ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η BIGOREXIA ΠΟΥ ΕΙΧΕ Ο ΡΟΜΠΙ ΓΟΥΙΛΙΑΜΣ

Στις αποκαλύψεις που κάνει ο Ρόμπι Γουίλιαμς σε σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή του είναι πως έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει και πως έπασχε από διατροφικές διαταραχές όπως η bigorexia ή μεγαλορεξία.

Τo «Ρόμπι Γουίλιαμς», διαθέσιμο στο Netflix από την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου, είναι αυτό που μπορείς να καταλάβεις: ένα ντοκιμαντέρ (τεσσάρων επεισοδίων), με ανέκδοτο υλικό για τη ζωή και την καριέρα «του πιο επιτυχημένου solo καλλιτέχνη της Μεγάλης Βρετανίας». Γεγονός που τεκμαίρεται από τα πολλά βραβεία του Ρόμπι Γουίλιαμς και τη σειρά των ρεκόρ που κατέρριψε. Μεταξύ τους ήταν ότι πούλησε περισσότερους από 70.000.000 δίσκους.

Δεν μιλούν οι άλλοι για αυτόν. Μιλάει ο ίδιος για όσα πέρασε ως «το επίκεντρο του κόσμου της pop κουλτούρας», ενώ πάλευε με τους δαίμονες τους (αυτούς που «κουβαλούσε» κι εκείνους που απέκτησε στην επιτυχημένη του πορεία) και με τον εθισμό του σε πολλές διαφορετικές ουσίες.

Όπως λέει ο Ρόμπι Γουίλιαμς, ανοίγει το κουτί της Πανδώρας χωρίς να είναι πολύ σίγουρος πως όσοι δουν την παραγωγή θα καταλάβουν ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος. Θα τον ακούσεις να εξηγεί πως έδινε διαρκώς όλο και περισσότερα από τον εαυτό του στον κόσμο «ώσπου έγινα κάποιος που δεν αναγνώριζα». Ή ότι «όταν είσαι στο φως της δημοσιότητας, στην πραγματικότητα δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν».

© Netflix

Ο Ρόμπι Γουίλιαμς ομολογεί πως πάθαινε νευρικούς κλονισμούς ενώπιον του κοινού που γέμιζε τεράστια γήπεδα για να τον απολαύσει.

«Ό,τι με κατέστρεφε, ήταν κι αυτό που με έκανε επιτυχημένο. Όταν μου έλεγαν “πρόσεχε τη φωτιά”, εγώ την άγγιζα. Όταν έβλεπα “σπρώξε”, τραβούσα. Ήθελα να δω αν μπορώ να ζήσω».

Στο πλαίσιο της προώθησης της παραγωγής, ο Ρόμπι Γουίλιαμς μίλησε στη Mirror. Εκεί αποκάλυψε πως αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει, υπό την πίεση που του δημιούργησε η φήμη του.

© Netflix

Στα 49 του τώρα, ευχαριστεί τον Θεό που «τα ζητήματα ψυχικής υγείας συζητούνται πια με διαφορετικό τρόπο. Οι celebrities κάνουν τα θέματα ψυχικής υγείας να δείχνουν σέξι. Δεν υπάρχει τίποτα το σέξι όταν μιλάς για τη στιγμή που πήρες ένα μαχαίρι στο χέρι, για να κόψεις τις φλέβες σου – κάτι που έκανα. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με το τι λέμε και πώς το λέμε».

Σε άλλη του συνέντευξη, στη Sun, ο Ρόμπι Γουίλιαμς έκανε γνωστό πως είχε διατροφικές διαταραχές σε όλη του τη ζωή. «Ήταν ένα μείγμα διαταραχών. Για παράδειγμα, είχα bigorexia, που σε κάνει να πιστεύεις πως δεν έχεις μύες και μέγεθος στο σώμα. Είχα και ανορεξία. Υπάρχει μια λέξη που λείπει μεταξύ όλων αυτών. Είναι το ποιος είμαι: των άκρων. Ή δεν έτρωγα τίποτα ή έτρωγα υπερβολικά».

Τι ειναι η bigorexia ή μεγαλορεξία

Η μεγαλορεξία είναι το αντίθετο της ανορεξίας. Η ιδεοληπτική μεγαλορεξία είναι επίσημα γνωστή ως μυϊκή δυσμορφία.

Ως όρος υπάρχει από το 1985. Τότε, την εμπνεύστηκαν δυο αδέλφια που έκαναν bodybuilding και παράλληλα stand up comedy. Το πρωτοείπαν ως αστείο, αλλά είναι κάτι σοβαρό. Μετά το 1993 και μια μελέτη για bodybuilders, αναγνωρίστηκε ως σοβαρή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (όπως κάθε άλλη μορφή συμπεριφορικού εθισμού) που ναι μεν επηρεάζει και τα δυο βιολογικά φύλα, αλλά κυρίως τους έφηβους και τους νεαρούς άντρες.

© Netflix

H bigorexia κάνει το άτομο να βλέπει τον εαυτό του πιο μικρόσωμο από ό,τι πραγματικά είναι, μολονότι έχει κάνει τα πάντα για να αναπτύξει μυϊκή μάζα και να αποκτήσει σωματική διάπλαση. Οι αιτίες που εμφανίζεται η bigorexia παραμένουν άγνωστες. Πιστεύεται πως παίζουν ρόλο:

• η πολύπλοκη αλληλεπίδραση γενετικών παραγόντων,
• η χημεία του εγκεφάλου,
• οι εμπειρίες της ζωής,
• οικογενειακό ιστορικό με OCD.

Μελέτη του 2018 είχε δείξει ότι το 40% των αγοριών που είχαν κανονικό βάρος στην εφηβεία προσπαθούσαν πολύ έντονα να «βάλουν» όγκο. Δεν είχε διευκρινιστεί όμως το διακριτό όριο μεταξύ της προσπάθειας και της εμμονής – άρα της επικίνδυνης συμπεριφοράς προκειμένου να δουν στον καθρέφτη αυτό που είχαν στο μυαλό τους.

Έρευνα του 2019, που έγινε σε δείγμα 149 αγοριών, διαπίστωσε πως το 1/3 δεν ήταν ικανοποιημένα με τοn σωματότυπό τους. Οι αθλητές είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι δυσαρεστημένοι από τους μη αθλητές. Οι περισσότεροι ήθελαν να αυξήσουν τη μυϊκή μάζα, ειδικά στο στήθος, τα χέρια και τους κοιλιακούς.

Το 2020, ο ερευνητής δημόσιας υγείας Thomas Gültzow και οι συνεργάτες του στο Maastricht University δημοσίευσαν μελέτη που ανέλυσε 1.000 αναρτήσεις στο Instagram οι οποίες απεικόνιζαν ανδρικά σώματα. Οι εξιδανικευμένες εικόνες ιδιαίτερα μυωδών και αδύνατων αντρών έλαβαν περισσότερα likes και κοινοποιήσεις από το περιεχόμενο που έδειχνε λιγότερο μυώδεις άνδρες.

Όπως δήλωσε στους New York Times η Veya Seekis, λέκτορας στη Σχολή Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας στο Griffith University του Queensland, «τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πραγματικά εκεί όπου οι νέοι άντρες βιώνουν αξιολογήσεις της εμφάνισής τους από άλλους. Όσο περισσότεροι άντρες βλέπουν το σώμα τους ως αντικείμενο για δημόσια προβολή, τόσο περισσότερο φοβούνται ότι θα τους αξιολογήσουν αρνητικά. Κάτι που τόσο συχνά προκαλεί την καταναγκαστική άσκηση και άλλες “υγιεινές” συμπεριφορές, που μπορεί τελικά να έχουν αντίκτυπο στην ευημερία τους».

Ποια είναι τα σημάδια της μυϊκής δυσμορφίας

Η bigorexia σχετίζεται με το άγχος, την κατάθλιψη, την κατάχρηση ουσιών (βλ. αναβολικών στεροειδών), τις διατροφικές διαταραχές και τα προβλήματα στο σχολείο, στην εργασία και στις σχέσεις. Ο ασθενής βλέπει στον καθρέφτη πως είναι αδύνατος, μολονότι είναι μυώδης. Έτσι, οδηγείται σε υπερβολική προπόνηση και έλεγχο της διατροφής, προκειμένου να αυξηθεί η μυϊκή μάζα. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως από bigorexia ταλαιπωρείται το 2% του γενικού πληθυσμού, με το 25% των έφηβων αγοριών να ανησυχούν ότι δεν έχουν αρκετούς μυς.

Τα κριτήρια της ιδεοληπτικής μεγαλορεξίας που αναφέρει το Diagnostic and Statistical Manual of Disorders είναι τα εξής:

• Η εμμονή με την ιδέα ότι το σώμα σου δεν είναι αρκετά αδύνατο και μυώδες.
• Οι πολλές ώρες άρσης βαρών.
• Η υπερβολική προσοχή στη διατροφή, με μέτρηση θερμίδων και focus στα θρεπτικά συστατικά που δίνουν την τέλεια «φόρμουλα».
• Το υπερβολικό «τσεκάρισμα» στους καθρέφτες – ή η απόλυτη αποφυγή αυτών.
• Τα πολλά ρούχα, για να φαίνεται πιο μεγάλο το σώμα.
• Η τακτική απουσία από σημαντικές κοινωνικές, επαγγελματικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες, καθώς παρεμβαίνουν στο πρόγραμμα προπόνησης ή διατροφής.
• Το άγχος και η αποφυγή καταστάσεων που μπορούν να εκθέσουν το σώμα σου σε άλλους, π.χ. η επίσκεψη σε μια παραλία.
• Η εμμονή που προκαλεί ένα βαθμό αγωνίας, η οποία παρεμβαίνει στις σχέσεις και τις ευθύνες σου.
• Η συνεχής προπόνηση και διατροφή, ή η χρήση ουσιών που βελτιώνουν την απόδοση, ακόμα κι όταν γνωρίζεις πως μπορεί να κάνουν κακό στην υγεία σου.

Όπως τονίζει η Newport Academy, «η μεγαλορεξία αναπτύσσεται συχνότερα στα τέλη της εφηβείας, τα συμπτώματα ωστόσο μπορεί να εμφανιστούν με την έναρξη της εφηβείας. Η διαταραχή εμφανίζεται συνήθως σε αγόρια στην εφηβεία και σε νεαρούς άντρες. Σπάνια εμφανίζεται σε κορίτσια ή γυναίκες – συνήθως σε θύματα σεξουαλικής επίθεσης.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

Ο τρόπος για να αποφύγει ένας έφηβος όλη αυτή τη «μάχη» με το σώμα το ενώ του συμβαίνουν τόσες βιολογικές αλλαγές είναι να έχει καλλιεργήσει ήδη αυτοεκτίμηση και να έχει διδαχθεί τις υγιεινές συμπεριφορές.

Τα θύματα του bullying είναι πιο επιρρεπή στη μεγαλορεξία, καθώς βλέπουν τη μυϊκή τους ανάπτυξη ως τρόπο να γλιτώσουν από μελλοντικές κακοποιήσεις. Άρα, οι γονείς πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τυχόν σχετικά σημάδια.

Πάντα βοηθά και η ελεγχόμενη πρόσβαση στα social media, με τον καθορισμό ορίων, όπως και η συζήτηση που θα έχει ως θέμα το πώς αισθάνεται το παιδί μέσα στο σώμα του και για το σώμα του. Την ίδια ώρα, οι γονείς είναι χρήσιμο να ελέγχουν τις δικές τους συμπεριφορές, μην τυχόν και περνούν λάθος μήνυμα.

Εάν υπάρχουν ήδη σημάδια μυϊκής δυσμορφίας στο παιδί σας, προσέξτε να μην τα απορρίψετε ως ματαιοδοξία. Εάν η εμμονή τους επηρεάζει αρνητικά τις καθημερινές του δραστηριότητες, απαιτείται αξιολόγηση ψυχικής υγείας.