ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΤΥΠΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ;

Κατάθλιψη δεν σημαίνει απαραίτητα χαμηλή λειτουργικότητα, σοβαρό ύφος και απομόνωση. Υπάρχουν άνθρωποι που πάσχουν από μια «αόρατη» κατάθλιψη, που κρύβεται πίσω από φαινομενικά χαρούμενα πρόσωπα. Πρόκειται για τη λεγόμενη «χαμογελαστή κατάθλιψη».

«Μα πώς κάποιος τόσο χαρούμενος και ευδιάθετος μπορεί να έχει κατάθλιψη;», «Δεν του φαίνεται», «Είσαι πάντα χαρούμενος, μόνο από κατάθλιψη δεν κινδυνεύεις». Αυτές και άλλες παρόμοιες φράσεις έχω ακούσει πολλές φορές για ανθρώπους που μοιάζουν πάντα δραστήριοι και ευδιάθετοι. Δεν ξέρω αν τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί προκαλούν επιπρόσθετο άγχος ή πράγματι καθησυχάζουν, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν έχουν επιστημονικό υπόβαθρο.

Πολύς κόσμος έχει μια λανθασμένη εικόνα για την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη δεν είναι κάτι που βροντοφωνάζει. Δεν προσβάλλει μόνο τους σοβαρούς, τους σκεπτικούς ή τους πιο εσωστρεφείς. Ίσως η πιο «ύπουλη» μορφή της είναι όταν υπάρχει, αλλά οι γύρω μας δεν την αναγνωρίζουν. Τότε η θεραπεία μπορεί να καθυστερήσει, γιατί ακόμη και το ίδιο το άτομο ενδεχομένως να μην μπορεί να την εντοπίσει. Είναι η κατάθλιψη με το χαμόγελο ή διαφορετικά η «χαμογελαστή κατάθλιψη».

Τι είναι η «χαμογελαστή κατάθλιψη»

Καταρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι ο όρος δεν είναι ένας τεχνικός όρος που χρησιμοποιούν οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας. Όπως αναφέρει ο έγκριτος αμερικανικός ιστότοπος που παρέχει πληροφορίες για θέματα υγείας Healthline, η χαμογελαστή κατάθλιψη δεν αναγνωρίζεται ως πάθηση στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), αλλά πιθανότατα θα διαγνωσθεί ως μείζων καταθλιπτική διαταραχή με άτυπα χαρακτηριστικά. Ο πλησιέστερος τεχνικός όρος για αυτή την κατάσταση είναι «άτυπη κατάθλιψη».

Είναι πράγματι δυνατό κάποιος να έχει κατάθλιψη και να καταφέρνει να την καλύψει με επιτυχία κρύβοντας τα συμπτώματα πίσω από ένα χαμόγελο. Έτσι, πείθει τους υπόλοιπους ανθρώπους ότι είναι ευτυχισμένος. Βεβαίως, οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτό το είδος κατάθλιψης μπορεί να νιώσουν μια στιγμιαία ή προσωρινή βελτίωση της διάθεσής τους, αν ακούσουν ένα έπαινο στη δουλειά τους, για παράδειγμα, αλλά μετά θα επιστρέψουν στην προηγούμενη κατάστασή τους.

Χριστίνα Αβδίκου

Γενικά, είναι δύσκολο να διακρίνεις αν κάποιος στον περίγυρό σου πάσχει από αυτό το είδος κατάθλιψης, γιατί οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με αυτή μοιάζουν να μην έχουν λόγο να είναι λυπημένοι. Μπορεί να έχουν μια καλή δουλειά, σύντροφο, ακόμη και παιδιά. Είναι χαμογελαστοί και μπορούν να κάνουν ευχάριστες συζητήσεις. Με άλλα λόγια, μοιάζουν να έχουν μια φυσιολογική ζωή.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα

Η κατάθλιψη επηρεάζει τον καθένα με διαφορετικό τρόπο και έχει ποικίλα συμπτώματα, με κυριότερο τη βαθιά, παρατεταμένη θλίψη. Σύμφωνα με το Healthline, άλλα συνηθισμένα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• αλλαγές στην όρεξη, το βάρος και τον ύπνο,
• αίσθημα κόπωσης ή λήθαργος,
• αισθήματα απελπισίας, έλλειψης αυτοεκτίμησης και χαμηλός αυτοσεβασμός,
• απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για πράγματα που κάποτε το άτομο απολάμβανε να κάνει.

Για κάποιον με «χαμογελαστή κατάθλιψη» τα παραπάνω συμπτώματα είναι υπαρκτά αλλά όχι αντιληπτά από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αυτοί βλέπουν ένα άτομο ενεργητικό, και μάλιστα υψηλής λειτουργικότητας, χαρούμενο, αισιόδοξο και γενικά ευτυχισμένο.

Τι να κάνω αν κάποιος γνωστός μου εμφανίζει συμπτώματα;

Η «χαμογελαστή κατάθλιψη» δεν είναι εύκολα αντιληπτή από τους άλλους ανθρώπους, λόγω της υψηλής λειτουργικότητας των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Ωστόσο, συχνά μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος «δικός μας» άνθρωπος πάσχει από αυτή.

Αν εντοπίσετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα σε άνθρωπο του περιβάλλοντός σας, ενδεχομένως σε συνδυασμό με ύποπτες αλλαγές στη συμπεριφορά ή τη ρουτίνα του, σκεφτείτε πολύ σοβαρά την επιλογή του να παρέμβετε και να βοηθήσετε.

Η παρότρυνση για επίσκεψη σε έναν ειδικό είναι μία από τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις που θα μπορούσατε να κάνετε. Επιπλέον, θα πρέπει να εκφράζετε συνεχή αποδοχή, υποστήριξη και ενθάρρυνση προς το πρόσωπό του. Είναι σημαντικό το άτομο να νιώθει ότι μπορεί να μιλήσει σε κάποιον χωρίς να φοβάται ότι ο άλλος θα είναι επικριτικός μαζί του.

Τέλος, η πρακτική βοήθεια είναι εξίσου σημαντική με την ψυχολογική υποστήριξη. Για παράδειγμα, μπορείτε να συνοδεύσετε το άτομο μέχρι τον ειδικό ψυχικής υγείας, έτσι ώστε να το κάνετε να καταλάβει και στην πράξη ότι δεν είναι μόνο του.

Και ας μην ξεχνάμε ότι, όπως και τα άλλα είδη κατάθλιψης, έτσι και η «χαμογελαστή κατάθλιψη» επιδέχεται θεραπείας. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, θεραπεία ομιλίας και αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως διατροφή (ειδικά οι νέοι άντρες φαίνεται να ωφελούνται από τη μεσογειακή διατροφή) και άσκηση.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.