη ισορροπίας» (equilibrium reputations), που πρακτικά σημαίνει ότι είσαι σε θέση να γνωρίσεις καλύτερα κάποιον πριν καν τον... γνωρίσεις.

Η πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης, Mari Kawakatsu, δήλωσε ότι «η μελέτη της διάδοσης των κοινωνικών πληροφοριών και η μελέτη της εξέλιξης της συνεργατικής συμπεριφοράς αποτελούν μεν πολύ ώριμα πεδία, αλλά η έρευνα δεν έχει εστιάσει τόσο στον συνδυασμό τους. Με τη συγχώνευση ιδεών των πεδίων αυτών, μπορέσαμε να αναπτύξουμε ένα μοντέλο για το πώς η διάδοση των πληροφοριών μπορεί να βοηθήσει τη συνεργατική συμπεριφορά».

Η ομάδα έδειξε, επίσης, ότι υπάρχει μαθηματική σχέση μεταξύ των δύο πηγών κουτσομπολιού. Με άλλα λόγια, η κατανόηση του κουτσομπολιού από μία μόνο πηγή επιτρέπει την κατανόηση του κουτσομπολιού μεταξύ συνομηλίκων.

Όπως τονίζει και η Taylor A. Kessinger, μία ακόμα εκ των συγγραφέων της μελέτης, τα συστήματα ηθικής και φήμης διασφαλίζουν ότι η καλή συμπεριφορά εξαπλώνεται, ενώ η κακή όχι.