ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΔΟΥΝ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΟΥ ΛΕΕΙ ΨΕΜΑΤΑ

Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις ότι κάποιος σου λέει ψέματα, ούτε μπορείς ποτέ να είσαι σίγουρος. Οι ειδικοί πάντως υποδεικνύουν κάποιες ενδείξεις που μπορείς να εμπιστευθείς.

Υπάρχουν τα λευκά ψέματα, αυτά τα μικρά και ανώδυνα κατά συνθήκη ψεύδη που κάνουν καλό στις σχέσεις και τις κοινωνικές συναναστροφές. Που κάνουν την ζωή να περνά πιο εύκολα, χωρίς περιττά βάρη όπως ένα κακό σχόλιο για το νέο σου κούρεμα ή το χρώμα που επέλεξες να βάψεις τα μαλλιά σου. Υπάρχουν όμως κι εκείνα τα ψέματα που είναι πιο σοβαρά. Που κρύβουν μια συντροφική απιστία, μια φιλική προδοσία ή ένα επαγγελματικό πισώπλατο μαχαίρωμα.

«Το να λέμε ψέματα ή να μας λένε ψέματα έχει αρνητική επίδραση στην ψυχική υγεία και μπορεί να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορούν να καταστρέψουν τις σχέσεις», σημειώνει ο Kevin Colwell, καθηγητής ψυχολογίας στο Southern Connecticut State University, που ερευνά το ζήτημα της εξαπάτησης.

Μπορούμε όμως να καταλάβουμε αν κάποιος λέει ψέματα; Ο Colwell, ο οποίος έχει εκπαιδεύσει αστυνομικούς αλλά και ομάδες στο Εθνικό Κέντρο Αντιτρομοκρατίας στην ανίχνευση της εξαπάτησης, εξηγεί ότι το μυστικό είναι να μπαίνεις σε αυτήν την συζήτηση με καλή πρόθεση, χωρίς να είσαι πεπεισμένος ότι ο άλλος ψεύδεται. Αν είσαι προκατειλημμένος, ο συνομιλητής σου θα το αισθανθεί και θα αλλάξει ο τρόπος που αλληλεπιδρά μαζί σου, θα μπει σε άμυνα και δεν θα έχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πρέπει να συνδεθείς μαζί του με τρόπο ειλικρινή, που θα κάνει την συζήτηση εύκολη.

Αν και η ανίχνευση του ψέματος δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση και δεν θα μπορέσεις ποτέ να είσαι βέβαιος αν κάποιος σου λέει ψέματα, η αλήθεια είναι πως υπάρχουν κάποιες χρήσιμες ενδείξεις.

Συγκεκριμένες εξωτερικές αντιδράσεις

«Για να καταλάβεις αν κάποιος λέει ψέματα, πρέπει να ξέρεις την συνηθισμένη και φυσιολογική του συμπεριφορά», εξηγεί ο Jim Clemente, πρώην εισαγγελέας της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, συνταξιούχος ειδικός πράκτορας του FBI, συγγραφέας και συμπαραγωγός της σειράς Criminal Minds. Στην περίπτωση της καθημερινής ζωής και όχι της ανάκρισης στο αστυνομικό τμήμα, τα πράγματα είναι εύκολα αφού ο άνθρωπος που θέλεις να ξέρεις αν σου λέει ψέματα δεν είναι κάποιος άγνωστος ύποπτος, αλλά ο/η σύντροφος, φίλος/η, συνάδελφός σου.

Φρόντισε να παρατηρήσεις ασυνήθιστες συμπεριφορές ή σωματικές ενδείξεις όπως εφίδρωση, παλμό που φαίνεται να χτυπά στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση ή στεγνά χείλη.

«Κάποιοι όταν λένε ψέματα γίνονται νευρικοί. Μετακινούν το σώμα τους, απομακρύνονται από τον συνομιλητή τους, σηκώνονται απότομα όρθιοι ή προσπαθούν να φύγουν», συμπληρώνει ο Clemente.

Εικονογράφηση: Eλένη Καστρινογιάννη

Επανάληψη των ίδιων γεγονότων

Οι άνθρωποι που λένε την αλήθεια μιλάνε με έναν φυσιολογικό σε ροή λόγο, δίνοντας νέες πληροφορίες και λεπτομέρειες όταν τους κάνεις περισσότερες ερωτήσεις για ένα συγκεκριμένο γεγονός. Αυτοί που ψεύδονται, στην προσπάθεια τους να μην τους ανακαλύψουν, επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια γεγονότα σε κάθε νέα ερώτηση, διευκρίνιση ή παρότρυνση να μπούνε σε περισσότερες λεπτομέρειες.

Ακολουθία γεγονότων με χρονολογική σειρά

Αυτοί που ψεύδονται τείνουν να παραθέτουν τα γεγονότα με χρονολογική σειρά, ενώ αυτοί που λένε την αλήθεια θα πάνε από τα πιο σημαντικά γεγονότα στα πιο ασήμαντα. Όταν κάποιος διηγείται αυθόρμητα και ειλικρινά μια αληθινή ιστορία, στο μυαλό του πρώτα έρχονται τα πιο σημαντικά γεγονότα και ακολουθούν σιγά σιγά κάποιες άλλες λεπτομέρειες. Όταν όμως κάποιος λέει ψέματα και έχει «προβάρει» ένα σενάριο, θα προσπαθήσει να μείνει πιστός στην χρονολογική σειρά για να μην χάσει τον ειρμό του και πέσει σε αντιφάσεις.

Ασυνήθιστη ευφράδεια και πλούσιο λεξιλόγιο

Παραδόξως οι άνθρωποι μιλάνε καλύτερα όταν λένε ψέματα και όχι όταν λένε την αλήθεια. «Προσπαθώντας να κερδίσουν τις εντυπώσεις, όσοι λένε ψέματα μπορεί να χρησιμοποιήσουν πιο δύσκολες ή επιτηδευμένες λέξεις. Οπότε αν παρατηρήσετε πως ο σύντροφος ή ο φίλος σας ξαφνικά χρησιμοποιεί λέξεις που δεν έχετε συνηθίσει ή δεν ξέρατε καν ότι γνώριζε, θεωρήστε το ένα ύποπτο σημάδι».

Περίεργος και ασυνήθιστος τόνος

Ο τόνος, η ένταση και ο ρυθμός του λόγου κάποιου μπορεί να είναι αποκαλυπτικά. Οι άνθρωποι που λένε την αλήθεια συνήθως μιλούν με έναν σταθερό τρόπο, αναφέρει ο Clemente, ενώ εκείνοι που λένε ψέματα είναι πιθανό να έχουν ακανόνιστο ρυθμό, με διακυμάνσεις στον τόνο της φωνής του.

«Αν κάποιος βρίσκεται σε κατάσταση άγχους, ο τόνος της φωνής του μπορεί να ανέβει αρκετά», συνεχίζει. «Ο ρυθμός του λόγου του μπορεί να επιβραδυνθεί επειδή προσπαθεί να σκεφτεί, ή μπορεί να είναι πολύ γρήγορος επειδή είναι νευρικός».

Το βλέμμα

Επικρατεί η άποψη ότι οι άνθρωποι κοιτάζουν αλλού όταν λένε ψέματα. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι η αποστροφή του βλέμματος είναι πολύ συνηθισμένη όταν προσπαθούμε να σκεφτούμε ή να θυμηθούμε κάτι, πράγμα που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάποιος λέει ψέματα. «Οι άνθρωποι που έχουν έτοιμο ένα ψέμα συχνά σε κοιτούν κατευθείαν στα μάτια, γιατί θέλουν να καταλάβουν αν το έχεις πιστέψει», αναφέρει η Wendy Patrick, εισαγγελέας επί σειρά ετών και συγγραφέας του βιβλίου Red Flags: How to Spot Frenemies, Underminers, and Ruthless People.

Οπτική και λεκτική αναντιστοιχία

Όταν οι άνθρωποι είναι ειλικρινείς, η διάθεση και η συμπεριφορά τους θα πρέπει να ταιριάζουν με αυτά που λένε. Αν εντοπίσεις ότι οι εκφράσεις τους δεν ταιριάζουν με τα λεγόμενά τους, για παράδειγμα κάποιος χαζογελά ενώ λέει κάτι σοβαρό ή δυσάρεστο, θεώρησε το σαν ένα προειδοποιητικό σημάδι και ένδειξη πως λέει ψέματα.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.