ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ

Οι ειδικοί λένε ότι το παρατεταμένο στρες μπορεί να απειλήσει σοβαρά την υγεία μας, γι' αυτό είναι απαραίτητο να αναγνωρίζουμε τα σημάδια που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Στην καθημερινότητά μας υπάρχουν πολλά πράγματα που μας χαλάνε τη διάθεση ή σαμποτάρουν τη μέρα μας. Υπάρχουν άλλα τόσα που μας στρεσάρουν και ενίοτε μας ακινητοποιούν.

Συνεχώς προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να ηρεμήσουμε. Πρακτικές, ασκήσεις mindfulness, διαλογισμό. «Να βρίσκεις 10 λεπτά για τον εαυτό σου», λένε οι πάσης φύσεως ειδικοί στο wellness.

Μια έρευνα έχει δείξει ότι το στρες μειώνεται με τα χρόνια αλλά προσωπικά αυτή η άποψη μού ακούγεται «too good to be true». Πιο πιθανό μου φαίνεται το στρες να συσσωρεύεται με τα χρόνια, να σωματοποιείται και ένα ωραίο πρωί να κάνει την εμφάνισή του ως ένα αυτοάνοσο, ένα σημάδι στο σώμα ή ένας μόνιμος πόνος στο στομάχι.

Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο στο National Geographic που ανέλυε τι συμβαίνει όταν ζεις με παρατεταμένο άγχος. «Όλοι μας βιώνουμε οξύ στρες [δηλαδή το στρες που νιώθουμε πριν από ένα συγκεκριμένο γεγονός, όπως μια παρουσίαση στη δουλειά] όταν οι πόροι μας δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της ζωής μας», όπως εξήγησε η ψυχολόγος Lynn Bufka. «Αλλά όταν το σώμα σας ενεργοποιείται συνεχώς για να ανταποκριθεί σε στρεσογόνους παράγοντες ξανά και ξανά, αυτό γίνεται πιο προβληματικό για τη μακροπρόθεσμη υγεία».

iStock

Τι είναι το χρόνιο στρες;

Σε αντίθεση με το οξύ στρες που εμφανίζεται πριν από ένα συγκεκριμένο γεγονός, το χρόνιο στρες εμφανίζεται όταν τα προβλήματα επιμένουν για αρκετούς μήνες ή χρόνια ή ακόμα και για μια ολόκληρη ζωή.

Αιτίες του χρόνιου στρες μπορεί να είναι η φτώχεια, ένας δυσλειτουργικός γάμος, μια τοξική οικογένεια ή μια εργασία που μας αφήνει βαθιά δυσαρεστημένους. Στις σημερινές κοινωνίες, υπάρχουν πολλές πιθανές πηγές. Άλλα παραδείγματα παραγόντων που οδηγούν σε χρόνιο στρες μπορεί να είναι η διάγνωση μιας ασθένειας ή η υπογονιμότητα. Αυτό που κάνει το χρόνιο στρες είναι ότι εξαντλεί σιγά σιγά τους ψυχολογικούς πόρους ενός ατόμου και βλάπτει τον εγκέφαλο και το σώμα του.

Μερικές φορές το οξύ στρες μπορεί να γίνει χρόνιο, αναφέρει στο National Geographic η Annette Stanton, καθηγήτρια και πρόεδρος του τμήματος ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (UCLA). Μια διαφωνία με τον σύντροφό σας, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει περισσότερους καθημερινούς τσακωμούς και τελικά να οδηγήσει σε διαζύγιο, το οποίο μπορεί να έχει επιπτώσεις στα οικονομικά, την κοινωνική ζωή και άλλες καταστάσεις.

Όπως εξηγεί η Stanton, το χρόνιο στρες είναι πιο εύκολο να αγνοηθεί, επειδή τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν αργά με την πάροδο του χρόνου. Αυτό συμβαίνει επειδή το νευρικό μας σύστημα παραμένει σε κατάσταση «μάχης ή φυγής», απελευθερώνοντας κορτιζόλη και άλλες διεγερτικές ορμόνες με σταθερό ρυθμό.

iStock

Πώς εκδηλώνεται το χρόνιο στρες

Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν γνωστικά, συναισθηματικά, σωματικά και συμπεριφορικά σημάδια που μαρτυρούν την ύπαρξη χρόνιου στρες, χωρίς όμως να είναι απαραίτητο κάποιο άτομο που πάσχει από αυτό να τα εμφανίσει όλα. Αν κάποιος έχει τρία έως πέντε από τα παρακάτω συμπτώματα για πολλές εβδομάδες, τότε μπορεί να πάσχει.

• Πόνος
• Αϋπνία ή υπνηλία
• Αλλαγή στην κοινωνική συμπεριφορά (για παράδειγμα, το να μένει κανείς συχνά μέσα στο σπίτι)
• Χαμηλή ενέργεια
• Μη εστιασμένη ή θολή σκέψη
• Αλλαγή της όρεξης
• Αυξημένη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών
• Αλλαγή στις συναισθηματικές αντιδράσεις προς τους άλλους
• Συναισθηματική απόσυρση

Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από χρόνιο στρες περιγράφουν συχνά ότι βιώνουν μια αίσθηση εγκλωβισμού.

iStock

Μπορώ να το διαχειριστώ;

Η απάντηση είναι θετική. Όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση του χρόνιου στρες, οι ειδικοί λένε ότι αρχικά θα πρέπει να σκεφτούμε τι μπορούμε πραγματικά να ελέγξουμε.

Όσον αφορά το τι μπορεί να μας βοηθήσει, η απάντηση βρίσκεται κατά βάση σε υγιεινές συνήθειες, όπως:

1. Η άσκηση
2. Η κατανάλωση υγιεινών τροφών
3. Η εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του χρόνου
4. Ο καθορισμός ρεαλιστικών στόχων
5. Ο περισσότερος και ποιοτικότερος ύπνος
6. Η ενασχόληση με ψυχαγωγικές δραστηριότητες
7. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων μείωσης του στρες
8. Η εκμάθηση και εξάσκηση της ενσυνειδητότητας