ΤΙ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΝΙΚΑΣ ΠΑΝΤΑ

Πάρε τον έλεγχο της ζωής σου βάζοντας όρια. Αυτό μας προτρέπει ο συγγραφέας του βιβλίου «Η δύναμη της αυτοπειθαρχίας» και εξηγεί τι είναι πιο σημαντικό στη ζωή από το να βγαίνεις πάντα νικητής.

Μία από τις βασικές αρχές στο μεγάλωμα των παιδιών είναι ότι πρέπει να τους βάζεις όρια. Τι γίνεται όμως όταν είσαι ενήλικος; Όταν έχεις εσύ την ευθύνη της ζωής και μπορείς να επιδοθείς σε όποια υπερβολή θέλεις; Αργά ή γρήγορα, έρχεται και πάλι η στιγμή που πρέπει να βάλεις τα όριά σου – και δεν μιλάω μόνο για τα όρια απέναντι στους άλλους. Μιλάω πρωταρχικά για τα όρια που θέτεις εσύ στον εαυτό σου.

«Ζούμε σε μια εποχή τόσης αφθονίας και ελευθερίας, που ακόμα και οι πιο πρόσφατοι πρόγονοί μας θα δυσκολεύονταν να το διανοηθούν», γράφει ο Αμερικανός συγγραφέας Ryan Holiday, στην εσαγωγή του βιβλίου «Η δύναμη της αυτοπειθαρχίας: Πάρε τον έλεγχο βάζοντας όρια».

«Ο μέσος κάτοικος μιας αναπτυγμένης χώρας έχει πρόσβαση σε πολυτέλειες και ευκαιρίες αδιανόητες και για τον ισχυρότερο βασιλιά του παρελθόντος. Μένουμε ζεστοί τον χειμώνα, δροσεροί το καλοκαίρι, χορτάτοι όλο τον χρόνο. Μπορούμε να πάμε όπου θέλουμε. Να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Να πιστεύουμε ό,τι θέλουμε. Κουνάμε ένα δαχτυλάκι μας και διαλέγουμε όποια διασκέδαση ή περισπασμό προτιμάμε».

Ωστόσο, όπως διαπιστώνει, παρά την ελευθερία και την αφθονία, δεν έχουμε πλησιάσει στην ευδαιμονία, ούτε ατομικά ούτε ως σύνολο. «Είμαστε τόσο ισχυροί, ανεμπόδιστοι, ευλογημένοι και συνάμα τόσο δυστυχισμένοι – γιατί;» αναρωτιέται χαρακτηριστικά.

«Επειδή έχουμε μπερδέψει την ελευθερία με την ασυδοσία», απαντάει ο ίδιος. «Η ελευθερία, όπως είπε κάποτε ο Αϊζενχάουερ, δεν είναι παρά η “ευκαιρία για αυτοπειθαρχία”. Έχουμε πάντα την ευθύνη του εαυτού μας, εκτός αν προτιμάμε να παρασυρθούμε, να εκθέσουμε τα τρωτά σημεία μας, να χάσουμε την αίσθηση της τάξης, να απομακρυνθούμε από τους γύρω μας».

Τα όρια και ο σεβασμός τους

Στο βιβλίο του, που κυκλοφορεί την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου 2023 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, ο Ryan Holiday εστιάζει στην αυτοσυγκράτηση, μια αρετή που θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση ώστε η τεχνολογία, η πρόσβαση, η επιτυχία, η ισχύς, τα προνόμια να συνιστούν ευλογία και όχι κατάρα.

Το «Η δύναμη της αυτοπειθαρχίας: Πάρε τον έλεγχο βάζοντας όρια» είναι το δεύτερο μέρος της μπεστ σέλερ σειράς του «Ζήσε όπως οι Στωικοί» (το πρώτο αναφέρεται στο θάρρος). Στις σελίδες του, χρησιμοποιεί παραδείγματα ιστορικών προσώπων –άλλα προς μίμηση και άλλα προς αποφυγή– ώστε να μας αποκαλύψει τη φοβερή δύναμη της αυτοπειθαρχίας και της ισορροπημένης ζωής και να μας προειδοποιήσει με γλαφυρό τρόπο για τους κινδύνους της υπερβολής και της ασυδοσίας. Διαβάζοντάς το, θα καταλάβεις ότι τα όρια πρέπει να μπαίνουν πολύ πριν φτάσεις… στα όριά σου!

Το OW εξασφάλισε σε αποκλειστική προδημοσίευση το κεφάλαιο που ακολουθεί.

Καθημερινή βελτίωση

Ο Σωκράτης ένα μόνο γνώριζε, ότι δεν γνώριζε τίποτα.

Ήταν όμως βέβαιος, όπως είπε, ότι «δεν μπορούμε να παραμένουμε ως είμαστε».

Κανείς δεν είναι ο καλύτερος που μπορεί. Κανείς δεν είναι τέλειος.

Όλοι μας μπορούμε να βελτιωθούμε.

Αυτή είναι ίσως η πιο σημαντική (αλλά και η πιο επικίνδυνη) αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Αν πιστεύουμε ότι έχουμε περιθώρια να γίνουμε καλύτεροι… ναι, έχουμε και, ναι, θα γίνουμε. Αν νομίζουμε ότι έχουμε φτάσει στο ταβάνι μας… πάλι δίκιο θα έχουμε. Δεν πρόκειται να βελτιωθούμε.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ. ΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ.

Λέγεται ότι ο Τομ Μπρέιντι, ο σπουδαιότερος πασαδόρος όλων των εποχών στο NFL –ο νεότερος και ταυτόχρονα ο γηραιότερος που κέρδισε ποτέ ένα Σούπερ Μπόουλ–, δεν έχει εμμονή με το να κερδίζει συνεχώς. Δεν εστιάζει στις νίκες. Εστιάζει στο να βελτιώνει τις πάσες του στην τέταρτη περίοδο των αγώνων. Εστιάζει στο να απελευθερώνει ολοένα και πιο γρήγορα την μπάλα. Θέλει να μη μείνει στάσιμος, αν και η δική του στασιμότητα είναι το ταβάνι όλων των υπολοίπων. Είναι εθισμένος στη διαδικασία της αυτοβελτίωσης. Αυτό τον δράκο κυνηγάει, έτσι καταφέρνει να αψηφά τον χρόνο και τις προσδοκίες.

Στα ιαπωνικά, αυτό λέγεται kaizen. Η συνεχής βελτίωση. Το να βρίσκουμε συνεχώς κάτι για το οποίο να δουλέψουμε, να σημειώσουμε μικρή πρόοδο. Το να μην είμαστε ποτέ ικανοποιημένοι και να αναζητάμε διαρκώς το κάτι παραπάνω.

Η επανάσταση και η μεταμόρφωση είναι για τους ερασιτέχνες. Οι επαγγελματίες επιδιώκουν την εξέλιξη.

Αν το πρώτο βήμα είναι να δίνουμε το παρών, να αφιερωνόμαστε σε κάτι κάθε μέρα, τότε το επόμενο βήμα είναι να βρίσκουμε κάτι στο οποίο θα εστιάζουμε προκειμένου να το βελτιώνουμε κάθε μέρα. Και εκεί, η σωρευτική βελτίωση θα έρθει να προστεθεί στη σύνθετη απόδοση, με αποτέλεσμα εμείς να αξιοποιήσουμε μία από τις σημαντικότερες δυνάμεις στον πλανήτη.

Ας το σκεφτούμε ως εξής: Οι περισσότεροι δεν ασχολούνται καν να δίνουν το παρών. Απ’ όσους το κάνουν, οι περισσότεροι δεν μοχθούν ιδιαίτερα. Όταν λοιπόν εμείς είμαστε παρόντες και διαθέτουμε την πειθαρχία ώστε να βελτιωνόμαστε καθημερινά, ανήκουμε στην αφρόκρεμα της αφρόκρεμας.

Και αν η βελτίωση ακούγεται δύσκολη, άλλες φορές αρκεί η ελάττωση των λαθών.

Τα λάθη είναι ανθρώπινα… το να σφάλλουμε όμως λιγότερο κάθε μέρα, σημαίνει να πλησιάζουμε ολοένα στην τελειότητα.

Όχι μόνο θέτουμε κάποια πρότυπα στον εαυτό μας, αλλά στην πορεία φροντίζουμε οι απαιτήσεις σταδιακά να αυξάνονται· όπως στην προπόνηση με βάρη, πρέπει να αυξάνουμε σταθερά τα κιλά σε κάθε ακόλουθη προπόνηση. Θα αποφύγουμε τη στασιμότητα μόνο αν αρνηθούμε να μείνουμε ικανοποιημένοι με την απόδοσή μας και αν σταματήσουμε να επιδιώκουμε την πρόοδο. Αυτή είναι η κινητήρια δύναμη.

Πρέπει άραγε να απογοητευτούμε αν δεν φαίνεται να πλησιάζουμε στον στόχο μας; Αν έχουμε θέσει τον πήχη λίγο πιο ψηλά από εκεί όπου μπορούμε να φτάσουμε; Σε καμία περίπτωση! Μετακινούμε τον στόχο ώστε ποτέ να μη βαριόμαστε το παιχνίδι και, πάνω απ’ όλα, ώστε αυτό να μην τελειώνει ποτέ. Η μέθοδος αυτή θα μας φέρει μεγαλύτερη ευχαρίστηση και απόλαυση. Έτσι, θα φτάσουμε σε ύψη που μέχρι χθες θεωρούσαμε δυσθεώρητα.

Προτιμάμε να σαπίζουμε ή να ωριμάζουμε; Βελτιωνόμαστε; Διότι, αν όχι… τότε μάλλον χειροτερεύουμε.

Όλοι μας, είτε είμαστε επαγγελματίες αθλητές, είτε καθαριστές, μπορούμε να βελτιωθούμε στη δουλειά μας. Μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, πολίτες, γιοι ή κόρες. Μπορούμε πάντα να βελτιώσουμε τη σκέψη, τη συγκέντρωση, τις προτεραιότητές μας.

Η ΣΥΓΚEΝΤΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΒΕΛΤIΩΣΗ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡEΠΕΙ ΝΑ ΚΟΙΤAΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤO ΜΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡEΦΤΗ ΜΕ ΠΕΡΗΦAΝΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΓΝΟΟYΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΤΑΡΑΧH ΓYΡΩ ΜΑΣ.

«Ακριβώς όπως κάποιος αντλεί ευχαρίστηση που βελτιώνει τη γη του, ή κάποιος άλλος που φροντίζει το άλογό του» είπε ο Επίκτητος, σχολιάζοντας τα λεγόμενα του Σωκράτη, «εγώ ευχαριστιέμαι με το να βελτιώνομαι κάθε μέρα που περνάει». Αυτό το είπε ως άνθρωπος που αγωνίστηκε σκληρά για να κερδίσει την ελευθερία του. Το είπε από την εξορία του. Το είπε ως ένας από τους σοφούς της αρχαιότητας. Εστίαζε ακόμη στην καθημερινή βελτίωση, με κάθε τρόπο.

Όπως φανταζόμαστε, η πειθαρχία πρέπει να αποτέλεσε τεράστιο στήριγμα για τον Επίκτητο τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Κυρίως επειδή του έδινε κάτι στο οποίο να εστιάσει – κάτι που ήλεγχε μόνο ο ίδιος και όχι ο αφέντης, οι συνάνθρωποι ή το κοινωνικό του επίπεδο. Η πειθαρχία είναι όμως χρήσιμη και τις καλές εποχές, διότι μας εμποδίζει να γίνουμε αλαζόνες ή μαλθακοί.

Δεν έχει σημασία τι γράφει στο ταμπλό του γηπέδου, στο υπόλοιπο του λογαριασμού μας, στις πωλήσεις μας στο τέλος του μήνα. Εμείς ξέρουμε. Ξέρουμε ότι βελτιωνόμαστε ή χειροτερεύουμε, ότι προοδεύουμε καθημερινά ή όχι. Μπράβο μας αν πράγματι βελτιωνόμαστε. Μπράβο μας αν γνωρίζουμε ότι έχουμε περιθώριο. Και στις δύο περιπτώσεις, απλώς συνεχίζουμε αυτό που κάνουμε.

Ό,τι κι αν γίνει, είτε επιτύχουμε είτε αποτύχουμε, είτε γίνουμε διάσημοι είτε διαβόητοι, η συγκέντρωση στην αυτοβελτίωση μας επιτρέπει να κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη με περηφάνια και να αγνοούμε την αναταραχή γύρω μας.

Αυτό είναι το ταξίδι μιας ολόκληρης ζωής. Μάλιστα, αυτός είναι ο σωστός τρόπος σκέψης: Πόσο θα προοδεύαμε σε όλη μας τη ζωή αν απλώς βελτιωνόμασταν λιγάκι μόνο κάθε μέρα; Σαν τι θα έμοιαζε το ταξίδι μας, πού θα μας οδηγούσε αν η πρόοδος αποτελούσε τόσο την ευκαιρία όσο και την υποχρέωση να τη συνεχίσουμε, αν αρπάζαμε την ευκαιρία, αν εκπληρώναμε την υποχρέωση;

Θα το επιλέξουμε αυτό το ταξίδι; Θα το συνεχίσουμε ακόμα κι όταν φτάσουμε παραπέρα από τον αρχικό προορισμό μας; Ή θα σταματήσουμε εκεί;

Θα συνεχίσουμε την εξάσκηση; Ή μήπως αποφασίσαμε ότι ως εδώ και μη παρέκει; Ότι είμαστε ικανοποιημένοι;

Θα παραμείνουμε στάσιμοι; Ή θα γίνουμε αυτό που μπορούμε;

«Κάνε το καλύτερο που μπορείς» λέει ο αυτοκράτορας στο υπέροχο μυθιστόρημα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, Αδριανού Απομνημονεύματα. «Κάνε το ξανά. Κι ύστερα βελτίωσέ το λίγο ακόμα, ακόμα κι αν μόνο στις βελτιώσεις μπορείς να επέμβεις».

Είναι η πιο απολαυστική ειρωνεία: Να μην είσαι ποτέ ικανοποιημένος με την εξέλιξή σου, κι όμως να είσαι πάντα ικανοποιημένος… επειδή εξελίσσεσαι.